Factors Affecting Exports According to the Modes of Transportation: An Application on Turkey

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 21, 476 - 490, 30.06.2023

Zehra Albayrak , Fatih Kaplan

https://doi.org/10.25204/iktisad.1176785

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to investigate the factors affecting Turkey's export according to the transportation modes. For this purpose, the factors that are likely to affect Turkey's exports by using the road, rail, sea, and air transport modes have been determined. In the study, in which monthly data for the period 2000:01-2019:12 were used, export data according to transportation modes (roadway, railway, seaway, and airway) were the dependent variable, Turkey's industrial production index, EU countries' industrial production index, real exchange rate index and Brent oil price as independent variables. As a result of FMOLS level shift and FMOLS regime shift analyses made by considering structural breaks, it was determined that Turkey's industrial production index is the most important variable affecting exports according to all modes of transportation. After Turkey's industrial production index, the real exchange rate index, according to the model created and the methods used; It has been determined that it is one of the other important variables that affect Turkey's exports according to the modes of transportation. As a result, it has been determined that the policies aimed at increasing the production capacity will affect the export of Turkey according to the transportation modes rather than the competitive exchange rate policies.

Anahtar Kelimeler

Transportation Mode, Export, Turkish Economy, Time Series, Fourier Series

Taşıma Şekillerine Göre İhracatı Etkileyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin taşıma şekillerine göre ihracatını etkileyen faktörleri araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda; Türkiye’de kara yolu, demir yolu, deniz yolu ve hava yolu taşıma şekilleri kullanılarak gerçekleştirilen ihracat hacmini etkilemesi muhtemel faktörler belirlenmiştir. 2000:01-2019:12 dönemine ait aylık verilerin kullanıldığı çalışmada, taşıma şekillerine göre (kara yolu, demir yolu, deniz yolu ve hava yolu) ihracat verileri bağımlı değişken, Türkiye’nin sanayi üretim endeksi, AB ülkelerinin sanayi üretim endeksi, reel döviz kur endeksi ve Brent petrol fiyatı ise bağımsız değişkenler olarak ele alınmıştır. Yapısal kırılmaları dikkate alan FMOLS düzey değişimi ve FMOLS rejim değişimi analizleri sonucunda, tüm taşıma şekillerine göre ihracatı etkileyen en önemli değişkenin Türkiye’nin sanayi üretim endeksi olduğu belirlenmiştir. Sanayi üretim endeksinin ardından reel döviz kur endeksinin, oluşturulan model ve kullanılan yöntemlere göre; Türkiye’nin taşıma şekillerine göre ihracatını etkileyen diğer önemli değişkenlerden biri olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak Türkiye’nin taşıma şekillerine göre ihracatını, rekabetçi kur politikalarından daha çok üretim kapasitesini arttırmaya yönelik politikaların etkileyeceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taşıma Şekilleri, İhracat, Türkiye Ekonomisi, Zaman Serileri, Fourier Serisi

Kaynakça

• Arai, Y. ve Kurozumi, E. (2007). Testing for the null hypothesis of cointegration with a structural break. Econometric Reviews, 26(6), 705-739. https://doi.org/10.1080/07474930701653776
• Ateş, İ. ve Işık, E., (2010). Türkiye’de lojistik hizmetlerin gelişiminin ihracattaki büyümeye etkileri. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 99-106. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebd/issue/4855/66779
• Bayraktutan, Y. ve Özbilgin, M. (2015). Uluslararası ve yurtiçi ticarette taşıma türlerinin payı: Bir Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 405-436. https://dergipark.org.tr/en/pub/jiss/issue/25891/272840
• Becker, R., Enders, W. ve Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis 27, 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
• Bensassi, S., Márquez-Ramos, L., Martínez-Zarzoso, I. ve Suárez-Burguet, C. (2015). Relationship between logistics ınfrastructure and trade: Evidence from Spanish regional exports. Transportation Research Part A, 72, 47-61. https://doi.org/10.1016/j.tra.2014.11.007
• Berke, B. (2012). Döviz kuru ve IMKB 100 endeksi ilişkisi: Yeni bir test. Maliye Dergisi, 163, 243- 257.
• Bozkurt, E., Efeoğlu, R. ve Sevinç, H., (2017). Türkiye ve Avrasya ekonomilerinde taşımacılık sektörünün ekonomik büyümeye etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 173-187. https://dergipark.org.tr/en/pub/igdirsosbilder/issue/66816/1044946
• Bugarčić, F., Skvarciany, V. ve Stanišić, N., (2020). Logistics performance index in international trade: Case of Central and Eastern European and Western Balkans countries. Business: Theory and Practice, 21(2), 452-459. https://doi.org/10.3846/btp.2020.12802
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Emeç, A. S. (2021). Türkiye’nin denizyolu ihracatını etkileyen faktörler. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-14. https://dergipark.org.tr/en/pub/tauubf/issue/68475/1070496
• Engle, R. ve Granger, C. (1987). Cointegration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55, 251-276. https://doi.org/10.2307/1913236
• Gani, A. (2017). The logistics performance effect in international trade. Asian Journal of Shipping and Logistics, 33(4), 279-288. https://doi.org/10.1016/j.ajsl.2017.12.012
• Granger, C. W. J. (1981). Some properties of time series data and their use in econometric model specification. Journal of Econometrics, 16, 121-130. https://doi.org/10.1016/0304-4076(81)90079-8
• Hansen, B. E. (1992). Tests for parameter instability in regressions with processes. Journal Of Business and Economic Statistics, 10(2), 321-35. https://doi.org/10.1198/073500102753410381
• Harlaftis, G. ve Kostelenos, G. (2012). International shipping and national economic growth: Shipping earnings and the Greek economy in the nineteenth century. Economic History Review, 65(4), 1403-1427. https://doi.org/10.1111/j.1468-0289.2011.00628.x
• He, Y., Choi, B. R., Wu, R. ve Wang, Y. (2021). International logistics: Does it matter in foreign trade?. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(2), 453-463.
• Kalim R. ve Shahbaz M. (2009). Remittances and poverty nexus: Evidence from Pakistan. International Research Journal of Finance and Economics, 29(2), 45-59.
• Karul, Ç. (2016). Esnek fourier fonksiyonlu yeni bir panel birim kök testi önerisi ve OECD örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Keşir, B. (2021). Türkiye’de lojistik sektörünün dış ticaret etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Kiracı, K., (2018). Havayolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik analizi: Türkiye üzerine ampirik bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 197-216. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018331710
• Koca, M. (2021). Lojistik sektörünün dış ticaret gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi: Türkiye örneği. Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 3(1), 40-62. https://dergipark.org.tr/en/pub/denlojad/issue/64837/937961
• Kurozumi, E. (2002). Testing for stationarity with a break. Journal of Econometrics, 108(1), 63-99. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(01)00106-3
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root?. Journal of Econometrics, 54(1-3), 159-178. https://doi.org/10.1016/0304-4076(92)90104-Y
• Logün, A., Tüzemen, A. ve Karabacak, E., (2018, 7-8 Eylül). Investigation of relationship between air transport and economic growth. IV. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade And Logistics Congress içinde (s. 362-368). Aydın, Türkiye.
• Macit, D. (2020). Karayolu yük taşımacılığının ekonomik büyüme ve ticaret hacmi üzerindeki etkisine yönelik ampirik bir analiz. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 4(3), 843-860. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.700146
• Martí, L., Puertas, R. ve García, L., (2014). The importance of the logistics performance index in international trade. Applied Economics, 46(24), 2982-2992. https://doi.org/10.1080/00036846.2014.916394 Mert, M. ve Çağlar A. E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi, Detay Yayıncılık.
• Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 119-143. https://doi.org/10.2307/2951679
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1361-1401. https://doi.org/10.2307/1913712
• Phillips, P. C. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I(1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125. https://doi.org/10.2307/2297545
• Puertas, R., Martí, L. ve García, L., (2014). Logistics performance and export competitiveness: European experience. Empirica, 41(3), 467-480. https://doi.org/10.1007/s10663-013-9241-z
• Saikkonen, P. (1992). Estimation and testing of cointegrated systems by an autoregressive approximation. Econometric Theory, 8(1), 1-27. https://doi.org/10.1017/S0266466600010720
• Sezer, S. (2018, 23-25 January). The impact of logistics sector on economic growth: Examination of BRICS countries and Turkey. EconWorld, 1-10. Seville, Spain.
• Shin, Y. (1994). A residual-based test of the null of cointegration against the alternative of no cointegration. Econometric Theory, 10(1), 91-115. https://doi.org/10.1017/S0266466600008240
• Tarhan, N. (2020). Türkiye’de taşımacılık sistemi içerisinde modlar arası ilişkilerin analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Tunç, H. ve Kaya, M. (2016). Türkiye’de lojistik sektörünün gelişmesinde dış ticaretin rolü üzerine bir nedensellik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 58-65. https://doi.org/10.21076/vizyoner.245977
• Tunç, H., Kaya, M. ve Kırbaş, H. (2015). Uluslararası taşımacılığın gelişiminde döviz kurunun etkisi: Türkiye örneği. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(3), 55-65. https://dergipark.org.tr/en/pub/makuiibf/issue/25141/265471?publisher=mehmetakifregresyonta
• Uğurlu, S. ve Keser, E. (2020). Dış ticaretin gelişiminde lojistik sektörünün rolü: Ekonometrik bir analiz. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(37), 2061-2069. http://dx.doi.org/10.31576/smryj.670
• Usta G. ve Sarı A. (2021). Denizyolu ticareti, ekonomik büyüme ve dış ticaret haddi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye için ARDL yaklaşımı. Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 31-44. https://dergipark.org.tr/en/pub/niibfd/issue/59635/869261
• Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). Türk cumhuriyetlerinde ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 145-161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/beyder/issue/3472/47238
• Yılancı, V. (2017). Petrol fiyatları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Fourier yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 27, 51-67.
• Yurdakul, F. (2018). Kişi başı enerji tüketimi ile büyüme oranı arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 29(107), 49-76. https://doi.org/10.5455/ey.39112
• Zhan, C. ve Wang, C. (2018). Study on the relationship between logistics industry and foreign trade in Sichuan based on VAR model. In International Academic Conference on Frontiers in Social Sciences and Management Innovation (IAFSM 2018) içinde (s. 178-182). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/iafsm-18.2019.26
• Zhu, L. ve Yang, X. (2011). Study on the relationship between Shanghai air logistics and international trade. Journal of System and Management Sciences, 1(2), 68-75.