Etnik Girişimcilik Üzerine Bir Değerlendirme: Kilis Kenti Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: "Cumhuriyet'in 100. Yılında Türkiye'nin Sosyo-Ekonomisi" Özel Sayısı, 232 - 259, 29.10.2023

Ömer Faruk İncili Deniz Cengiz

https://doi.org/10.25204/iktisad.1282707

Öz

Bu çalışmada, Kilis kentinde yaşayan Suriyelilerin girişimcilik deneyimleri, girişimcilik süreci ve bunun mekânsal yansımaları ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı, Kilis’te yaşayan Suriyelilerin kurduğu etnik girişimciliğin mekânsal ve sektörel dağılımını, bu sistemin gelişiminde etkili olan dinamikleri ve süreçleri tartışmaktır. Bu kapsamda Kilis kentindeki etnik işletmelerin mekânsal ve sektörel dağılışının yanı sıra, Suriyelilerin girişimcilik deneyimleri ve onları girişimciliğe yönlendiren etkenler, girişimcilik stratejileri, sermayenin kaynağı, sosyal ilişki ağları, yaşanılan sorunlar ve gelecek stratejileri ortaya konulmuştur. Çalışmada, etnik girişimciliğin gelişim sürecini ortaya koymak adına Kilis kentinde faaliyette bulunan 10 Suriyeli erkek girişimci ile görüşme yapılmıştır. Katılımcılar farklı sektörlerden seçilerek görüşme formları uygulanmıştır. Katılımcı grubun belirlenmesi sürecinde olasılıklı (rastlantısal) olmayan örneklem tekniklerinden faydalanılmıştır. Ayrıca etnik işletmelerin kent mekânında dağılış örüntüsünü ortaya koymak için saha çalışmaları yapılarak sektörel bazda bu işletmelerin lokalizasyonu yapılmıştır. Lokalizasyon ve haritalandırmalar ArcGIS 10.3 yazılımından faydalanılarak hazırlanmıştır. Bu çalışma etnik işletmelerin kentin belirli alanlarında kümelenmediğini göstermiştir. Bu durum etnik işletmeler ile yerli işletmelerin rekabetiyle sonuçlanmıştır. Murtaza ve Kanalboyu Caddelerinde bu örneklere rastlamak mümkündür. Buradaki işletmelerin neredeyse tamamen Suriyeli çalışan istihdam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Etnik Girişimcilik, Kilis

An Evaluation on Ethnic Entrepreneurship: The Case of Kilis City

Öz

In this study, the entrepreneurial experiences of the Syrians living in Kilis, the entrepreneurship process and its spatial reflections are discussed. The main purpose of the study is to discuss the spatial and sectoral distribution of ethnic entrepreneurship established by Syrians living in Kilis, the dynamics and processes that are effective in the development of this system. In this context, the spatial and sectoral distribution of ethnic businesses in Kilis, as well as the entrepreneurial experiences of Syrians and the factors that lead them to entrepreneurship, entrepreneurship strategies, source of capital, social relations networks, problems experienced and future strategies are revealed. In the study, in order to reveal the development process of ethnic entrepreneurship, 10 Syrian male entrepreneurs operating in the city of Kilis were interviewed. The participants were selected from different sector representatives and the questions in the interview form were asked to these people. In the process of determining the participant group, non-probabilistic (random) sampling techniques were used. In addition, field studies were carried out to reveal the distribution pattern of ethnic enterprises in the urban space, and these enterprises were localized on a sectoral basis. Localization and mappings were prepared using ArcGIS 10.3 software. This study has shown that ethnic businesses are not clustered in certain areas of the city. This situation has resulted in competition between ethnic businesses and local businesses. It is possible to come across these examples on Murtaza and Kanalboyu Streets. The businesses here employ almost entirely Syrian employees.

Anahtar Kelimeler

Migration, Ethnic Entrepreneurship, Kilis

Kaynakça

• Aad, Y. (2020). Gaziantep’teki Suriyeli göçmen girişimciler üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaziantep.
• Abadan Unat, N. (2002). Bitmeyen göç: Konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akyiğit, H. ve Baki, Z. (2021). Sosyal sermayenin göç ve etnik girişimcilik üzerindeki etkisi: İzmir’deki Suriyeli küçük girişimciler. Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 9(1), 67-88. https://doi.org/10.32705/yorumyonetim.868996
• Ataş, Ö. (2017). Suriyeli sığınmacıların iş kurma süreci Laleli-Beyazıt çevresi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Atsan, N. (2017). Etnik girişimlerin doğuşu ve gelişiminde sosyal ağların rolü: Almanya’da Türk girişimciler örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 1-16.
• Basu, A. (1998). The role of institutional support in Asian entrepreneurial expansion in Britain. Journal of Small Business and Enterprise Development, 5(4), 317-326. https://doi.org/10.1108/EUM0000000006796
• Basu, A. (2004). Entrepreneurial aspirations among family business owners: An analysis of ethnic business owners in the UK. International Journal of Entrepreneurial Behavior ve Research, 10(1-2), 12-33. https://doi.org/10.1108/13552550410521353
• Basu, A., ve Altinay, E. (2002). The interaction between culture and enterpreneurship in London’s immigrant businesses. International Small Business Journal, 20(4), 371-393. https://doi.org/10.1177/0266242602204001
• Bates, T., William, E. J., ve Johnson, J. H. (2007). Advancing Research on Minority Entrepreneurship. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 613(1), 10-17. https://doi.org/10.1177/0002716207303405
• Bizri, R. M. (2017). Refugee-entrepreneurship: A social capital perspective. Entrepreneurship & Regional Development, 29(9-10), 847-868. https://doi.org/10.1080/08985626.2017.1364787
• Bonacich, E. (1973). A Theory of middleman minorities. American Sociological Review, 38(5), 583-594.
• Castles, S. (2010). Understanding global migration: A social transformation perspective. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(10), 1565-1586. https://doi.org/10.1080/1369183X.2010.489381
• Çakırer Özservet, Y., ve Yurtsever, B. (2017). İstanbulda girişimci göçmenler. Uluslararası Göç ve Toplumsal Uyum Araştırmaları Serisi, 2, 1-15.
• Dana, L. P. ve Morris, M. (2007). Towards a synthesis: A model of immigrant and ethnic entrepreneurship içinde L. P. Dana (Ed.), Handbook of research on ethnic minority entrepreneurship, Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 803–811.
• Deniz, D. ve Reyhanoğlu, M. (2018). İten ve çeken faktörler temelinde Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin girişimci olma nedenleri, Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 7(2), 33-66.
• Dinç, Y. (2017). Antakya (Hatay) merkezi iş alanının (MİA) mekânsal gelişimi ve fonksiyonel yapısı. Akademik Bakış Dergisi, 61, 912-936.
• Doğan, B. ve Karakuyu, M. (2016). Suriyeli göçmenlerin sosyoekonomik ve sosyokültürel özelliklerinin analizi: İstanbul Beyoğlu örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, Article 33. https://doi.org/10.14781/mcd.40648
• Duman, E. Ş. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmen girişimciler üzerine bir alan araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Duman, E. Ş. ve Özdemirci, A. (2020). Türkiye'deki Suriyeli göçmen girişimciler üzerine bir alan araştırması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18 (37), 629-656. https://doi.org/10.35408/comuybd.654876
• Dustmann, C. ve Fabbri, F. (2003). Language proficiency and labour market performance of immigrants in the UK. The Economic Journal, 113(489), 695-717.
• Evans, M. D. R. (1989). Immigrant entrepreneurship: Effects of ethnic market size and isolated labor pool. American Sociological Review, 54(6), 950-962.
• Fathallah, R. (2020). Shadows to light: Syrian refugee entrepreneurs in Jordan’s informal economy. Issam Fores Institute for Public Policy and International Affairs American University Of Beirut,1-24.
• Fatoki, O. ve Patswawairi, T. (2012). The motivations and obstacles to immigrant entrepreneurship in South Africa. Journal Of Social Sciences, XXXII(2), 133-142.
• Firestone, W. A. (1987). Meaning in method: The rhetoric of quantitative and qualitative research. Educational Researcher, 16(7), 16-21.
• Fregetto, E. (2004). Immigrant and ethnic entrepreneurship: A US perspective. Entrepreneurship: The way ahead içinde (s. 253-268). Routledge.
• Gibb, A. A. (1987). Enterprise culture-its meaning and implications for education and training. Journal of European Industrial Training, 11(2), 2-38.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023, 2 Şubat). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler, Şubat 2023. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Göncü, S. C. (2019). Türkiye’de Suriyeli göçmen girişimciliği: Bir gömülü teori çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Güngördü, S. (2018). Göçmen girişimcilerin kişilik özellikleri ve göçmen girişimcilik üzerine algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Haikkola, L. (2011). Making connections: Second-generation children and the transnational field of relations, Journal of Ethnic and Migration Studies, 37(8), 1201–1217. https://doi.org/10.1080/1369183X.2011.590925
• Inal, G. (2007). Why do minorities launch businesses in Britain? International Journal of Business and Globalisation, 1(1), 51-59. https://doi.org/10.1504/IJBG.2007.013719
• İçduygu, A. (2015). Syrian refugees in Turkey: The long road ahead. Migration Policy Institute Press. İçduygu, A. ve Şimşek, D. (2016). Syrian refugees in Turkey: Towards integration policies. Turkish Policy Quarterly, 15(3), 59-69.
• Kalleberg, A. L., ve Leicht, K. T. (1991). Gender and organisational performance: Determinants of small business survival and success. The Academy of Management Journal, 34(1), 136-161. https://doi.org/10.2307/256305
• Karadal, H. (2016). Girişimcilik: Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi ve Güncel Konular ve Girişimci Destekleri ve İş Planı (Gözden Geçirilmiş 4.Baskı). Beta Yayınları.
• Karataş-Özkan, M., ve Chell, E. (2015). Gender inequalities in academic innovation and enterprise: A Bourdieuian analysis. British Journal of Management, 26(1), 109-125. https://doi.org/10.1111/1467-8551.12020
• Kerr, S. P. ve Kerr, W. R. (2016). Immigrant entrepreneurship. CESifo Working Paper No. 6197.
• Kets de Vries, M. (1977). The entrepreneurial personality: A person at the crossroads. Journal of Management Studies, 14(1), 34-57.
• Kılıç, A. R. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin girişimcilik faaliyetleri üzerine bir araştırma: İstanbul/Esenyurt örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van.
• Kloosterman, R. ve Rath, J. (2003). Immigrant entrepreneurs: Venturing abroad in the age of globalization. Oxford/ New YorkBerg/University of New York Press. https://dare.uva.nl/search?identifier=6df71d15-d812-4d35-a0b4-8af1f5e0af7b
• Korunka, C., Frank, H., Lueger, M., ve Mugler, J. (2003). The entrepreneurial personality in the context of resources, environment, and the startup process—A configurational approach. Entrepreneurship Theory ve Practice, 28(1), 23-42. https://doi.org/10.1111/1540-8520.00030
• Koyuncu, A. (2020). Toplumsal kabulde ekonominin imkânı Konya’daki Suriyeli girişimciler, İnsan & Toplum, 10(3), 100-131.
• Kul Parlak, N. ve Uludağ Güler, Ç. (2022). Göçmen girişimciliği bağlamında Suriyeli girişimciler: İstanbul ili örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 20(46), 849-884. https://doi.org/10.35408/comuybd.1061833
• Levanon, A. (2011). Ethnic social capital: Individual and group level sources and their economic consequences. Social Science Research, 40(1), 77-86. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2010.09.014
• Light, I. (1972). Ethnic enterprise in America. Business and welfare among Chinese, Japanese, and Blacks. Los Angeles: Unıversıty of California Press Berkeley.
• Lopez-Rodriguez, M. (2010). Migration and the quest for normalcy: Polish migrant mothers and the quest for meritocratic opportunities in the UK. Social, Identities,16, 339–358.
• Massey. D. ve Zenteno R. (1999). The dynamics of mass migration. Proceedings of the National Academy of Sciences, 96, 5328–5335.
• Masurel, E., Nijkamp, P., Tastan, M. ve Vindigni, G. (2002). Motivations and performance conditions for ethnic entrepreneurship. Growth and Change, 33(2), 238-260. https://doi.org/10.1111/0017-4815.00189
• Masurel, E., Nijkamp, P., ve Vindigni, G. (2003). Breeding places for ethnic entrepreneurs: A comparative marketing approach. Entrepreneurship ve Regional Development, 16(1), 77-86. https://doi.org/10.1080/0898562042000205045
• Matricano, D. ve Sorrentino, M. (2014). Ukrainian entrepreneurship in Italy: Factors influencing the creation of ethnic ventures. Journal Of Innovation And Entrepreneurship, III(1), 1-28.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mora, M. T. ve Dávila, A. (2014). Gender and business outcomes of Black and Hispanic new entrepreneurs in the United States. American Economic Review, 104(5), 245-49. DOI: 10.1257/aer.104.5.245
• Nijkamp, P., Delft, H., ve Gorter, C. (2000). In Search of ethnic entrepreneurship opportunities in the city: A comparative policy study. Environment and Planning C: Government and Policy, 18, 429-451. https://doi.org/10.1068/c9873
• Nijkamp, P., Sahin, M. ve Baycan-Levent, T. (2010). Migrant entrepreneurship and new urban economic opportunities: İdentification of critical success factors by means of qualitative pattern recognition analysis. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 101(4), 371-391. https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.2009.00546.x
• Nişancı, Z. N. (2015). Göçmen girişimcilik üzerine: Pittsburgh’daki Türk girişimciler. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, X(1), 1-28.
• Özkul, G. ve Dengiz, S. (2018). Göçmen girişimcilik bağlamında Suriyeli göçmenlerin Hatay İline olan ekonomik katkıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 897-919. https://doi.org/10.20875/makusobed.477418
• Phizacklea, A. ve Ram, M. (1996). Being your own boss: Ethnic minority entrepreneurs in comparative perspective. Work, Employment and Society, 10(2), 319-339. https://doi.org/10.1177/0950017096102006
• Radipere, N. S. (2012). An analysis of local and immigrant entrepreneurship in the South African small enterprise sector (Gauteng Province) [Doctoral Thesis, University of South Africa]. https://uir.unisa.ac.za/handle/10500/9848
• Ram, M. ve Hillin, G. (1994). Acheving ‘Break‐Out’: Developing mainstream ethnic minority businesses. Journal of Small Business and Enterprise Development, 1(2), 15-21. https://doi.org/10.1108/eb020936
• Ramadani, V., Rexhepi, G., Gërguri-Rashiti, S., Ibraimi, S. ve Dana, L.-P. (2014). Ethnic entrepreneurship in Macedonia: The case of Albanian entrepreneurs. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 23(3), 313-335. https://doi.org/10.1504/IJESB.2014.065525
• Rauch, A. ve Frese, M. (2007). Let’s put the person back into entrepreneurship research: A meta analysis on the relationship between business owners’ personality traits, business creation and success. European Journal Of Work And Organizational Psychology, 16, 353-385. https://doi.org/10.1080/13594320701595438
• Ryan, L. (2011). Migrants’ social networks and weak ties: Accessing resources and constructing relationships post-migration. The Sociological Review, 59, 708–724 https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.2011.02030.x
• Sanders, J. M. ve Nee, V. (1996). Immigrant self-employment: The family as social capital and the value of human capital. American Sociological Review, 61(2), 231-249. https://doi.org/10.2307/2096333
• Smilor, R. W. ve Sexton, D. L. (1996). Leadership and entrepreneurship: Personal and organizational development in entrepreneurial ventures. Greenwood Publishing Group.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Taş, A. ve Çitçi, U. S. (2009). Göçmen girişimcilerin girişimsel yolculukları: Türkiye’deki Balkan girişimciler. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi, 375-388.
• Türker, S. (2020). Hedef ülke Türkiye’nin Suriyeli girişimcileri: İstanbul örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Uzun, Z. (2019). Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin girişimcilik deneyimleri: Gaziantep örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Vinogradov, E. ve Gabelko, M. (2010). Entrepreneurship among Russian immigrants in Norway and their Stay-At-Home Peers. Journal Of Developmental Entrepreneurship, 15(4), 461-479. https://doi.org/10.1142/S108494671000166X
• Volery, T. (2007). Ethnic entrepreneurship: A theoretical framework. Içinde L.-P. Dana (Ed.), Handbook of Research on Ethnic Minority Entrepreneurship: A CoEvolutionary View on Resource Management (ss. 30-41). Edward Elgar. https://www.alexandria.unisg.ch/39658/
• Wahlbeck, Ö. (2007). Work in the kebab economy: A study of the ethnic economy of Turkish immigrants in Finland. Ethnicities, 7(4), 543-563. https://doi.org/10.1177/1468796807084016
• Waldinger, R. D. (1984). Immigrant enterprise in the New York garment industry. Social Problems, 32(1), 60-71.
• Waldinger, R. D., Aldrich, H., Ward, R. ve Blaschke, J. (1990). Ethnic entrepreneurs: Immigrant business in industrial societies. Sage. http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb37431649w
• Wilson, K. L. ve Portes, A. (1980). Immigrant enclaves: An analysis of the labor market experiences of Cubans in Miami. American Journal of Sociology, 86, 295–319.
• Yıldırım, İ. ve Yüksekbi̇lgi̇li̇, Ö. (2021). Göçmen girişimciliği ve Suriyeli göçmenlerin iş kurma sorunları. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 10, 112-130. https://doi.org/10.51293/socrates.77
• Zhang, Y. (2019). The global race for talent: Entrepreneurial talent flow between the U.S. and Asia, University of North Carolina at Chapel Hill.
• Zhang, Z. (2010). The home country’s role in shaping Chinese immigrant entrepreneurship. Auckland University.
• Zhou, M. ve Cho, M. (2010). Noneconomic effects of ethnic entrepreneurship: A focused look at the Chinese and Korean enclave economies in Los Angeles. Thunderbird International Business Review, 52, 83-96. https://doi.org/10.1002/tie.20316