Günümüzde artan yaşlı nüfusla birlikte diş hekimliğinde geriatrik hastalarla daha sık karşılaşılmakta, diş eksikliğine bağlı olarak kullanılan farklı protez tiplerinin yaşam kalitesi üzerindeki etkisi önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, geriatrik bireylerde cinsiyet, kronik hastalık varlığı, dişsizlik durumu, kullanılan protez tipi ve süresi, protezin bulunduğu çene gibi parametrelerin yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini farklı yaşam kalitesi ölçekleri ile incelemektir. Çalışmada sabit veya hareketli protez kullanan 65 yaş üstü 105 (59 kadın, 46 erkek) katılımcının yaşam kalitesi, Oral Health Impact Profile-14 (OHIP-14), Oral Health Related Quality of Life – United Kingdom (OHQRoL-UK) ve Short Form-36 (SF-36) ölçekleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularının istatistiksel analizinde nonparametrik testler (Mann Whitney U, Kruskal-Wallis, Spearman’s rho) ve Genelleştirilmiş Lineer Model (Logit) kullanılmıştır. Katılımcıların %67’sinde kronik hastalık varlığı saptanmıştır. Parsiyel dişsiz bireylerin oranı %63, tam dişsiz bireylerin oranı ise %37 olarak bulunmuştur. Üst çenede %45 oranında sabit ve %45 oranında hareketli protez kullanıldığı, alt çenede ise %44 oranında sabit ve %43 oranında hareketli protez kullanıldığı tespit edilmiştir. Katılımcıların %28’inin 0-5 yıl, %23’ünün 5-10 yıl, %49’unun ise 10 yılın üzerinde protez kullandığı belirlenmiştir. Cinsiyete göre yapılan analizde, yalnızca SF-36 ölçeğinin Fiziksel Fonksiyonellik boyutunda kadınların puanları istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Her üç ölçekte de kronik hastalık varlığı ve tam dişsizlik durumunda yaşam kalitesinin anlamlı derecede düşük olduğu tespit edilmiştir. Üst çenede sabit protez kullananlarda, hareketli protez kullananlara kıyasla OHRQoL-UK ölçütüne göre yaşam kalitesinin anlamlı derecede yüksek olduğu, alt çenede ise sabit protez kullanımının yaşam kalitesini OHRQoL-UK Sosyal Durum ve SF-36 Sosyal Fonksiyonellik boyutları dışındaki tüm ölçeklerde artırdığı bulunmuştur. Ayrıca, 10 yılın üzerinde protez kullanan bireylerde tüm ölçeklerde yaşam kalitesinin anlamlı derecede düşük olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, geriatrik bireylerde cinsiyet, kronik hastalık varlığı, dişsizlik durumu, protez tipi ve kullanım süresi gibi faktörlerin yaşam kalitesini etkilediği görülmektedir. Bununla birlikte, kullanılan ölçeklerin sonuçlar üzerindeki farklılıklarının dikkate alınması gerektiği vurgulanmalıdır.
Geriatri Yaşam Kalitesi Hareketli Protezler Sabit Protezler Dişsizlik
Bu çalışma İstanbul Kent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından 26.04.2023 tarih ve 03 sayılı toplantısında görüşülerek onaylanmıştır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Sağlık Hizmetleri ve Sistemleri (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Kasım 2024 |
Gönderilme Tarihi | 30 Ekim 2024 |
Kabul Tarihi | 18 Kasım 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 3 Sayı: 3 |