İlkokul Çağı Çocuklarında İnanç Gelişimi

Yıl 2014, Sayı: 2, 1 - 40, 31.12.2014

Hatice Acar

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokul dönemi çocuklarının inanç gelişiminde etkili olan unsurları ve bu unsurların boyutlarını ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini, amaca uygun (convenient) olarak seçilen ilkokul çağındaki beş çocuk oluşturmuştur. Araştırma, İnanç Gelişimi Teorisi çerçevesinde çalışılmıştır. Niteliksel olarak çalışılan bu araştırmada, Vaka çalışması (case study) stratejisi kullanılmıştır. Bu araştırmada, yöntem olarak ise, ağırlıklı olarak Fowler tarafından yapılandırılan görüşme tekniği kullanılmıştır. Bunun sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Araştırmaya katılan ilkokul çağındaki beş çocuk, Fowler’ın İnanç Gelişimi Teorisi’ne göre ikinci aşamadadır. Bu dönem çocuklarının inanç gelişiminde, aile, okul, arkadaş grubu, dini gelenek, televizyon ve bilgisayar gibi unsurlar etkili olmaktadır. Bu dönem çocuklarının inanç gelişiminde, özellikle aile ve yakın çevrenin etkisi daha belirgindir. Ayrıca bu analizlerde ortaya çıkan unsurların, pratik hayatta geçerliliğini görebilmek için, etnografik gözlemler yapılmıştır. Bu gözlemlerde ise, aile ve okul ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlkokul dönemi çocukları, inanç, iman, inanç gelişimi teorisi, aşama

Faith Development in Primary School Children

Öz

This study aims manifesting the factors which are efffective in the development of primary school children’s fatih development and pronouncing the power of these factors in general. The sample group of the study consists of 5 primary school students chosen conveniently. Faith Development Theory was betaken as the main pirinciple of this qualitative research oriented study, and case study strategy was used. Interview method, which was structured by Fowler, was chosen as the method of the study. Consequently, the following conclusions were acquired; the sample group consisting of 5 primary school students were on the second stage in terms of Fowler’s Faith Development Theory; faith development of this age group were affected by family in particular and by some other factors such as school, peer group, religious traditions, television and computer. Furthermore, ethnographic observations were recorded in order to prove the validity of aforementioned factors in daily life. Because of the fact that school and family has a great influence on this age group’s way of daily activities through the second stage.

Anahtar Kelimeler

Primary school children, faith, belief, faith development theory, stage

Kaynakça

• Ali Köse, İman, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2000.
• Antoine Vergote, Din İnanç ve İnançsızlık, çev. Veysel Uysal, İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
• Atalay Yörükoğlu, Çocuk Ruh Sağlığı, İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım, 1989.
• Baksen Özdemir, 13–20 Yaşları Arasında Dinî Gelişim ve Eğitimi (James W.Fowler’ın İnanç Gelişimi Teorisi Bağlamında Bir Araştırma), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Barış Erdal & Üzeyir Ok, “Müzik Tercihinde İnanç Biçimlerinin Rolü”, Journal of Academic Social Science Studies, 5 (3), 2012, 59-74.
• Bozkurt Koç, “Çocuğun Dini Gelişiminde Rol Model Olarak Anne ve Baba”, Dini Araştırmalar, 11, 2008, 49-60.
• Cemil Osmanoğlu, Basamak Teorileri Açısından Dini Gelişim, İnanç Gelişimi ve Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Dimitris Pnevmatikos, “İlkokul Çağındaki Çocukların Dini Kavramlarındaki Kavramsal Değişimler: Tanrının Yaşadığı Ev Örneği”, çev. Recep Kaymakcan & Abdulkadir Çekin. Dini Araştırmalar; 8, (22), 2005, 313-334.
• Eli Gottlieb, “Dini Düşüncenin Gelişimi”, çev. Cemil Osmanoğlu &Mustafa Ulu, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(1), 2012, 269-289.
• Erdoğan Söylemez, 31-40 Yaşları Arasında İnanç Gelişimi ve Eğitimi (James W. Fowler’a Göre İnanç Gelişimi), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• Esmanur Gümüş, 7–12 Yaşları Arasında İnanç Gelişimi (James W. Fowler’a Göre İnanç Gelişimi), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,2011.
• Ethem Ruhi Fığlalı, “Hariciler”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1997.
• Eyüp Şimşek, “Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Özellikleri ve Din Eğitimi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(1), 2004, 207-220.
• Ferit Uslu, Felsefi Açıdan İmanı Temellendirme. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2004.
• Habil Şentürk, “Dini Gelişim Psikolojisi”, Diyanet İlmi Dergi, 31(4), 1995, 63-80.
• Hasan Kayıklık, “Psikolojik Açıdan İnanç, İman ve Şüphe”. A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 2005, 133-155.
• Hatice Eşer, Dini İnanç Gelişimi ve Benlik Saygısı İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2005.
• Hayati Hökelekli, Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Hüseyin Peker, Din Psikolojisi, İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2003.
• İbni manzur, Lisanul Arab. Beyrut: Darul Fikr,1955.
• Jack, R. Fraenkel & Norman E. Wallen, How To Design and Evaluate Research in Education. San Fransisco State Universitiy: Mcgraw-Hill Publishing Company, 1990, 68–87.
• James W. Fowler, “İman Bilincinin Evreleri”, çev. Ali Ulvi Mehmedoğlu, M.Ü.İlahiyat fakültesi Dergisi, 19, 1991. 85-104.
• James W. Fowler, J. & Sam Keen, “Life Faith Structures Trust and Loyalty”, Life Map: Conversations on The Journey of Faith, ed. J. Berryman, Texass: World Book, 1978, 14–101.
• James W. Fowler, J. W. & Robin W.Lovin, Trajectories in Faith: Five Life Studies. Nashville: Abingdon, 1980.
• James W. Fowler, J. W. (2004a). Faith Development At 30: Naming The Challenges Of Faith in A New Milennium. Religious Education. 99, 405–421.
• James W. Fowler, J. W.,Heinzb Streib. & Barbara Keller, Faith Development Research. Bilefeld: Center. C.B.S.C.R, 2004.
• James W. Fowler, Stages of Faith: The Psychology of Human Development and Quest for Meanining. San Francisco: Harper &Row, 1981.
• Kelvin Stokes, Faith Development in The Adult Life Cycle. Minneapolis: The Religion Education Association, 1983.
• Mustafa Doğan Karacoşkun, Psiko-Sosyal Açıdan İman-Amel (Dini Davranış) İlişkisi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,1998.
• Mustafa Köylü, “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, A.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(11), 2004, 137-154. Paul Tillich, İmanın Dinamikleri, çev. Farullah Terkan & Salih Özer, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2000.
• Rabson, Colin, Real World Research: A Resource for Social Scientist and Practioner- Researcherss. Oxford: Blackwell, 1993.
• Ralph W. Hood, Bernard Spilka, Bruce Hunsberger, ichard Gorsuch, “Dini Gelişim Kuramları”, Çev. Mustafa D. Karacoşkun, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(4), 2004, 205-221. Rick Grover, “Faith Development Theory: Handmaid To Biblical Discipleship”, Leaven, 7(2), 1999, 90-95.
• Robert J. Keely, “Faith Development and Faith Formation: More Than Just Agest and Stages”. Life Long Faith, 2010, 20-27.
• Rukiye Türküz, Okul Öncesi Dönemde Dinî Gelişim ve Eğitimi (James W. Fowler’ın İnanç Gelisimi Teorisi Bağlamında Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
• Üzeyir Ok, “Bir Aktivite Sistemi Olarak “İnanç”: İnanç Gelişimi Teorisine Sosyo-Kültürel Bir Yaklaşım”,Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2005, 112-137.
• Üzeyir Ok, “Faith Development and Perception of Diversity Among Muslims in Turkey: Construction and Inital Test of a Measure for Religious Diversity in Islam”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(3), 2006, s. 224-227
• Üzeyir Ok, İnanç Psikolojisi, Yaşamı Anlamlandırma Biçiminin Hayat Boyu Gelişimi. Ankara: Özkan Matbaacılık. 2007.