الإسلاموفوبيا ومعاداة الإسلام محاولة من الغرب لخلق شيطان في الشرق؛ مقاربة تاريخية

Yıl 2017, Sayı: 6, 87 - 104, 01.12.2017

Kadir Canatan

Öz

رغم أن الإسلاموفوبيا ومعاداة الإسلام اللذين يكثر الحديث عنهما في الغرب اليوم قد يبدوان كأمرين جديدين من الناحية الاصطلاحية والظاهرية، إلا أنهما في الحقيقة واقع ذو جذور وأصول تاريخية وماض يمتد لقرون طويلة. فيمكن العودة بتاريخ الإسلاموفوبيا إلى الأيام الأولى لظهور الإسلام ولقائه أو احتكاكه بالمسيحية. فالمسيحية في البداية خلقت عداوة ضد اليهود على شكل معاداة السامية، ثم فيما بعد خلقت معاداة الإسلام. سوف نتناول في هذه الدراسة كيفية شيطنة المسيحية للإسلام في السياق التاريخي. وفي الحقيقة إن معاداة الإسلام والإسلاموفوبيا ما هي إلا نتاج لفكر إقصائي واستقطابي. فقد أعلنت المسيحية ك لا من الموسوية التي تعد خلفيتها التاريخية، والإسلام باعتباره الدين الذي جاء بعدها، أعلنتهما عدوين ومناهضين لها. وإن دراسة وتُليل الخلفية التاريخية والثقافية تثبت بشكل واضح أن معاداة الإسلام إنما هي اختلاق وخيال تاريخي وثقافي، وتم اليوم إعادة نسجه وإنتاجه من جديد

Anahtar Kelimeler

الشرق والغرب, الإسلاموفوبيا, معاداة الإسلام, الشيطنة

Islamophobia and anti-Islamism as an Attempt to Create a Demon by the “Western” in the “East”: A Historical Approach

Öz

Islamophobia and anti-Islamism, often mentioned in the western world today, seem conceptually and factually new. In fact, they are the historical facts that have a long history. Islamophobia dates back to the days when Islam was born and encountered Christianity. Christianity first created anti-Semitism and then anti-Islamism as a form of hostility against the Jews and Muslims. This study reviews how Christianity demonized Islam in the historical process. In fact, anti-Islamism and Islamophobia are products of marginalization and polarizing logic. Christianity has declared the religions it encountered before (Judaism) and after (Islam) its oppositions and enemies. The examination of historical and cultural backgrounds clearly demonstrates that anti-Islamism is historical and cultural fiction and that it is reproduced today.

Anahtar Kelimeler

east-west, Islamophobia, anti-Islamism, demonization

Batının Doğuda Bir Şeytan Yaratma Girişimi Olarak İslamofobi ve Anti-İslamizm / Islamophobia and anti-Islamism as an Attempt to Create a Demon by the “Western” in the “East”: A Historical Approach / الإسلاموفوبيا ومعاداة الإسلام محاولة من الغرب لخلق شيطان في الشرق؛ مقاربة تاريخية

Öz

Bugün Batı
dünyasında sıkça konuşulan İslamofobi ve anti-İslamizm, kavramsal ve olgusal
olarak yeni gibi görünse de aslında tarihsel temelleri ve uzun bir geçmişi olan
bir vakıadır. İslamofobi’nin tarihini, İslam’ın doğduğu ve Hristiyanlıkla
temasa geçtiği günlere kadar geri götürebiliriz. Hristiyanlık, ilk önce
Yahudilere karşı bir düşmanlık şekli olan antisemitizmi, sonra da
anti-İslamizmi yaratmıştır.

Bu çalışmada
nasıl olup da Hristiyanlığın İslam’ı şeytanlaştırdığı tarihsel süreç içinde ele
alınmaktadır. Gerçekte anti-İslamizm ve İslamofobi, ötekileştirici ve
kutuplaştırıcı bir düşüncenin ürünüdür. Hristiyanlık hem kendi tarihsel
arkaplanı olarak Museviliği, hem de kendisinden sonra gelen bir din olarak İslamiyet’i
kendi karşıtı ve düşmanı ilan etmiştir. Tarihsel ve kültürel arkaplanın
incelenmesi, ani-İslamizmin tarihsel ve kültürel bir kurgu olduğunu ve bugün de
yeniden üretildiğini açıkça göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Doğu-Batı, İslamofobi, Anti-İslamizm, Şeytanlaştırma

Kaynakça

• Aydın, Fuat (2011), Batı İslam Algısının Arkeolojisi, EskiYeni Yayınları, Ankara.
• Bulaç, Ali (1997), İslam ve Fundamentalizm, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Canatan, Kadir (1995), Avrupa’da Müslüman Azınlıklar, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Canatan, Kadir (2005), Avrupa’da İslam (Edisyon), Beyan Yayınları, İstanbul.
• Canatan, K. ve Hıdır, Ö. (2007), Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm (Edisyon), EskiYeni Yayınları, Ankara.
• Derveze, İ. (1989), Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı, C. I, Sh. 355, Yöneliş Yayınları, İstanbul.
• Huntington, Samuel P. (1993) “The Clash of Civilizations?”, Foreign Affairs, Vol. 72, No. 3, pp. 22-49
• Hoogerwerf, Andries (2002), Wij en Zij, Intolerantie en verdraagzaamheid in 21 eeuwen, Damon, Budel.
• Kitabı Mukaddes (1997), Eski ve Yeni Ahit, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul.
• Kur’an Meali (2013), Diyanet İşleri Başkanlığı, http://kuran.diyanet.gov.tr/Kuran.aspx#1:1 (08.03.2013)
• Laffin, John (1979), The Dagger of Islam, Sphere Books Ltd, Aylesbury, Bucks.
• Memmi, A. (1983), Racisme hoezo? : ontmaskering van een onderdrukkingsmechanisme, Masusa, Nijmegen.
• Parekh, Bhikhu (2002), Çokkültürllüğü Yeniden Düşünmek, Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori, Phoenix Yayınları, Ankara.
• Peters, R. (1989), İslam ve Sömürgecilik, Modern Zamanlarda Cihat Öğretisi, Nehir Yayınları, İstanbul.
• Pruett, Gordon E. (1989), “İslâm ve Oryantalizm”, Oryantalistler ve İslâmiyatçılar, Oryantalist İdeolojinin Eleştirisi, İstanbul.
• Said, Edward (1999), Şarkiyatçılık, Batı’nın Şark Anlayışları, Metis Yayınları, İstanbul.
• Suyuti, Olağanüstü Yönleriyle Peygamberimiz (el-Hasaisu’l-kübra), 1-2-3 Cilt, Çev: Naim Erdoğan, İzyayıncılık, Gerçek Hayat, İstanbul 2003.
• Van Bommel, A. (2005), “Müslüman Doğu” ile “Hristiyan Batı”nın Birbirleri Hakkındaki İmajları, Sh. 256-272, In: Canatan, Kadir (2005), Avrupa’da İslam, Beyan Yayınları, İstanbul.
• Van Koningsveld, P. S. (1993), Sprekend Over de İslam en de Modern Tijd, Prometheus&Teleac, Amsterdam.
• Watt, Montgomary (1989), İslam Avrupa’da, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.