دراسة تقييمية لبعض الفوارق التي ظهرت على المستوى النظري والعملي في تلاوة القرآن

Yıl 2019, Sayı: 10, 143 - 168, 30.12.2019

Ömer Başkan

Öz

يتناول هذا المقال تصويرات وتحليلات لبعض الفوارق التي استمرت في نقل بعض قواعد التجويد نظرياً وعملياً، حيث أصبحت هذه الاختلافات مؤخرًا بمثابة مسألة جدلية في بيئات التناقش العلمي دولياً، لذلك أجريت هذه الدارسة بغرض تحديد الفوارق الموجودة ومصدرها من خلال التراكم الكتابي والشفهي لعلم التجويد، وبمعنى آخر، تعريف وتوضيح هذه المشكلة على الستوى النظري

Anahtar Kelimeler

القرآن, التجويد, فوارق الألفاظ, الإخفاء, الإدغام

An Assessment on Some Differences Which Appeared in the Theoretical and Practical Level of the Quran Recitation

Öz

This study describes and analyses certain differences that continue existing as a fact in theoretical explanations and practices regarding certain tajwid principles. These differences represent an issue that has recently been subject to international scientific meetings. Thus, this study addresses the identification of existing differences first and their origin later by analyzing both of the written and verbal sources of tajwid discipline. In other words, this study was authored to identify and comprehend the relevant problem at a theoretical level.

Anahtar Kelimeler

Quran, Tajwid, Pronunciation Differences, Ikhfa, Idgham

Kur’an Tilavetinde Teorik ve Pratik Düzeyde Zuhur Etmiş Bazı Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme / An Assessment on Some Differences Which Appeared in the Theoretical and Practical Level of the Quran Recitation / دراسة تقييمية لبعض الفوارق التي ظهرت على المستوى النظري والعملي في تلاوة القرآن

Öz

Bu makalede; bazı tecvid kaidelerinin hem teorik izah hem de pratiğe aktarımlarında bir vakıa olarak varlığını devam ettiren bazı farklılıkların tasvîri ve analizi konu edilecektir. Nitekim bu farklılıklar son dönemde beynelmilel ilmi müzakere ortamlarında da konu edinilen bir mesele hüviyeti kazanmıştır. Binaenaleyh bu çalışma; öncelikle mevcut farklılıkların tespitini bilahare nereden kaynaklandıklarını tecvid ilminin hem kitabî hem de şifahî birikimi üzerinden analiz etmek, başka bir ifadeyle ilgili sorunu teorik düzeyde tanımlayıp anlamlandırmak amacına matuf olarak kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Tecvid, Telaffuz Farklılıkları, İhfâ, İdgâm

Kaynakça

• Abd, Mahmûd Muhammed Abdü’l-Münʻim. er-Ravdatü’n-nediyyetü şerhu metni’l-Cezerîyye. Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türâs, 2001.
• Akbal, Talip. “Bazı Tecvid Kaidelerinin Tatbikinde Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme Başlıklı Tebliğin Müzakeresi”. Uluslararası Kıraat Sempozyumu Tarihten Günümüze Kıraat İlmi. 441-446. İstanbul: DİB Yayınları, 2012.
• Almoniba. “أيمن سويد : باب النون و الميم المشددتين والميم الساكنة”. Youtube. Yayın Tarihi 11 Nisan 2011. https://www.youtube.com/watch?v=jAqcpVk95zg
• Altıkulaç, Tayyar. “Mekkî b. Ebû Tâlib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/575-576. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Asıkyekini. “Lamı Tarifin İdğamı ve İzharı - Fatih Çollak”. Youtube. Yayın Tarihi 21 Eylül 2012. https://www.youtube.com/watch?v=rBb3ss20qXk
• Asıkyekini. “Teşdîd Meal Gunne & Teşdîd Bilâ Gunne - Fatih Çollak Hocaefendi”. Youtube. Yayın Tarihi 16 Ekim 2012. https://www.youtube.com/watch?v=AAulB6zfMP4
• Atıyye Kabil Nasr. Ğayetul-mürid fi ‘ilmi’t-tecvid. Riyâd: 4. Basım, 1412.
• Başkan, Ömer. “Bazı Tecvid Kaidelerinin Tatbikinde Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme”. Uluslararası Kıraat Sempozyumu Tarihten Günümüze Kıraat İlmi. 415-440. İstanbul: DİB Yayınları, 2012.
• Başkan, Ömer. “Süregelen İki Tanımlama ve Tasnif Problemi Üzerine: el-İhfâ mı? El-İhfâü’l-Lisânî mi?, el-İzhâr mı?, el-İzhâru’l-Lisânî mi?” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (2007), 103-134.
• Başyiğit, Nurettin. Tecvîd Ta’lîm ve Tashî-hi Hurûf. Bursa: Emin Yayınları, 3. Basım, 2015.
• Benna, Ahmed b. Muhammed. İthâfu fudalâi’l-beşer bi’l-kırââti’l-erbaati aşer. thk. Şaban Muhammed İsmail. 2 Cilt. Beyrut: Alemü’l-Kütüb, 1987.
• Birgîvî, Mehmet Efendi. “Dürr-i Yetîm”. Resâil fî ʻilmi’t-tecvîd. İstanbul: Âsitâne Yayınları, ts.
• Cüreysi, Mekki Nasr. Nihayetü’l-kavli’l-müfid fi ʻilmi’t-tecvid. Kahire: Mektebetü’s-Safa, 1999.
• Çetin, Abdurrahman. Kur’an Okuma Esasları. Bursa: Emin Yayınları, 7. Basım, 2009.
• Çiftçi, Ali. “Kuran Okuyucularının Uygulamasında İttifak Sağlayamadıkları Bir Konu Olan İklâb’ın Değerlendirilmesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32/32, (2011), 237-256.
• Dağdeviren, Alican. Kur’an Okuma Sanatı Tecvid. Sakarya: Beşiz Yayınları, 2016.
• Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd. et-Tahdîd fi’l-itkân ve’t-tecvîd. thk. Ğânim Kaddurî Hamed. Bağdat: Dâru’l-Enbâr, 1988.
• Gülle, Sıtkı. Açıklamalı Örnekleriyle Tecvîd İlmi. İstanbul: Huzur Yayınları, 2005.
• Hamed, Ğânim Kaddûrî. Ebhâs fî i‘lmi’t-tecvîd. Umman: Dâr-u Ammâr, 2002.
• Hamed, Ğânim Kaddûrî. İ‘lmi’t-tecvîd dirâse savtiyye müyessera. Umman: Dâr-u Ammâr, 2. Basım, 2005.
• Husnî Şeyh Osmân. Hakku’t-Tilâveh. Cidde: Dâru’l-Minâre, 12. Basım, 1998.
• İbnü’l-Cezerî, Muhammed b. Muhammed. et-Temhid fi ‘ilmi’t-tecvid. thk. Ğânim Kaddurî Hamed. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1986.
• İbnü’l-Cezerî, Muhammed b. Muhammed. Ğâyetü’n-nihâye fî tabakâti’l-kurrâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2006.
• İbnü’l-Cezerî, Muhammed. en-Neşr fi’l-kıraati’l-aşr. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-ʻIlmiyye, 2011.
• Kara, Ömer. Tecvid Kur’an Okuma Kâideleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 2. Basım, 2016.
• Karaçam, İsmail. Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kâideleri Mufassal Tecvid. İstanbul: İFAV Yayınları, 6. Basım 1996.
• Kârî, Molla Ali b. Sultan Muhammed. el-Minahu’l-fikriyye şerhu’l-mukaddimeti’l-Cezerîyye. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2006.
• Kaysî, Ebû Muhammed Mekkî b. Ebî Tâlib. er-Ri’âye li tecvîdi’l-kırâe ve tahkîk-i lafzı’t-tilâve. thk. Ahmed Hasen Ferhat. Umman: Dâru Ammâr, 2. Basım, 1996.
• Kaysî, Ebû Muhammed Mekkî b. Ebî Tâlib. Kitâbü’l-keşf an vücûhi’l-kırââti’s-sebʻ ve ʻilelihâ ve hucecihâ. thk. Muhyiddîn Ramadân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 3. Basım, 1984.
• Kenzu Kalbi. “13 أحكام النون الساكنة (الإقلاب).”. Youtube. Yayın Tarihi 30 Temmuz 2010. https://www.youtube.com/watch?v=Pk8xJYAMOno&t=1s
• Koç, Mehmet Akif. “Kur’an Kıraatinde Türklere Özgü Mahalli Okuyuş Sorunu”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51/2 (2010), 79-91.
• Kurtûbî, Abdülvehhab Muhammed. el-Muvaddah fi’t-tecvid. thk. Ğanim Kadduri’l-Hamed. Umman: Daru Ammar, 2000.
• Marʻaşi, Saçaklızade Muhammed b. Ebû Bekr. Cühdü’l-mukill. thk. Salim Kadduri’l-Hamed. Umman: Daru Ammar, 2. Basım, 2008.
• Mısırlı, Fatma Yasemin. Türkiye'de Yaygın Tilavet Geleneği ve Fonetik Tahlili. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Pakdil, Ramazan. Ta’lim Tecvid Kıraat. İstanbul: İFAV Yayınları, 4. Basım, 2014.
• Sağman, Ali Rıza. İlâveli-Yeni Sağman Tecvidi. İstanbul: Bahar Yayınları, 5. Baskı, 2012.
• Sîbeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osmân. el-Kitâb. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 2. Basım, 1988.
• Temel, Nihat. Kıraat ve Tecvid Istılahları. İstanbul: İFAV Yayınları, 3. Basım, 2013.
• Ünlü, Demirhan. Kur’an-ı Kerîm’in Tecvidi. Ankara: TDV Yayınları, 1993.