السلفية في تاريخ الفكر الإسلامي تطورها التاريخي وخصائصها العامة

Yıl 2015, Sayı: 1-2, 15 - 70, 19.10.2015

Ferhat Koca

Öz

السلفية: ليس من شك أنها تفكير تقليدي ومحافظ للقرون الثلاثة الأولى للإسلام؛ حيث تمثل نموذجا لفهم الإسلام والتفسير والتطبيق، وهي تدافع في سبيل حفظ هذا النموذج 
:عندما نمعن النظر في تاريخ الفكر الإسلامي وثقافته في نطاقه الواسع يمكن أن نبحث التطور التاريخي للفكر السلفي تحت أربعة عناوين هي
 السلفية من حيث المبدأ المنهجي-
السلفية كنظرية منهجية-
السلفية كتيار ديني وسياسي-
السلفية كنظام متطرف ومحارب-
:ولقد حاولنا في السطور التالية أن نجمع خصائص السلفية العامة في سبع نقاط هي
قبولهم التسليم والتفويض في شأن صفات الله ومتشابهات الآيات وردهم التأويل-
إيمانهم بدمج الإيمان والعمل-
تأكيدهم أن القرآن كلام الله غير مخلوق-
إيمانهم بأفضلية النقل في علاقته بالعقل-
عدهم القرآن والسنة متساويان في الترتيب نفسه-
قبولهم آراء السلف وتطبيقاتهم كحُجّة ومصدر ديني-
إيمانهم بأن الخلافة حق لقريش-
.ولقد كانت المناقشات حول السلفية في تاريخ الفكر الإسلامي تدور في فلك هذه النقاط وما تمخض عنها من نتائج

Anahtar Kelimeler

السلفية, أهل الحديث, المذهب الحنبلي, الوهابية, سلفية السعودية

Salafism in The History of Islamic Thought: Its Historical Journey and General Characteristics

Öz

Salafism is a conservative and traditional understanding which takes the first three generations of Islam as the model for understanding interpreting and living Islam. Salafism's historical experience can be analyzed as Salafism as a methodological principle as a systematic theory, as a political and Islamic movement and as a radical and warrior structure. In this study the characteristics of Salafism can be grouped under seven main points. Those are 1) Their denial of interpretation on God's Attributes and mutashabih while defending tafwid 2) Their belief on unity of faith and act 3) Their defend the idea of the Quran is not created 4) Their claim that naql is superior to reason 5) Their claim on equality of Quran and Sunnah 6) Taking salafs' views and practices as a religious source and as an authority. 7) Believing that Caliphate is the right of Kuraysh tribe. All the discussions on Salafism in the history of Islamic thought are based on those basic premises. 

Anahtar Kelimeler

Salafism, Ahl al-Hadith, Hanbali Sect, Wahhabism, Saudi Salafism

İslam Düşünce Tarihinde Selefilik: Tarihsel Serüveni ve Genel Karakteristiği / Salafism in The History of Islamic Thought: Its Historical Journey and General Characteristics / السلفية في تاريخ الفكر الإسلامي تطورها التاريخي وخصائصها العامة

Öz

Selefilik (selefiyye); İslam'ı anlama, yorumlama ve yaşama konusunda İslam'ın ilk üç neslini model olarak kabul eden ve bu modelin korunması mücadelesini veren gelenekçi ve muhafazakar bir anlayıştır.İslam düşünce ve kültür tarihine makro bir bakışla bakıldığı zaman selefilik düşüncesinin tarihsel serüveni; metodolojik bir ilke olarak selefilik, sistematik bir nazariye olarak selefilik, dini ve siyasi bir akım olarak selefilik, radikal ve savaşçı bir yapı olarak selefilik şeklinde dört başlık altında incelenebilir.Biz burada selefi düşüncenin karakteristik özelliklerini yedi noktada toplamaya çalıştık: Bunlar: 1) Allah'ın sıfatları ve müteşabihler konusunda te'vlli reddedip teslim ve tefvizi benimsemeleri; 2) İman-amel birlikteliğine inanmaları; 3) Kur'an'ın mahluk olmadığını savunmaları; 4) Akıl - nakil ilişkisinde naklin üstün olduğuna inanmaları; 5) Kur'an ve sünneti eşit kategoride saymaları; 6) Selefin görüş ve uygulamalarını dim bir kaynak ve otorite olarak kabul etmeleri; 7) Hilafetin Kureyş kabilesinin hakkı olduğuna inanmaları.İslam düşünce tarihinde selefilikle ilgili yapılan bütün tartışmalar bu temel kabuller veya bunların sebep olduğu komplikasyonlar çevresinde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Selefiyye, Ehl-i Hadis, Hanbeli Mezhebi, Vehhabllik, Suud! Selefiliği

Kaynakça

• Abdülhamîd, İrfân, “Eş’arî, Ebü’l-Hasan”, DİA, XI.
• Abdülhamîd, Muhsin, Min eimmeti’t-tecdîdi’l-İslâmî, Rabat 1407/1986.
• Abdürrahim, Abdürrahim Abdurrahman, Târîhu’l-Arabi’l-hadîs ve’l-mu’âsır, Katar 1402/1982.
• Abrahamov, Bünyamin, “Akıl-Nakil Uyumu Noktasında İbn Teymiyye’nin Yaklaşımı”, çev. Salih Özer, İslâmî İlimler Dergisi, 2009, IV/1-2.
• Acar, Mustafa, “Radikal Selefi Zihniyete Bir Reddiye”, Muhafazakâr Düşünce, Güz 2005, Yıl 2, sy. 6.
• Agitoğlu, Nurullah, “Bir Hadîsçi Olarak Suyûtî’nin Bazı Haberî Sıfatlara Yaklaşımı - et-Tevşîh Adlı Eseri Bağlamında”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, XIX/2.
• Agitoğlu, Nurullah, “Halku’l-Kur’ân ve Rü’yetullah Konuları Bağlamında İbnü’l-Mülakkın’ın Buhârî’nin Bab Başlıklarına Yaklaşımı”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/2, V/10.
• Ahmed b. Hanbel, er-Red ale’z-Zenâdıka ve’l-Cehmiyye (Akāidü’s-selef içinde, nşr. Ali Sâmi en-Neşşâr Ammâr Tâlibî, İskenderiye 1971.
• Ahmed b. Hanbel, Kitâbü’s-Sünne, nşr. Muhammed b. Saîd Besyûnî, Beyrut 1405/1985.
• Ahmed b. Hanbel, Usûlü’s-sünne (Ehl-i Sünnetin Esasları), çev. Ebû Muaz Seyfullah Erdoğmuş), yy., ts.
• Ahmed, Ziauddin, “Some Aspects of the Political Theology of Ahmad b. Hanbal”, Islamic Studies, Pakistan 1973, XII/1.
• Akbulut, Ahmet, “Selefiliğin Teolojik Ve Düşünsel Temelleri”, Tarihte Ve Günümüzde Selefîlik, İstanbul 2013.
• Akoğlu, Muharrem, Mihne Sürecinde Mu’tezile, İstanbul ts., İz Yayıcılık.
• Akoğlu, Muharrem, “el-Hayde Bağlamında Halku’l-Kur’an Tartışmaları”, Bilimname: Düşünce Platformu, 2005/2, III/8.
• el-Alâî, Ebû Saîd Selahaddin Halil b. Keykeldî, İcmâlü’l-isâbe fî akvâli’s-sahâbe, thk. M. Süleyman Eşkar, Kuveyt 1987.
• Ali, Muhammad Mohar, “Impact of the Salafia Movement on the South Asian Sub-continent”, Mecelletü Külliyyeti’l-Ulûmi’l-İctimâiyyeti, Riyad 1980, IV.
• Alper, Hülya, “İmam Mâturîdî’de Akıl-Vahiy İlişkisi: Aklın Önceliği ve Vahyin Gerekliliği”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2010, VII/2.
• Alper, Hülya, “Kelâm İlminde Aklın ve Vahyin Yeri”, Akaid ve Kelâm İlminde Vahyin ve Aklın Yeri Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantısı 20-21 Ekim 2012, İstanbul 2013.
• Altıntaş, Ramazan, “Kelâmî Epistomolojide Aklın Değeri”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, V/2.
• Altıntaş, Ramazan, “Nass Karşısında Aklın Değersel Durumu”, Kelâm Araştırmaları Dergisi, 2003, I/1.
• Altıntaş, Ramazan, “Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) Akıl-Vahiy Anlayışı”, Kelâm Araştırmaları Dergisi, 2004, II/1.
• Altıntaş, Ramazan, “Mu’tezile’de Akıl Anlayışı”, Kelam İlmi’nin Yeniden İnşasında Geleneğin Yeri, 2004.
• Altundağ, Mustafa, “Kelâmullah - Halku’l-Kur’an Tartışmaları Çerçevesinde ‘Kelâm-ı Nefsî - Kelâm-ı Lâfzî’ Ayrımı”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, XVIII.
• el-Âlûsî, Mahmûd Şükrî, Târîhu Necdi’l-Hanbelî, Mekke 1349.
• Apak, Adem, “İslâm Tarihi Boyunca Selef Ve Selefîlik Kavramlarının Anlam Serüveni”, Tarihte Ve Günümüzde Selefîlik, Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı, İstanbul 2014.
• Arık, Selim, “Kerâmet ve Firâset Bağlamında Muvâfakât-ı Ömer (r.a.)”, Diyanet İlmi Dergi, 2005, XLI/4.
• Arslan, İbrahim, “Sözün Mahiyeti ve Bu Bağlamda Bir Söz Olarak Kelamullah (Dilbilimsel Bir Yaklaşım)”, Kelam Araştırmaları, 2005, III/1, www.kelam.org.
• Atçeken, İsmail Hakkı, “Ömer B. Abdülazîz Dönemi Sonrası Emevî İdarecilerinin Mevâlî Politikaları”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Konya 2002, sy. 13.
• Atmaca, Gökhan, “Nüzûl Sürecinde Bir Muhatab Olarak Hz. Ömer ve Muvâfakatları”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, sy. 21.
• Aydın, Hüseyin, “İbn Teymiyye’de Allah Tasavvuru”, Kelam Araştırmaları, IV/2, 2006.
• Aydın, Ömer, “Haberî Sıfatları Anlama Yolları”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, sy. 1.
• Aydın, Ömer, “Kur’ân’da Geçen Bellibaşlı Haberî Sıfatların Te’vîli”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, sy. 2.
• Aydınlı, Abdullah, “Ehl-i hadîs “, DİA, X.
• Aydınlı, Osman, “Kur’an’ın Yaratılmışlığı” Meselesi ve Mutezile’nin Tarihî Seyrindeki Yeri” I-II, Dinî Araştırmalar, 2001, III/9; IV/10.
• Aydınlı, Osman, “Mezheplerin Oluşum Sürecinde Mevâlî’nin Rolü”, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, II/3.
• el-A’zamî, M. Mustafa, “Buhârî, Muhammed b. İsmâil”, DİA, VI.
• al-Azmeh, Aziz, Islams and Modernities, London 1993.
• al-Azmeh, Aziz, “Orthodoxy and Hanbalite Fideism”, Arabica, 1988.
• Bağcı, H. Musa, “Sünnet ve Hadislerin Anlaşılmasında Ehl-i hadis’in Beşerüstü Peygamber Tasavvurunun Etkisi”, Günümüzde Sünnetin Anlaşılması (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri), 29-30 Mayıs 2004, Bursa 2005.
• el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdulkâhir b. Tâhir et-Temîmî, Usûlü’d-dîn, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1401/1981.
• el-Bağdâdî, Hatîb, Şerefu Ashâbi’l-hadis, nşr. M. Said Hatipoğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1991.
• el-Bağdâdî, Hatîb, el-Fakîh ve’l-mütefakkih, thk. Âdil b. Yusuf el-Azâzî, Dâru İbni’l-Cevzî el-Memleketü’l-Arabiyyetü’s-Suûdiyye, 1417/1996.
• Baltacı, Burhan, “Haberî Sıfatlar Bağlamında Gazzâlî’nin ‘Selef’ Tanımının Değerlendirilmesi”, Marife, yıl: 9, sy. 3, Kış 2009.
• Bardakoğlu, Ali, “Hüsn ve Kubh Konusunda Aklın Rolü ve İmam Mâturidî”, EÜİFD, sy. 4.
• el-Basrî, Ebü’l-Hüseyin, el-Mu’temed fi usûli’l-fıkh, thk. Muhammed Hamidullah, Dımaşk 1964.
• el-Berbehârî, Ebû Muhammed Hasan b. Ali b. Halef, Şerhu’s-Sünne, nşr. Abdurrahman b. Ahmed el-Cümeyzî, Mektebetü Dâri’l-Minhâc, Riyad 1426.
• el-Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin, Kitâbü’l-Esmâ ve’s-sıfât, thk. İmâdüddin Ahmed Haydar, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, II. Baskı, Beyrut 1415/1994.
• el-Buhârî, Abdülaziz, Keşfü’l-esrâr alâ Usûli’l-Pezdevî, İstanbul 1890.
• el-Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahih-i Buhârî, Dârü't-tıbâati'l-âmire, İstanbul 1315.
• el-Bûtî, Muhammed Ramazan, es-Selefiyye: Merhaletün Zemeniyyetün Mübâreketün Lâ Mezhebün İslâmiyyün, Dârü’l-Fikr, Dımaşk 1408/1988.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”, Tarihte Ve Günümüzde Selefîlik, Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı, 08-10 Kasım 2013, İstanbul 2014.
• Carl Brockelmann, Geschichte der Arabischen Litteratüre (GAL), Lieden 1943, II, 125-7.
• Carl Brockelmann, Suppl., II, 119-26.
• Cook, M., “On the Origins of Wahhâbism”, Journal of the Royal Asiatic Society (JRAS), London 1992, III/2.
• Crawford, M. J., Wahhâbî ‘ulamâ’ and the Law, 1745-1932, Oxford 1980.
• Ced’ân, Fehmî, el-Mihne, bahsün fî cedeliyyeti'd-dîniyyi ve's-siyâsiyyi fi'l-İslâm, el-Müessesetü’l-Arabiyye li’d-dirâsâti ve’n-neşr, Beyrut 2000.
• Çağatay, Neşet –Çubukçu, İbrahim Agâh, İslâm Mezhepleri Tarihi, II. Baskı, Ankara 1985.
• Çakın, Kamil, “Ebû Said ed-Dârimî’nin Allah’ın Sıfatları ile İlgili Bazı Görüşleri”, Dinî Araştırmalar, Ankara 2000, III/8.
• Çelik, İbrahim, “Kur’ân’da Haberi Sıfatlar ve Mukâtil b. Süleyman’a İsnad Edilen Teşbih Fikri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1987, II/ 2.
• Dârimî, er-Red ale'l-Cehmiyye, nşr. Gõsta Wiestam, Leiden 1960.
• Dârimî, er-Red ale'l-Cehmiyye, Reddü’l-İmâm ed-Dârimî Osmân b. Saîd alâ Bişr el-Merîsî, nşr. Muhammed Hâmid el-Fîkī, Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, Beyrut ts.
• Demircan, Adnan, İslâm Tarihinin İlk Döneminde Arap-Mevâlî İlişkisi, İstanbul 1996.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “Amel-i ehl-i Medine”, DİA, III.
• Ebû Dâvûd, Sünenu Ebû Dâvûd, thk. Muhammed Avvame, Dârü’l-Kıble li’s-Sekâfeti İslâmiyye, Cidde 1998/1419.
• Ebû Gudde, Abdu’l-Fettâh, “Halk-ı Kur’an Meselesi: Râvîler, Muhaddisler, Cerh ve Ta’dil Kitaplarına Tesiri” çev. Mücteba Uğur, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1975, XX.
• Ebû Zehra, Muhammed, Ahmed İbni Hanbel, çev. Osman Keskioğlu, Ankara 1984.
• Ebû Zehre, Muhammed, İbn Hanbel hayâtuhû ve asruhû, Kahire 1981.
• Emîn, Ahmed, “Muhammed b. Abdilvehhâb”, Études Arabes Dossiers, no. 82, Roma 1992-1.
• el-Ensârî, Muhammed b. Nizâmüddîn, Fevâtihu’r-rahamût, (Gazzâlî’nin el-Mustasfâ’sı ile birlikte), Kahire 1322/1904.
• Erdem, Sabri, “Haberî Sıfatlar ve Anlambilim”, Dinî Araştırmalar, 2003, V/15.
• Erdemci, Cemalettin, “Kelam İlminde Akıl ve Naklin Etkinliği Problemi”, Kelam İlmi’nin Yeniden İnşasında Geleneğin Yeri, Elazığ 2004.
• Erdemci, Cemalettin, “Kelam İlminde Vahiy”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2011, VIII/1.
• Esen, Muammer, “İbn Teymiyye’nin Kelâmullah Tartışmalarındaki Yeri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, XLII.
• Eş’arî, el-İbâne (nşr. Fevkiyye Hüseyin Mahmûd), Dârü'l-Kütüb, Kahire, ts.
• Fayda, Mustafa, “Ömer”, DİA, XXXIV.
• el-Ferrâ, Ebû Ya’lâ, el-Mu’temed fî usûli’d-dîn (nşr. Vedî’ Zeydân Haddâd), Beyrut 1974.
• el-Ferrâ, Ebû Ya’lâ, el-Udde fî usûli'l-fıkh (nşr. Ahmed b. Ali Seyr Mübârekî), I-V, Riyad 1993.
• Gazzâlî, İlcâmü’l-avâm an ilmil’l-kelâm, (Mecmûatü resâili’l-Gazzâlî içerisinde), Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye ts.
• Gazzâlî, el-Mustasfâ min ılmi’l-usûl, Kahire 1322/1904.
• Gazzâlî, Mişkâtü’l-envâr, thk. Ebü’l-Alâ Afîfî, Kahire 1964.
• Gazzâlî, Mi’yârü’l-ilm, Dârü’l-Endelüs, Beyrut ts.
• Gazzâlî, Şerefü’l-akl ve mâhiyyetühû, thk. Mustafa A. Atâ, Beyrut 1986.
• Genç, Mustafa, Sünnet-Vahiy İlişkisi (yayımlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2005.
• Goldziher, Ignaz, “Fıkıh”, İslâm Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1977, IV.
• Goldziher, Ignaz, Zâhirîler “Sistem ve Tarihleri”, çev. Cihad Tunç, Ankara 1982.
• Goldziher, Ignaz, “Zur Geschichte der hanbalitischen Bewegungen”, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, Leipzig 1908.
• Green, A. H., “A Tunisian Reply to a Wahhabi Proclamation: Texts and Contexts”, In Quest of an Islamic Humanism (ed. A. H. Green), Cairo 1984.
• Güler, İlhami, “Şâfiî’nin Sünnete Yaklaşımının Kelâmî (Teolojik) Anlamı ve Din’in Lâhûtîliği ve Nâsûtîliği Sorunu”, İslâm ve Modernizm Fazlur Rahman Tecrübesi, İstanbul 1997.
• Güler, İlhami, “Sağcılık Olarak Sünnîlik”, Tezkire: Düşünce, Siyâset, Sosyal Bilim Dergisi, 2000, IX/17.
• el-Hâc, İbn Emîr, et-Takrîr ve’t-tahbîr şerhü’t-Tahrîr, Beyrut 1983.
• Hâce Abdullah b. Muhammed b. Ali el-Ensârî Herevî, Zemmü’l-kelâm (thk. Semih Dugaym), Dârü’l-Fikri’l-Lübnânî, Beyrut 1994.
• el-Hacvî, Muhammed el-Hasan, el-Fikrü’s-sâmî fî târîhi’l-fıkhı’l-İslâmî (thk. Abdülaziz Abdülfettâh el-Kârî), c.II, Medîne 1976.
• Haçkalı, Abdurrahman, “Ehl-i Hadis-Ehl-i Re’y Ayrışması Fıkhî mi, İtikâdî mi?”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2003, sy. 2.
• Haz’al, Hüseyin Halef eş-Şeyh, Târîhu’l-Cezîreti’l-Arabiyyeti fî asri’ş-Şeyh Muhammed b. Abdilvehhâb, Beyrut 1968.
• Haq, Mahmudul, “Wahhabi Tradition: Origins and Impact”, The Gulf in Transition (ed. M. S. Agwani), Delhi 1987.
• Henri Laoust, “La Bibliographie d’Ibn Taymiyya d’apres Ibn Kathîr, Bulletin d'Études Orientales Institut Français de Damas, (BÉO), Damas 1942-3, IX.
• Henri Laoust, Le Hanbalisme sous les Mamlûks Bahrîdes”, Revue des Études Islamiques, (RÉI), Paris 1960, XXVIII.
• Heer, Nicholas, “The Priority of Reason in the Interpretation of Scripture: Ibn Taymiyyah and The Mutakallimūn”, Literary Heritage of Classical Islam Arabic and Islamic Studies in Honor of James A. Bellamy (Ed. Mustansir Mir), Princeton: The Darwin Press 1993.
• Hogarth, D. G., “Wahabism and British Interests”, International Affaires, 1925, IV.
• Hurewitz, J. C., Diplomacy in the near and middle east, New York 1958.
• el-Îcî, Adudiddîn, el-Mevâkıf fî ‘ılmi’l-kelâm, Mektebetü’l-Mütenebbî, Kahire ts.
• İbn Abdülber, Câmiu beyâni’l-ilm ve fadlih, thk. Ebü’l-Eşbâl ez-Züheyrî, Dâru İbnü’l-Cevzî, Suudiyye 1414/1994.
• İbn Asâkir, Tebyînü kezibi’l-müfterî fî mâ nusibe ile’l-İmâm Ebi’l-Hasan el-Eş’arî, Beyrut 1404/1984.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec, Zemmü’l-hevâ nşr. Ahmed Abdüsselam Ata, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1987.
• İbn Ebû Ya’lâ, Tabakātü’l-Hanâbile nşr. Muhammed Hâmid el-Fıkî, Kahire 1371/1952.
• İbn Gannâm, Hüseyin, Târîhu Necd, nşr. Nâsırüddin el-Esed, Kahire 1402/1982.
• İbn Hacer, ed-Dürerü'l-kâmine fî a‘yâni'l-mieti's-sâmine, Dâru'l-Cîl, Beyrut, ts.
• İbn Hanbel, Abdullah b. Ahmed, Mesâilü'l-İmâm Ahmed b. Hanbel: Rivâye ibnihî Abdullah, nşr. Züheyr Şâviş, Beyrut 1988.
• İbn Hanbel, Müsned, İstanbul 1982.
• İbn Hazm, el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1405/1985.
• İbn Hibbân, el-İhsân fî takrîbi Sahîh-i İbn Hibbân, thk. Şuayb el-Arnaûd, Beyrut 1408/1988, Müessesetü’r-Risâle.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, İ‘lâmü'l-muvakkıîn an Rabbi'l-âlemîn, thk. M. Muhyiddin Abdülhamîd, Kahire 1955.
• İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, Beyrut 1981.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn, Zemmü’t-te’vil, nşr. Bedr b. Abdullah Bedr, Dâru İbni’l-Esir, Kuveyt 1416/1995.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn, Ibn Qudâma’s Censure of speculative theology = Tahrîmü’n-nazar fî kütübi ehli’l-kelâm (ed. George Makdisi), Gibb Memorial Trust, 2nd edition - Norfolk 1985.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn, Ravzatü'n-nâzır, nşr. Abdülkerîm b. Alî b. Muhammed en-Nemle, Riyad 1414/1993.
• İbn Kuteybe, el-Maârif, nşr. Servet Ukkâşe, Kahire 1969.
• İbn Manzûr, Lisânü’l-Arab, Beyrut, ts. (Dâru Sâdır).
• İbn Receb, Kitâbü'z-Zeyl alâ Tabakāti'l-Hanâbile, Dârü'l-Ma‘rife, Beyrut, ts.
• İbn Rüşd, Faslu’l-makāl, thk. Muhammed Ammâre, Kahire ts. , Dârü’l-ma’rife.
• İbn Sa’d, et-Tabakâtü’l-kübrâ, Beyrut ts., Dâru Sâdır, V.
• İbn Teymiyye, Mecmûu fetâvâ, nşr. Abdurrahman b. Kāsım, Kahire 1404.
• İbn Teymiyye, Mecmûu Fetâvâ, thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım, Beyrut 1398, Dârü’l-Arabiyye, XXI.
• İbn Teymiyye, Muvâfakātü sahîhi’l-menkûl li-sarîhi’l-ma’kûl, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1405/1985.
• İbn Teymiyye, İktizâü’s-sırâti’l-müstakîm, nşr. Nâsır b. Abdülkerîm el-Akl, Riyad 1404.
• İbn Teymiyye, Der’ü teârudı’l-akl ve’n-nakl, nşr. Muhammed Reşâd Sâlim, Riyad 1399/1979.
• İbn Teymiyye, Dua ve Tevhîd çev. Abdi Keskinsoy, Pınar Yayınları, İstanbul 2006.
• İbn Teymiyye, Tevhîdü’l-Esmâ ve’s-Sıfat, (İsim ve Sıfat Tevhîdi), çev. Heyet, Tevhîd Yayınları, İstanbul 1996.
• İbn Teymiyye, İstiva Risalesi, çev. HeyetTevhîd Yayınları, İstanbul 1996.
• İbn Teymiyye, Mecmûatü’r-resâil ve'l-mesâil, nşr. Hayat Me’mûn Şeyhâ, Dârü’l-fikr, Beyrut 1416/1996.
• İbn Teymiyye, el-Müsevvede fî usûli'l-fıkh, Kahire 1983.
• el-İsfahânî, Râgıb, el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Seyyid Kîlânî, Beyrut ts., Dârü’l-ma’rife.
• İsmail, Şa’ban Muhammed, Kavlü’s-sahâbî ve eseruhû fi’l-fıkhi’l-İslâmî, Dârü’s-Selâm, yy. 1988.
• İşcan, Mehmet Zeki, “Ehl-i Sünnet’te Dinî Bir Otorite Olarak ‘Selef’ Fikrinin Ortaya Çıkışı”, EKEV Akademi Dergisi, Erzurum 2005, IX/25.
• İşcan, Mehmet Zeki, “Selefîliğin Temel Esasları Ve Sosyo-Politik Arka Plan”, Tarihte Ve Günümüzde Selefîlik, Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı, 08-10 Kasım 2013, İstanbul 2014.
• İşcan, Mehmet Zeki, “Selefiliğin Şiîlik Değerlendirmeleri Bağlamında Nefret Ve Şiddet Söylemi”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, VI/2 (Güz 2013).
• İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelâm, Umran Yayınevi, Ankara 1981.
• Jackson, S. A., “Ibn Taymiyyah on Trial in Damascus”, Journal of Semitic Studies, Oxford 1994, XXXIX/1.
• Kaba, L., The Wahhabiyya Islamic Reform and Politics in French West Africa, Evanston, Illinois 1974.
• Kādî Abdülcebbâr, Şerhu’l-usûli’l-hamse (Abdülkerîm Osmân), Kahire 1988.
• Kādî Abdülcebbâr, el-Muğnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl, Kahire 1963.
• Kandemir, M. Yaşar, “Ahmed b. Nasr el-Huzâî”, DİA, II.
• Karaman, Hayreddin, İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul 1989.
• Karaman, Hayreddin, “Fıkıh”, DİA, XIII.
• Kasar, Veysel, “Kur’ân’da Müteşâbihât’tan ‘İstivâ’ Kavramı”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1997, sy. 3.
• el-Kāsımî, Muhammed Cemâleddin, Tefsîru’l-Kāsımî (Mehâsinü’t-te’vîl), (nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî), Dâru İhyâi Kütübi’l-Arabî, Kahire ts.
• Kazanç, Fethi Kerim, “Selefiyye’nin Nass ve Metot Ekseninde Din Anlayışı Ve Sonuçları”, Kelâm Araştırmaları, 2010, VIII/1.
• el-Kehhâle, Ömer Rısa, Mu‘cemü'l-müellifîn, Dımaşk 1957.
• Keleş, Ahmet, “Sünnet Vahiy İlişkisi”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Diyarbakır 1999, I.
• Kelly, J. B., Britain and the Persian Gulf 1795-1880, Oxford 1991.
• el-Kelvezânî, Ebü’l-Hattâb, et-Temhîd fî usûli'l-fıkh, nşr. Müfîd Muhammed Ebû Ameşe, Mekke 1985.
• Kılıçer, Esat, İslâm Fıkhında Re’y Taraftarları, Ankara 1975.
• Kılıçer, Esat, “Ehl-i re’y”, DİA, X.
• Kıyıcı, Burhaneddin, İbn Teymiyye’de Akıl-Nakil İlişkisi (yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2009.
• Koca, Ferhat, “İbn Teymiyye, Takıyyüddîn”, DİA, XX.
• Koca, Ferhat, İslâm Hukuk Metodolojisinde Tahsîs, İstanbul 1996.
• Koca, Ferhat, İslâm Hukuk Tarihinde Selefî Söylem: Hanbelî Mezhebi, Ankara 2002.
• Kostiner, J., The Making of Saudi Arabia 1916-1936 From Chieftaincy to Monarchical State, New York-Oxford 1993.
• Koşum, Adnan, “Akıl (Re’y)-Nakil (Eser/Hadis) Ayrışmasının Fıkhî Boyutları”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2008, sy. 12.
• Koşum, Adnan, “Ehl-i re’y”, DİA, X.
• Kubat, Mehmet, “İslâm Düşüncesinde Aklın Vahiy Karşısındaki Konumu”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2011, VIII/1.
• Kurban, Nur Ahmet, “Mevâlî Müfessirlerin Kur’ân Tefsirinin Oluşumuna Katkıları ve Onlara Yöneltilen Eleştiriler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2011, IV/16.
• Kutlu, Sönmez, “İslâm Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri Olgusu”, İslâmiyât, Ankara 2001, IV/4.
• Little, D. P., “The Historical and Historiographical Significance of the Detention of Ibn Taymiyya”, International Journal of the Middle East Studies, Cambridge 1973, IV/3.
• Little, D. P.“Did Ibn Taymiyya Have a Screw Loose?”, Stvdia Islamica, Paris 1975, XLI.
• Madelung, W., “The Vigilante Movement of Sahl b. Salâma al-Khurâsânî and the Origins of Hanbalism reconsidered”, Journal of Turkish Studies (Türklük Bilgisi Araştırmaları), 1990.
• Makdisi, George “Ibn Taimiya: A Sûfi of the Qâdiriya Order”, American Journal of Arabic Studies, Leiden 1974, I.
• Matar, Ahmed Fehîm“eş-Şeyh Muhammed b. Abdülvehhâb Abkariyyü’l-’asrî ve üstâzü’l-cîlî”, Mecelletü’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, Riyad 1405/1985, XIII.
• el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr, Kitâbü’t-tevhîd, thk. Fethullah Huleyf, el-Mektebetü’l-İslâmiyye, İstanbul 1979.
• Mikdad, Mahmud, el-Mevâlî ve nizâmü’l-velâ mine’l-Câhiliyye ilâ evâhiri’l-asri’l-Emevî, Dımaşk 1408/1988.
• Motzki, Harald, “The Role of Non-Arab Converts in the Development of Early Islamic Law”, Islamic Law and Society, Leiden 1999, 6 (3).
• Muhammed eş-Şe’âr, Mervân, Sünen-i Evzâî, çev. Ali Pekcan vdğ.), Konya 2012.
• el-Muhtâr, Selâhaddin, Târîhu’l-Memleketi’l-Arabiyyeti’s-Suûdiyyeti fî mâdîhâ ve hâdırihâ, Beyrut 1957.
• el-Müberred, Ebü’l-Abbas Muhammed b. Yezid, el-Kâmil fi’l-luga ve’l-edeb, nşr. Muhammed Ahmed ed-Dalî, Beyrut 1993.
• en-Nesefî, Ebü’l-Muîn, Tebsıratü’l-edille, thk. Claude Salamé, el-Ma’hadü’l-İlmi’l-Fıransî, Dımaşk 1990.
• Öçal, Şamil, “Kelâmullâh’ın Çift Doğası: Kelâm-ı Lâfzî ve Kelâm-ı Nefsî”, İslâmiyât, Ankara 1999, II/1 (Ocak-Mart 1999).
• Öğmüş, Harun, “Halku’l-Kur’ân Tartışmalarının Vahyin Allah’tan İnsana İntikaliyle İlgili Telakkiler Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, sy. 28.
• Öğüt, Salim, “Ehl-i hadîs”, DİA, X.
• Önkal, Ahmet, “Vahiy-Sünnet İlişkisi ve Vahiy-i Gayr-i Metluvv”, Kur’ân ve Sünnet Sempozyumu (1-2 Kasım 1997) Bildiriler, Ankara 1999.
• Öz, Mustafa, “Muhammed b. Abdülvehhâb - İlmî Şahsiyeti”, DİA, XXX.
• Özafşar, M. Emin “Kültür Tarihimizde Rey-Eser Çatışması”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 2000, XLI.
• Özarslan, Zeliha Bengü, Beşerî İdrak İle Vahyin Buluşma Noktası “Muvâfakat” Fenomeni (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana 2006.
• Özer, Ahmet, Ehl-i hadisin Red Literatürü (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2008.
• Özervarlı, M. Sait, “Selefiyye”, DİA, XXXVI.
• Özervarlı, M. Sait, “İbn Teymiyye Takıyyüddin - İtikadî Görüşleri”, DİA, XX.
• Özervarlı, M. Sait, İbn Teymiyye’in Düşünce Metodolojisi ve Kelâmcılara Eleştirisi, , İSAM Yayınları, İstanbul 2008.
• Öztürk, Mustafa, “Mevâlî Râvîler ve Geçmiş Kültürlerin Hadislere Etkisi: Hicrî İlk İki Asır”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2006, IV/1.
• Öztürk, Mustafa, Mevâlînin Hadis Rivâyetindeki Yeri (yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2002.
• Pessagno, J. Meric, “Mâturîdî’ye Göre Akıl ve Dinî Tasdik”, çev. İlhami Güler, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1996, XXXV.
• Pezdevî, Ebü’l-Yüsr Muhammed, Ehl-i Sünnet Akâidi, trc. Şerafeddin Gölcük, Kayıhan Yayınevi, İstanbul 1980.
• er-Râzî, Ebü’l-Fazl Abdurrahman b. Ahmed b. Hasan b. Bündâr Ebü’l-Fazl, Ehâdîs fî zemmi’l-kelâmi ve ehlihî, nşr. Nâsır b. Abdurrahman Ced’i, Dâru Atlas, Riyad 1996/1417.
• er-Râzî, Fahreddin, el-Mahsûl fi ilmi usûli’l-fıkh, thk. Tâhâ Câbir el-Ulvânî, Riyad 1979.
• er-Râzî, Fahreddin, Meâlimu usûli’d-din, Kahire 1905.
• er-Râzî, Fahreddin, el-Muhassal, -Kelama Giriş çev. Hüseyin Atay, Ankara 1978.
• Rentz, G., “Wahhabism and Saudi Arabia”, The Arabian Peninsula: Society and Politics (ed. D. Hopwood), London 1972.
• Sabari, S., Mouvements Populaires à Bagdad à l’époque ‘Abbasside, IXe-XIe siècles, Paris 1981.
• es-Sâbûnî, Ebû Osman İsmail b. Abdirrahman, Akîdetü’s-selef ve ashâbi’l-hadîs, nşr. Nâsır b. Abdurrahman el-Cedî’, Dâru’l-âsıme, Riyad 1419/1988.
• es-Sâbûnî, Nûreddin, Mâturîdî Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1991.
• Safiullah, M., “Wahhâsm: A Conceptual Relationship Between Muhammad Ibn ‘Abd al-Wahhâb and Taqiyy al-Din Ahmad Ibn Taymiyya”, Hamdard Islamicus, Karachi 1987, X/1.
• Sarıkaya, Berat, İslâm Düşüncesinde Tevhîd – İbn Teymiyye Örneği, Gümüşhane 2013.
• Sarıkaya, Berat, “İbn Teymiyye’nin Tevhîd Anlayışı ve Pratik Tevhîd Vurgusu”, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015, V/7.
• Saîd, Emîn, Târîhu’d-Devleti’s-Suûdiyye, Matbûatü Dâreti’l-Melik Abdülazîz, Riyad ts.
• Sancaklı, Saffet, “Sünnet Vahiy İlişkisi”, Diyanet İlmi Dergi, 1998, XXXIV/3.
• Sayı, Ali, “Halku’l-Kur’an Meselesi ve Tefsir Hareketi Açısından Değerlendirilmesi Üzerine”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1989, sy. 6.
• Serahsî, Usûlü’s-Serahsî, thk. Ebü’l-Vefâ el-Efgānî, Beyrut 1973.
• Sirriyeh, E., “Wahhâbîs, Unbelievers and the Problems of Exclusivism”, British Society for Middle Eastern Studies Bulletin, Oxford 1989, XVI/2.
• Soulie, G. J. L.“Formes et action actuelle du Wahabisme”, African et l’Asie, 74, 1966.
• es-Sübkî, Takiyyüddîn Ali, Tabakātü’ş-Şâfiiyye, nşr. Abdülfettâh Muhammed el-Hulv-Mahmud Muhammed et-Tınâhî, Kahire 1385/1966.
• Şa’bân, Zekiyüddin, İslâm Hukuk İlminin Esasları, çev. İbrahim Kâfi Dönmez, Ankara 1990.
• eş-Şâfiî, er-Risâle, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Kahire 1979.
• eş-Şâfiî, “Cimâu’l-İlm: İslâm Hukukunun Kaynakları Üzerine Bazı Tartışmalar”, çev. Osman Şahin - Mithat Yaylı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, sy. 17.
• Şehristânî, Kitâbül-Milel ve’n-nihal, nşr. Abdülazîz Muhammed el-Vekîl, II, Kahire 1388/1968.
• Şevkânî, İrşâdü’l-fuhûl ilâ tahkīki’l-hak min ilmi’l-usûl, Dârü’l-Ma’rife, Beyrut, ts.
• eş-Şîrâzî, Ebû İshâk Şerhu’l-Luma’, thk. Abdülmecid Türki, Beyrut 1988.
• eş-Şîrâzî, Ebû İshak, Tabakâtü’l-fukahâ, nşr. İhsan Abbas, Beyrut 1401/1981.
• et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’t-Taberî, nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim, Dârü’l-Ma’rife, Kahire 1979, VIII, 631-634.
• et-Taberî, İhtilâfü’l-fukahâ, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
• Taftazânî, Kelâm İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l-Akâid), çev. Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul 1980.
• Tehânevî, Kitâbu Keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn, İstanbul 1984, II, 1033 (akl md).
• Tehânevî, Keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn, II, 1426 (nakl md.).
• et-Temîmî, Abdülvâhid b. Abdülazîz, İtikadü’l-îmâmi’l-münbel Ebî Abdillâh Ahmed b. Hanbel (Tabakâtü’l-Hanâbile içinde).
• Tirmizî, Ebû İsa Muhamed b. İsa b. Sevre es-Sülemi, Sünenü’t-Tirmizi, thk. Beşşar Avvad Ma’ruf, 2. bs. Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1998.
• Tok, Fatih, “Ebû Hanîfe Hakkında İki İddia / İtham: Mürciîlik ve Halku’l-Kur’ân”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2012, sy. 19.
• Toksarı, Ali, “Hadis İlmi Açısından Sahâbi Kavli ve Değeri”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 2.
• Topaloğlu, Bekir, Kelâm İlmi (Giriş), Damla Yayınevi, İstanbul 1981.
• Topaloğlu, Bekir, “Esmâ-i hüsnâ”, DİA, XI.
• Tunçbilek, H. Hüseyin, “İlâhî Sıfatların İsbatı, Sayısı, Kısımları ve İsim-Sıfat İlişkisi”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, XI/15.
• Türkmen, Hasan, “Ebû Hâşim el-Cübbâî’nin Kelam Kavramına Fonetik Eksenli Yaklaşımı”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 2014, XII/1.
• Türkmen, Hasan, “Kelamın Mahiyeti Bağlamında Kur’an’ın Yaratılmışlığı Sorunu”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 2014, XII/2.
• Uludağ, Süleyman, İslâm Düşüncesinin Yapısı, İstanbul 1979.
• el-Useymîn, Abdullah es-Sâlih, “eş-Şeyh Muhammed b. Abdilvehhâb hayâtühû ve fikruhû”, Études Arabes Dossiers, no. 82, Roma 1991-2.
• Uzundağ, Mehmet Sait, “XIX. Asır Hindistan Hadis Âlimi Sıddîk Hasan Han’ın (ö. 1307/1890) Allah’ın Haberî Sıfatları İle İlgili Görüşleri”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, XIX/1.
• Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981, Umran Yayınları.
• Yâgî, İsmâil, “Britanya ve’d-devletü’s-Suûdiyyetü’l-ûlâ”, Mecelletü Külliyyeti’l-İctimâiyye, Riyad 1977.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Ahmed b. Hanbel”, DİA, II.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Dârimî, Osman b. Saîd - Akaide Dair Görüşleri”, DİA, VIII.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “İstivâ”, DİA, XXIII.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Halku’l-Kur’ân”, DİA.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Akıl”, DİA, II.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Delil - Kelam”, DİA, IX.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Akaid İlminde Vahyin ve Aklın Yeri”, Akaid ve Kelâm İlminde Vahyin ve Aklın Yeri Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantısı 20-21 Ekim 2012, İstanbul 2013.
• Yıldırım, Ramazan, “Halku’l-Kur’an Meselesinin Politik İstismarı”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2011, VIII/1.
• Yıldız, Hakkı Dursun, “Emîn”, DİA, XI.
• Yılmaz, Mustafa Selim, “İslâmî Düşünce Tarihinde Bir Anlama Biçimi Olarak Selefîlik Üzerine Bir Deneme”, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2014, III/3.
• Yılmaz, Sabri - İlhan, Mehmet, “Cüveynî’ye Göre Kelâmullah ve Kelâm-ı Nefsî”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 2011, IX/1.
• Yörükan, Yusuf Ziya, “Vahhabîlik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1953, XXVII.
• Yurdagür, Metin “Haberî Sıfatları Anlamada Metod”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1983, sy. 1.
• Yüce, Mustafa, Hâris el-Muhâsibî’ye Göre Haberi Sıfatlar”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 2014, XII/2.
• Zaharaddin, M. S., “Wahhabism and its influence outside Arabia”, The Islamic Quarterly, (1979), XXIII/3.
• Zehebî, Siyerü a‘lâmi’n-nübelâ, nşr. Şuayb el-Arnaut ve diğerleri, Beyrut 1401-1405/1981-85.
• Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, Beyrut, ts., Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, I, 331.
• Zwemer, S. M., “The Wahhâbîs; their origin, history, tenets, and influence”, Journalof the Transactions of the Victoria Institute, London 1901, XXXIII.
• Zeydan, Abdülkerim, el-Vecîz fî usûli’l-fıkh, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1427/2006.
• Zeyne, Hüsnî, el-Akl ‘inde’l-mu’tezile, Beyrut 1978.