Tarihî Süreçte Selefîlik-Tasavvuf İlişkileri / History of Relationships Between Salafism and Sufism / العلاقة بين السلفية والتصوف في العملية التاريخية

Yıl 2015, Sayı: 1-2, 253 - 262, 19.10.2015

Süleyman Uludağ

Öz

Selefîlerin tasavvufa biçtikleri değer, tasavvufun gelişmesine ve çeşitli dönemlerde aldığı değişik şekillere bağlı olarak farklılık gösterir. İlk dönemlerde tasavvuf hareketi ve adı mevcut olmadığından selefin tasavvufu benimsemesi veya ona karşı çıkması söz konusu değildir. tasavvuf hareketi II/VIII. asrın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkmaya başlamış III/IX. asırda yaygınlaşmıştı. Bundan sonra selef âlimleri, sûfileri eleştirmeye başlamışlardır. Bu nedenle bazı âlimler "İslâm'da zühd var ama tasavvuf yoktur", demiş, bunun sebebi olarak zühdün kabul gördüğünü ve eleştirilmediği, halbuki tasavvufun tartışma konusu olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu makalede Selefîlikle tasavvufun târihî süreçteki ilişkileri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Selefiyye, Tasavvuf, Sûfi, Zühd

العلاقة بين السلفية والتصوف في العملية التاريخية

Öz

قد اختلف ما قدره السلفيون حول التصوف بحسب تطوره واختلافه في الفترات المختلفة، ولا نستطيع القول بعدم اعتماد السلف ورفضهم للتصوف؛ لأنه لم تكن في تلك الفترات حركة تصوف ولا اسمه، فحركة التصوف قد ظهرت في النصف الثاني من القرن الثاني الهجري/ الثامن الميلاديّ ، وانتشرت في القرن الثالث إنّ الزهد موجود في الإسلام، ولكن التصوف غير موجود. وسبب هذا أنّ الزهد كان مقبولا ولم ينتقد، وأما التصوف فادعوا أنّه نقطة نقاش. سنعالج في هذه المقالة العلاقة بين السلفية والتصوف

Anahtar Kelimeler

سلفية, تصوف, صوفي, زهد

History of Relationships Between Salafism and Sufism

Öz

The value that Salafis have cultivated from Sufism varies depending on the development of mysticism, and the different shapes it receives in various periods. As Sufism’s name is not present within the initial periods of the Sufi movement, it is not in question whether Salafism adopts or opposes Sufi mysticism. The Sufi movement began to emerge since the second half of the II/VIII century, and had become widespread in the III/IX century and from then on, the Salafi scholars began to criticize the Sufis. Therefore, some scholars say, "there is asceticism but no mysticism in Islam", which is suggested as the reason why asceticism (zuhd) is accepted and not criticized, whereas Sufism is discussed a subject of debate. In this article, the historical relationship between mysticism with Salafism will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Salafiyya, Salafism, Mysticism, Sufism, Asceticism, Zuhd

Kaynakça

• Abdurrahman Abdülhâlik, el-Fikru’s-sûfî fi da’vil-kitâbve’s-sünne, Kuveyt 1984.
• Abdurrahman Vekîl, Hâzihi’s-Sûfîyye, Beyrut 1979.
• Abdülkādir Mahmûd, Felsefetü’s-sûfîyye, Kahire 1966.
• Aleaddîn Buhârî, Vahdetü’l-vücûd, İstanbul 1294.
• Ali el-Karî, Vahdetu’l-vücûd, İstanbul 1294.
• Ali Sâmi en-Neşşâr vdğr. , Akâidü’s-Selef, İskenderiye 1970.
• Bikâî, Tenbîhu’l-gabî alâ tekfiri İbn Arabî ve tahzîru’l-ibâd min ehli’l-ilhâd, Kahire 1980.
• Gazzâlî, İlcâmu’l-avâm an ilmi’l-kelâm, Kahire 1309.
• Gazzâlî, el-Madnûn el-kebîr, el-Madnûn es-sağîr, Kahire 1309.
• Gazzâlî, İhyâu ulûmi’d-dîn, Kahire 1939.
• İbn Haldûn, Şifâu’s-sâil fî tehzîbi’l-mesâil, Ankara 1958.
• İbn Haldûn, Mukaddime, Tunus 1984.
• İbnü’l-Kayyim el-Cevzî, Telbîsü İblîs (Nakdü’l-ilm ve’l-ulemâ), Kahire 1368.
• İbnü’l-Kayyim el-Cevzî, İgâsetu’l-lehfân, Kahire 1961.
• İbnü’l-Kayyim el-Cevzî, Medâricü’s-sâlikîn, Beyrut 1983.
• İbnü’l-Kayyim el-Cevzî, İctimâü’l-cüyûşi’l-İslâmiyye alâ azvi’l-Muattılave’l-Cehmiyye, Kahire, ts
• İbn Teymiyye, et-Tuhfetu’l-Irakıyye fi’l-a̒mâli’l-kalbiyye, (Mecmûatü’r-risâleti’l-münîriyye), Kahire, IV, I-165.
• İbn Teymiyye, Risâle fî ilmi’l-bâtın ve’z-zâhir (Mecmûatü’r-risâleti’l-münîriyye), I.
• İbn Teymiyye, Mecmûatü’r-resâil ve’l-mesâil, Beyrut 1983.
• İbn Teymiyye, Mecmûatü’r-resâili’l-kübrâ, Beyrut 1972.
• İbn Teymiyye, el-Furkân beyne evliyâi’r-Rahmân ve’ş-şeytân, Kahire 1387.
• İbn Teymiyye, en-Nübüvvât, Matbaatü’l-Feyyâz, 2005.
• İbn Teymiyye, et-Tevessül ve’l-vesîle, Kahire 1374.
• İhsan İlâhî Zâhir, et-Tasavvuf, el-menşe ve’l-masâdır, Lahor 1986.
• İsmail Fennî Ertuğrul, Vahdet-i Vücûd ve İbn Arabî, İstanbul 1928.
• Kelâbâzî, et-Taarruf li mezhebi ehli’t-tasavvuf, Kahire 1960.
• Massignon, L., İslâm Tasavvufu, çev. Osman Türer. İstanbul 2006.
• Mehmet Ali Aynî, Şeyh-i Ekber’i Niçin Severim, İstanbul 1327.
• Muhammed, F.Ş, et-Tasavvuf beyne’l-hak ve’l-halk, 1970.
• Serrâc, EbûNasr et-Tûsî, el-Lüm̒a, Kahire 1960.
• Şa’rânî, Ebü’l-Mevâhib b. Alî, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Kahire 1954.
• et-Tıblâvî, Mahmûd Sa’d, et-Tasavvuf fî türâsi İbn Teymiyye, Kahire 1984.
• et-Tahâvî, Ebû Ca’fer, el-Akîdetü’t-Tahâviyye, Beyrut 1978.