From Space of Memory to Memory of Space: A Conceptual Debate

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 7 - 26, 14.06.2019

Pınar Melis Yelsalı Parmaksız

https://doi.org/10.24955/ilef.574436

Cited By: 5

Öz

How memory is conceptualized within and beyond the disciplinary
boundaries throughout history determines the spatial references. At the same
time, these spatial references provide the historical representations of
particular social structures and accompanying worldviews. It is because memory
is regarded as the foundation of both theoretical and empirical studies and
diverse interventions into place (including political and aesthetical), it
becomes necessary to consider the changing relation between memory and place
which is transformed through the history of thought and reflected in the recent
understandings within Memory Studies. In this framework, starting from the
conceptualization of memory as based on a metaphoric topos (place) and following the line of thought through the
conceptualization of memory as an analytical concept, the relation between
memory and place is discussed also by means of considering the recent debates
within the field of Memory Studies. “Right to the city” which is one of the
significant concepts of Critical Urban Studies is related to the concept of
Right to Memory which is introduced as based on the conceptual repertoire of
Memory Studies. The aim of this article is to contribute to such
conceptualization by following the transformation of related thought as based
on major conceptual mainstays

Anahtar Kelimeler

Memory, city, memory studies, urban studies, right to the city

Belleğin Mekânından Mekânın Belleğine: Kavramsal Bir Tartışma

Öz

Tarih boyunca disipliner sınırların içinde ve
ötesinde belleğin nasıl kavramsallaştırıldığı, mekânsal göndermelerin
niteliğini de belirler. Aynı zamanda söz konusu mekânsal göndermeler belirli
dünya görüşleri ve toplumsal yapıları yansıtan tarihsel temsiller sunar.
Belleğin mekâna yönelik kuramsal olduğu kadar ampirik çalışmalara ve hatta
mekâna yönelik çeşitli (politik, estetik vb.) müdahalelere dayanak olarak
görülmesi, bellek ve mekân arasındaki, özelikle toplumsal düşünce tarihi içinde
gerçekleşen ve bugün bellek çalışmaları alanındaki temel anlayışları oluşturan
ilişkinin değişen boyutlarını hesaba katmayı gerektirir. Bu çerçevede,
metaforik bir topos (yer) olarak bellek yaklaşımından, analitik bir
kavram olarak bellek yaklaşımına yönelen düşünce çizgisi takip edilerek günümüzde
bellek ve mekân arasındaki ilişki, bellek çalışmalarının sağladığı güncel
kavramlaştırma olanakları açısından tartışılmaktadır. Eleştirel Kent
Çalışmaları alanının önemli bir kavramı olan “Kent Hakkı”, bellek çalışmaları
alanının kavramsal araçlarından yararlanarak oluşturulan bellek hakkı
kavramıyla ilişkilendirilmektedir. Bu makalenin amacı, bellek ve mekân
arasındaki kavramsal ilişkinin temel uğrakları üzerinden ilerleyen düşünsel
dönüşümü izleyerek böylesi bir kavramsallaştırmaya katkıda bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Bellek, kent, bellek çalışmaları, kent çalışmaları, kent hakkı

Kaynakça

• Anderson, Benedict. 2001. Hayali Cemaatler. Çeviren İskender Savaşır. İstanbul: Metis Yayınları.
• Auge, Marc. 1995. Non-Places: Introduction to an Anthropology of Supermodernity. Londra ve New York: Verso.
• Bell, Duncan S. A. 2003. “Mythscapes: Memory, Mythology, and National Identity.” British Journal of Sociology 54 (1): 63-81.
• Benjamin, Walter. 2009. “Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı.” Pasajlar içinde, Çeviren Ahmet Cemal, 50-86. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, Walter. 2009. Pasajlar. Çeviren Ahmet Cemal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bergson, Henri. 2007. Madde ve Bellek. Çeviren Işık Ergüden. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Castells, Manuel. 2013. İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler. Çeviren Ebru Kılıç. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Chatterjee, Partha. 2002. Ulus ve Parçaları. Çeviren İsmail Çekem. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Connerton, Paul. 2011. Modernite Nasıl Unutturur. Çeviren Kübra Kelebekoğlu. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Draaisma, Douwe. 2007. Bellek Metaforları, Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi. Çeviren Gürol Koca. İstanbul: Metis Yayınları.
• Duvignaud, Jean. 2018. “Önsöz.” Kolektif Bellek içinde. Çeviren Zuhal Karagöz. 7-17. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Ercan, Neslihan. 2013. “Kentsel Hareketler: Protesto, Karşı Hafıza ve Yaratmama Olasılığı.” İdealkent 10: 134-163.
• Foucault, Michel. 1980. Language, Counter-memory, Practice: Selected Essays and Interviews. New York: Cornell University Press.
• Freud, Sigmund. 2007. “A Note upon the Mystic Writing-pad.” Theories of Memory: A Reader içinde, editör Michael Rossington ve Anne Whitehead, 114-118. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Halbwachs, Maurice. 2018. Kollektif Bellek. Çeviren Zuhal Karagöz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Harmanşah, Ömür. 2014. “Urban Utopias and How They Fell Apart: The Political Ecology of Gezi Parkı.” The Making of a Protest Movement in Turkey:# occupygezi içinde, editör Umut Özkırımlı, 121-133. Londra: Palgrave Pivot.
• Hartley, Leslie Poles. 2002. The Go-Between. New York: NYRB.
• Harvey, David. 1997. Postmodernliğin Durumu. Çeviren Sungur Savran. İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, David. 2013. Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru. Çeviren Ayşe Deniz Temiz. İstanbul: Metis Yayınları.
• Huyssen, Andreas. 1999. “Monumental Seduction.” Acts of Memory: Cultural Recall in the Present Time içinde, editörler Mieke Bal Jonathan Crewe ve Leo Spitzer,191-207. Hannover and London: University Press of New England.
• Jay, Martin. 2012. Deneyim Şarkıları: Evrensel Bir Tema Üzerine Modern Çeşitlemeler. Çeviren Barış Engin Aksoy. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jedlowski, Paolo. 2001. “Memory and Sociology, Themes and Issues.” Time&Society 10(1): 29-44.
• Jones, Owain ve Garde-Hansen, Joanne. 2012. Geography and Memory: Explorations in Identity, Place and Becoming. Londra: Palgrave-Macmillan.
• Lefebvre, Henri. 1998. Modern Dünyada Gündelik Hayat. Çeviren Işın Gürbüz. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lefebvre, Henri. 2014a. Mekânın Üretimi. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lefebvre, Henri. 2014b. Kentsel Devrim. Çeviren Selim Sezer. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Löwenthal, David. 1985. The Past is a Foreign Country. Cambridge: Cambridge University Press.
• Marcuse, Peter. 2014. “Hangi Kent, Kim(ler)in Hakkı?” Çeviren Ali Yağız Şen. Kar için Değil, Halk İçin, Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı içinde, derleyenler Neil Brenner, Peter Marcuse ve Margit Mayer, 47-72. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Marshall, John C. 1977. “Minds, Machines and Metaphors.” Social Studies of Science, 7 (4): 475-488.
• Nora, Pierre. 2006. Hafıza Mekânları. Çeviren Mehmet Emin Özcan. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Pentzold, Christian. 2009. “Fixing the Floating Gap: The Online Encyclopaedia Wikipedia as Global Memory Place.” Memory Studies 2(2): 255-272.
• Platon. 2013. Menon. Çeviren Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları.
• Platon. 2014. Theaitetos. Çeviren Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları.
• Proust, Marcel. 2008. Kayıp Zamanın İzinde: Swan’ların Tarafı. Çeviren Roza Hakmen. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Russell, Nicolas. 2006. “Collective Memory Before and After Halbwachs.” The French Review 79 (4): 792-804.
• Said, Edward W. 2000. “Invention, Memory, and Place.” Critical Inquiry 26(2): 175-192.
• van Dijk, José. 2007. Mediated Memories in the Digital Age. Stanford: Stanford University Press.
• Yelsalı Parmaksız, Pınar Melis. 2014. “Ars Memoria’dan Postmnemonik Topluma, Levent Gültepe’de Kayıp Zamanın İzinde.” Moment Dergi 1(2): 34-56.
• Yılmaz, Ahenk. 2011. “Bellek Topografyasında Özgürlük: Gelibolu Savaş Alanları ve Mekânsal bir Deneyim Olarak Hatırlama.” Nasıl Hatırlıyoruz içinde, hazırlayan Leyla Neyzi, 187-216. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Young, James E. 1992. “The Counter-monument: Memory against itself in Germany Today.” Critical Inquiry 18 (2): 267-296.