Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti Yayınlarından Bir Kartpostalın Çocuk Hakları Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 1, 0 - 0, 29.12.2016

Azize Ummanel

https://doi.org/10.17051/io.2017.98688

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de korunmaya muhtaç çocuklarla ilgili yapılan ilk çalışmalar Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamış ve bu çalışmalar doğrultusunda korunmaya muhtaç çocuklara yönelik bir takım politikalar geliştirilmiştir. Gerek oluşturulan raporlar ve yasalar gerekse kurulan cemiyetler arasında hiç kuşkusuz en önemlilerinden birisi Himaye-i Etfal Cemiyeti’dir. Cemiyet, savaşın ortaya çıkardığı kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocukları himayesi altına almayı amaçlamış; bu amaç doğrultusunda kurumlarını genişleterek çocuk ve ailelere tıbbi destek, para yardımı, süt dağıtımı, çocuk bahçeleri ve çocuk bakımı ve sağlığı ile ilgili farkındalığı artırmaya yönelik yazılı materyaller yayımlamıştır. Bu araştırma, Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin 1926 yılında yayımladığı bir kartpostalı günümüz çocuk hakları kapsamında incelemeyi ve irdelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada nitel yöntemlerden döküman analizi yöntemi kullanılmış ve elde edilen bulgular sağlık, bakım, beslenme, ihmal ve istismar ve çevre başlıkları altında incelenerek tartışılmıştır. Yaklaşık yüz yıl önce basılan bu kartpostalın çocuk hakları konusunda yapılan faaliyetler hakkında bize önemli bilgiler verdiği düşünülmektedir.

Kaynakça

• Acıduman, A. ve Arda, B. (2008). Türkiye Himâye-i Etfâl Cemiyeti (Çocuk Esirgeme Kurumu) yayınlarından 1927 tarihli bir kitapçık: Dişlerimizi niçin temizleriz?. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51, 252-258.
• Akyüz, Emine (1999). Cumhuriyet Dönemi’nde Çocuk Hakkındaki Gelişmeler. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Ankara: ÇOKAUM Yay.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk hukuku: Çocukların hakları ve korunması. Ankara: Pegem Akademi.
• Baytal, Y. (2009). Atatürk döneminde nüfusu artırma çalışmaları ve gürbüz Türk çocuğu projesi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(10), 117-137.
• Çağlar, D. (1973). Türkiye’de korunmaya muhtaç çocuklar ve eğitimlerine genel bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-64.
• Dubowitz, H. (2002). Preventing child neglect and physical abuse: A role for paediatricians. Pediatrics in review/American Academy of Pediatrics, 23(6), 191-196.
• Ekmekçi, P. E., Arda, B. ve Acıduman, A. (2012). Tıp tarihi açısından çocuk esirgeme kurumunun kuruluş dönemi etkinliklerine bir kitap bağlamında bakış: Büyük çocukların beslenme usülleri (1927). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55 (1), 57-69.
• Geçer, G. O. (2006). Osmanlı’da sokak çocukları ve bir belge. Türkbilig, 12, 163-172.
• Hilmi, A. (1928). Kumlarda Çocuk Oyunları. İstanbul: MEB Basımevi.
• Karabulut, U. (2007). Cumhuriteyin ilk yıllarında sağlık hizmetlerine toplu bir bakış: Dr. Refik Saydam’ın sağlık sakanlığı ve hizmetleri (1925-1937). ÇTTAD, 6(15), 151-160.
• Kıbrıs Birlik Gazetesi (1925). , 57-59-62-64-64 sayıları.
• Köksal, G. ve Özel, H. G. (2008). Bebek Beslenmesi. Ankara: Klasmat.
• Kulaksızoğlu, A. ve Dilmaç, B. (2000). İnsani değerler eğitimi programı. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 199–208.
• Nazima, A. (1890). Çocuklara Malumat-ı Evveliye. İstanbul: MEB.
• Özbek, N. (1999). İkinci Abdülhamid ve kimsesiz çocuklar: Darülhayr-i ali, Tarih ve Toplum, 31(182), 11-20.
• Özbek, N. (2006). Cumhuriyet Türkiye’sinde sosyal güvenlik ve sosyal politikalar. İstanbul: Emeklilik Gözetim Merkezi Yay.
• Özkan, S. (2006). Türkiye’de darüleytamların gelişimi ve Niğde darüleytamı, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 211-219.
• Radikal Gazetesi (2007, 14 Ocak). 78 yıl önce 4 bin çocuk meclisten bir ricada bulundu. http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=209992 adresinden erişildi.
• Salim, M. (2011). Geçmişten günümüze Türkiye'de çocuk koruma politikaları ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Samur, G. (2008). Anne Sütü. Ankara: Klasmat.
• Sarıkaya, M. (2007). Cumhuriyetin ilk yıllarında bir sosyal hizmet kurumu: Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti. A.Ü. Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(34), 321-338.
• Soydan, A. (2003). Darüşşafaka tarihinden kesitler, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 3, 249-268.
• Şirin, F. S. (2013). İktidar ve çocuk. Electronic Turkish Studies, 8(8), 1275-1284.
• Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
• TBMM, (2005). Çocuk Koruma Kanunu. https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5395.html] adresinden erişildi.
• Tıraşçı, Y. ve Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 34 (1), 70-74.
• Tuğluoğlu, F. (2008). Türkiye’de sıtma mücadelesi (1924-1950). Türkiye Parazitoloji Dergisi, 32(4), 351-359.
• Uluğtekin, S. (1999). 1940’lı yıllarda İstanbul’un sokak çocukları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yay.
• Ulutaş, İ. ve Şimşek, I. (2014). Ebeveynlerin çocuk oyun alanlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 413-424.
• Unicef (2002). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Uygulama El Kitabı. New York: UNICEF House.
• Ünal, M. (2009). Çocuk gelişiminde oyun alanlarının yeri ve önemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 95-109.
• Ünal, V. (2012). Osmanlı’nın son dönemlerinde korunmaya muhtaç çocuklar için kurulan sosyal hizmet kuruluşları. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 1-27.
• Yediyıldız, B. (1999). En önemli Osmanlı mirası: Türk toplumu. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Yıldız, Ö. (2012). Kuruluşundan II. Meşrutiyet’e kadar Hamidiye Etfal Hastanesi üzerine bir değerlendirme. International Journal of Social Sciences, 5(5), 391-411.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2009). Türkiye’de çocuk koruma sisteminin genel olarak değerlendirilmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 5 (18), 1-20.