Eğitim Örgütlerinde Üretim Karşıtı İş Davranışları ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi
Yıl 2018,
Cilt: 17 Sayı: 1, 396 - 413, 15.03.2018
Ebru Doğruöz
,
Murat Özdemir
Öz
Bu
araştırmanın genel amacı eğitim örgütlerinde öğretmenlerin üretim karşıtı iş
davranışları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi keşfetmektir. Bu
amaçla Ankara iline bağlı sekiz merkez ilçedeki 34 kamu genel lisesinde görev
yapan 447 öğretmenin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırma verileri ‘Üretim
Karşıtı İş Davranışları (ÜKİD)’ ve ‘Örgütsel Bağlılık (ÖB)’ ölçekleri ile
toplanmıştır. Katılımcılardan toplanan veriler betimsel istatistik
tekniklerinin yanı sıra çok değişkenli istatistik teknikleri ile analiz
edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda araştırmanın yürütüldüğü okullarda üretim
karşıtı iş davranışlarının orta sıklıkta meydana geldiği saptanmıştır. Ayrıca,
öğretmenlerin görev yaptıkları okullara yönelik orta düzeyde bir bağlılık
içerisinde oldukları da belirlenmiştir. Araştırma değişkenleri arasındaki
ilişki düzeyini belirlemeye yönelik yapılan hesaplamalarda iki değişken
arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Kanonik korelasyon analizi
sonrasında ise üretim karşıtı iş davranışlarının, örgütsel bağlılığın anlamlı
bir yordayıcısı olduğu anlaşılmıştır.
Kaynakça
- Allen, N. J., & Grisaffe, D. B. (2001). Employee commitment to the organization and customer reactions: Mapping the linkages. Human Resource Management Review, 11 (3), 209-236.
Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Alpert, M. I., & Peterson, R. A. (1972). On the interpretation of canonical analysis. Journal of Marketing Research, 9, 187-192.
Altıntaş, F. Ç. (2009). Kişiliğin algılanan örgütsel sabotaj davranışları üzerindeki etkisi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 95-111.
Angle, H. L., & Perry, J. L. (1981). An empirical assessment of organization commitment and organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26, 1-13.
Apaydın, Ç., & Şirin, H. (2016). The relationship between organizational citizenship behavior, group cohesiveness and workplace deviance behavior of Turkish teachers. International Education Studies, 9(10), 58-69.
Aquino, K., Tripp, T. M., & Bies, R. J. (2001). How employees respond to personal offense: The effects of blame attribution, victim status, and offender status on revenge and reconciliation in the workplace. Journal of Applied Psychology, 86, 52-59.
Ariani, D. W. (2012). Leader-member exchanges as a mediator of the effect of job satisfaction on affective organizational commitment: An empirical test. International Journal of Management, 29(1): 46-56.
Aydın, A., Sarier, Y., & Uysal, Ş. (2011). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin, öğretmenlerin örgütsel bağlılığına ve iş doyumuna etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 795-811.
Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, A. (2002). Etkili okul: Okul geliştirme, kuram, uygulama ve araştırma (3. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler (2. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balfour, D. L., & Wechsler, B. (1996). Organizational commitment: A reconceptualization and emprical test of public-private differences. Review of Public Personnel Administration, 10(3), 23-24.
Ball, G. A., Trevino, L. K., & Sims, H. P. Jr. (1994). Just and unjust punishment influences on subordinate and citizenship. Academy of Management Journal, 37, 299-322.
Baron, R. A., & Neuman, J. H. (1996). Workplace violence and workplace aggression: Evidence on their relative frequency and potential causes. Aggressive Behavior, 22, 161-173.
Bateman, T. S., & Strasser, S. (1984). A longitudinal analysis of the antecedents of organizational commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95-96.
Bayram, L. (2006). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
Bayram, N., Gürsakal, N., & Bilgel, N. (2009). Counterproductive work behavior among white-collar employees: A study from Turkey. International Journal of Selection and Assessment, 17, 180-188.
Bogler, R., & Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teacher and Teacher Education, 20, 277-289.
Bordens, K. S., & Abbott, B. B. (2011). Research design and methods: A process approach. New York: The McGraw-Hill Companies.
Bowling, N. A., & Beehr, T. A. (2006). Workplace harassment from the victim’s perspective: A theoretical model and meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 91, 998–1012.
Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 34(152), 72-86.
Byrne, D. S. (1998). Complexity theory and social sciences. London: Routledge.
Chen, Z. X., & Francesco, A. M. (2003). The relationship between the three components of commitment and employee performance in China. Journal of Vocational Behavior, 62(3), 490 516.
Cihangiroğlu, N., & Yılmaz, A. (2010). Çalışanların örgütsel adalet algısının örgütler için önemi. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19), 197-210.
Çağlar, Ç. (2013). Okulların Akademik İyimserlik Düzeyinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Üzerindeki Etkisi. MEU EFD Dergisi, 9(1), 5.
Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten ayrılma niyeti ve verimlilik üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma. İş, Güç; Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 154-168.
Çetin, K. Ö., & Aydın, B. (2012). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin dönüşümsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 331-342.
Çetin, F., Basım, H. N., & Karataş, M. (2011). Çalışanların problem çözme becerilerinde örgütsel adalet algısı ve iş tatminin rolü. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 18(1), 71-85.
Çoban, D. & Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 317-348.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Demir, N. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Demircioğlu, E., & Özdemir, M. (2014). Üretim karşıtı iş davranışları ölçeğinin eğitim örgütlerinde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(2), 173-190. doi: 10.14527/kuey.2014.008
Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
Derin, N., & Demirel, E. T. (2012). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılığı zayıflatıcı etkilerinin Malatya Merkez’de görev yapan hemşireler üzerinde incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 509-530.
Dierendonck, D. V., & Jacobs, G. (2012). Survivors and Vvictims, a meta-analytical review of fairness and organizational commitment after downsizing. British Journal of Management, 23(1), 96-109.
Doğan, S., & Kılıç, S. (2014). Algılanan örgütsel etik iklim ve üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1).
Duffy, M. K., Ganster, D. C., & Pagon, M. (2002). Social undermining in the workplace. Academy of Management Journal, 45, 331–352.
Eren, V., & Durna, U. (2006). Üç boyutlu bir yaklaşım olarak örgütsel tükenme. Selçuk Üniversitesi Karaman İ. İ. B. F. Dergisi, 10(9), 40-51.
Flaherty, S., & Moss, S. A. (2007). The impact of personality and team context on the relationship between workplace injustice and counterproductive work behaviour. Journal of Applied Social Psychology, 37, 2549-2575.
Foldes, H. L. J. (2006). Ethical misconduct of senior leaders: Counterproductive work behaviors at the top (PhD. Thesis). University of Minnesota.
Giacalone, R. A., & Greenberg, J. (1997). Antisocial behavior in organizations. Thousand Oaks, CA: Sage.
Gözen, E. D. (2007). İş tatmini ve örgütsel bağlılık: Sigorta şirketleri üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). http://tez.yok.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Gruys, M. L., & Sackett, P. R. (2003). Investigating the dimensionality of counterproductive work behavior. International Journal of Selection and Assessment, 11, 30-42. doi:10.1111/1468-2389.00224
Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S., & Kutanis, R. Ö. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497.
Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
Halis, M. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş güçlüklerinin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 251-266.
Hall, D. (1977). Organizational identification as a function of career pattern and organizational type. Administrative Science Quarterly, 17, 340-350.
Harris, R. J. (2001). A Primer of Multvariate Statistics. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
Hu, Y.-L., Hung, C.-H., & Ching, G. S. (2015). Examining the counterproductive work behaviors within Taiwan academic setting: A pilot study. Higher Education Evaluation and Development, 9(1), 63-82.
Huo, Y., & Budescu, D. V. (2009). An extension of dominance analysis to canonical correlation analysis. Multivariate Behavioral Research, 44, 688-709.
Jamal, M., & Baba, V. V. (2003). Type a behavior, components, and outcomes: A study of Canadian employees. International Journal of Stress Management, 10(1), 39-50.
Jöreskog, K., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. Chicago, IL: Scientific Software International Inc.
İlhan, M., & Çetin, B. (2014). Sınıf değerlendirme atmosferi ölçeğinin (SDAÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 51-68.
İşcan, Ö. F., & Timuroğlu, K. (2007). Örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 119-136.
Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
Karcıoğlu, F., & Türker, E. (2010). Psikolojik sözleşme ile örgütsel bağlılık ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 121-140.
Keashly, L., Trott, V., & MacLean, L. M. (1994). Abusive behavior in the workplace: A preliminary investigation. Violence and Victims, 9(4), 341-357.
Kim, T. H., & Chang, K. R. (2007). Interactional effects of occupational commitment and organizational commitment of employees in sport organizations on tiomover ıntentions and organizational citizenship behaviors. International Journal of Applied Sports Sciences, 19(2), 63-79.
Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
Kurşunoğlu, A., Bakay, E., & Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-115.
Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
Lok, P., & Crawford, J. (1999). The relationship between commitment and organizational culture, subculture, leadership style and job satisfaction in organizational change and development. Leadership & Organization Development Journal, 20(7), 365-373.
Marcus, B., & Schuler, H. (2004). Antecedents of counterproductive work behavior at work: A general perspective. Journal of Applied Psychology, 89, 647-660.
Mathieu, J. E., & Zajac, D. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment. Psychological Bulletin, 108, 171–194.
McMahon, B. (2007). Organizational commitment, relationship commitment and their association with attachment style and locus of control (Unpublished Master Thesis). Georgia Institute of Technology, USA: Atlanta.
MEB (2013). Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü İstatistik Şube Müdürlüğü, Ankara.
Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A tree-component conceptualitazation of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1, 61-89.
Mount, M., Ilies, R., & Johnson, E. (2006). Relationship of personality traits and counterproductive work behaviors: The mediating effects of job satisfaction. Personnel Psychology, 59, 591–622.
Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224-247.
Mowday, R. T., Porter, L. W., & Steers, R. M. (1982). Employee-organization linkages: The psychology of commitment, absenteeism and turnover. New York, Academic Press.
Nikkah-Farkhani, Z., Hoshyar, V., & Bagherieh-Mashhadi, A. (2017). The impact of person-organization fit and organizational commitment on counterproductive work behavior: An empirical study on health sector. 13th International Conference On Knowledge, Economy & Management Proceedings, Baku, Azerbaijan.
Öcel, H. (2009). Çalışanları örgütsel vatandaşlık ve üretim karşıtı iş davranışlarının nedenlerine ilişkin bir model önerisi davranışları. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Öcel, H. (2010). Üretim karşıtı iş davranışları ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 18-26.
Öcel, H., & Aydın, O. (2010). Üretim karşıtı iş davranışlarını belirlemede cinsiyetin ve adil dünya inancının rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 25, 73-87.
Penny, L. M., & Spector, P. E. (2002). Narcissism and counterproductive work behavior: Do bigger egos mean bigger problems? International Journal of Selection and Assessment, 10, 126-134.
Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 307-331.
Polatçı, S., Özçalık, F., & Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde kişi-örgüt uyumunun etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
O’Reilly, J., & Aquino, K. (2011). A model of third parties’ morally-motivated responses to injustice. Academy of Management Review, 36, 526-543.
Özer, N., & Bozanoğlu, B. (2016). Öğretim elemanları tarafından sergilenen istenmeyen davranışların üniversite öğrencilerinin algılarına göre değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 245-266.
Ramshida, A. P., & Manikandan, K. (2013). Organizational commitment as a mediator of counterproductive work behavior and organizational culture. International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 2(2), 59-69.
Raver, J. L. (2004). Behavioral outcomes of interpersonal aggression at work: A Mediated and Moderated Model (PhD. Thesis). University of Maryland.
Robbins, S. (1998). Organisational behaviour: Concepts, controversies and applications (8th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Robbins, S. P., & Coulter, M. (2007). Management (9th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Robinson, S. L., & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38, 555–572.
Seçer, H. Ş., & Şeçer, B. (2007). Örgütlerde üretkenlik karşıtı iş davranışları: Belirleyicileri ve önlenmesi. TİSK Akademi, 2, 147-175.
Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459.
Solmus, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktörlük kişilik modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10, 196-205.
Spector, P. E., & Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12, 269-292.
Spector, P. E., & Fox, S. (2005). The stressor-emotion model of counterproductive work behavior (CWB). In S. Fox & P. E. Spector (Ed.), Counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (pp. 46). Washington, DC: American Psychological Association.
Spector, P. E., & Fox, S. (2010). Counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior: Are they opposite forms of active behavior? Applied Psychology: An International Review, 59, 21-39.
Spector, P. E., Fox, S., Penney L. M., Bruursema K., Goh A., & Kessler S. (2006). The dimensionality of counterproductivity: Are all counterproductive behaviors created equal? Journal of Vocational Behavior, 68, 446-460.
Stapleton, C. D. (1997). Basic concepts in exploratory factor analysis as a tool to evaluate score validity: A right-brained approach. http://ericae.net/ft/tamu/Efa.htm (Erişim tarihi: 10 Nisan 2012).
Şener, O. (2013). Genel kamu liselerinde psikolojik yıldırma ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 47-64.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
Taşkıran, E., & Özcan, D. E. (2007). Örgüte bağlılık ile işe bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik hizmet sektöründe bir araştırma. Yıldız, G. (Ed.), 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
Tekin, M. (1993). Kanonik korelâsyon analizi ve bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tulunay, Ö. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerine Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel İletişim ile İlişkisi (Sivas İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Uğurlu, C. T., Sincar, M., & Çınar, K. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerin etik liderlik davranışlarının etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 266-288.
Uğurlu, C. T., & Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
Unal, A. (2012). Deviant teacher behaviors and their influence on school rules and interpersonal relationships at school. Eurasian Journal of Educational Research, 49, 1-20.
Uyguç, N., & Çımrın, D. (2004). DEÜ araştırma ve uygulama hastanesi merkez laboratuvarı çalışanlarının örgüte bağlılıklarını ve işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler. D.E.Ü., İ.İ.B.F. Dergisi, 19(1), 91-99.
Van Dierendonck, D., & Jacobs, G. (2012). Survivors and victims, a meta-analytical review of fairness and organizational commitment after downsizing. British Journal of Management, 23, 96–109. DOI:10.1111/j.1467-8551.2010.00724.x
Varmuza, K., & Filzmoser, P. (2009). Introdurction to multivariate statistical analysis in chemometrics. Boca Raton: CRC Press.
Wasti, A. S. (1999). Organizational commitment in a collectivist culture: The Case of Turkey (Unpublished Doctoral Thesis). Urban-Illionis, University of Illionis.
Yeşil, S., & Dereli, S. F. (2012). Örgütsel adalet ve iş tatmini üzerine bir alan çalışması. ¬Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 105-122.
Counterproductive Work Behaviour and Organizational Commitment at Educational Organizations
Yıl 2018,
Cilt: 17 Sayı: 1, 396 - 413, 15.03.2018
Ebru Doğruöz
,
Murat Özdemir
Öz
The
main purpose of this study is to carry out the relationship between Counterproductive
Work Behaviour of teachers and organizational
commitment at educational
organizations. For that reason, it was asked to 447 teachers opinions who are
working at 34 governmental high schools in 8 different central towns connected
to Ankara city. Research data were collected with ‘Counterproductive
Work Behaviour (CWB)’ and ‘Organizational Commitment (OC)’ scale. Data
collected from the participants were analyzed by using statistical techniques
with many varieties besides the descriptive statistical techniques. It is
determined that work behaviour against production in schools are occured
occasionally after the analyses. It was also determined that the teachers in
their own schools have their individual commitment at medium stages. A
significant relationship between two varieties at the calculations to examine
the level of relationship between research varieties is existed. It is proved
that the counterproductive work behaviour after canonical correlation analysis
is the meaningful prediction of organizational commitment.
Kaynakça
- Allen, N. J., & Grisaffe, D. B. (2001). Employee commitment to the organization and customer reactions: Mapping the linkages. Human Resource Management Review, 11 (3), 209-236.
Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Alpert, M. I., & Peterson, R. A. (1972). On the interpretation of canonical analysis. Journal of Marketing Research, 9, 187-192.
Altıntaş, F. Ç. (2009). Kişiliğin algılanan örgütsel sabotaj davranışları üzerindeki etkisi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, 95-111.
Angle, H. L., & Perry, J. L. (1981). An empirical assessment of organization commitment and organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26, 1-13.
Apaydın, Ç., & Şirin, H. (2016). The relationship between organizational citizenship behavior, group cohesiveness and workplace deviance behavior of Turkish teachers. International Education Studies, 9(10), 58-69.
Aquino, K., Tripp, T. M., & Bies, R. J. (2001). How employees respond to personal offense: The effects of blame attribution, victim status, and offender status on revenge and reconciliation in the workplace. Journal of Applied Psychology, 86, 52-59.
Ariani, D. W. (2012). Leader-member exchanges as a mediator of the effect of job satisfaction on affective organizational commitment: An empirical test. International Journal of Management, 29(1): 46-56.
Aydın, A., Sarier, Y., & Uysal, Ş. (2011). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin, öğretmenlerin örgütsel bağlılığına ve iş doyumuna etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 795-811.
Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, A. (2002). Etkili okul: Okul geliştirme, kuram, uygulama ve araştırma (3. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme kuram strateji ve taktikler (2. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balfour, D. L., & Wechsler, B. (1996). Organizational commitment: A reconceptualization and emprical test of public-private differences. Review of Public Personnel Administration, 10(3), 23-24.
Ball, G. A., Trevino, L. K., & Sims, H. P. Jr. (1994). Just and unjust punishment influences on subordinate and citizenship. Academy of Management Journal, 37, 299-322.
Baron, R. A., & Neuman, J. H. (1996). Workplace violence and workplace aggression: Evidence on their relative frequency and potential causes. Aggressive Behavior, 22, 161-173.
Bateman, T. S., & Strasser, S. (1984). A longitudinal analysis of the antecedents of organizational commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95-96.
Bayram, L. (2006). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
Bayram, N., Gürsakal, N., & Bilgel, N. (2009). Counterproductive work behavior among white-collar employees: A study from Turkey. International Journal of Selection and Assessment, 17, 180-188.
Bogler, R., & Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teacher and Teacher Education, 20, 277-289.
Bordens, K. S., & Abbott, B. B. (2011). Research design and methods: A process approach. New York: The McGraw-Hill Companies.
Bowling, N. A., & Beehr, T. A. (2006). Workplace harassment from the victim’s perspective: A theoretical model and meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 91, 998–1012.
Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 34(152), 72-86.
Byrne, D. S. (1998). Complexity theory and social sciences. London: Routledge.
Chen, Z. X., & Francesco, A. M. (2003). The relationship between the three components of commitment and employee performance in China. Journal of Vocational Behavior, 62(3), 490 516.
Cihangiroğlu, N., & Yılmaz, A. (2010). Çalışanların örgütsel adalet algısının örgütler için önemi. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19), 197-210.
Çağlar, Ç. (2013). Okulların Akademik İyimserlik Düzeyinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Üzerindeki Etkisi. MEU EFD Dergisi, 9(1), 5.
Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten ayrılma niyeti ve verimlilik üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma. İş, Güç; Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 154-168.
Çetin, K. Ö., & Aydın, B. (2012). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin dönüşümsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 331-342.
Çetin, F., Basım, H. N., & Karataş, M. (2011). Çalışanların problem çözme becerilerinde örgütsel adalet algısı ve iş tatminin rolü. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 18(1), 71-85.
Çoban, D. & Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 317-348.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Demir, N. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Demircioğlu, E., & Özdemir, M. (2014). Üretim karşıtı iş davranışları ölçeğinin eğitim örgütlerinde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(2), 173-190. doi: 10.14527/kuey.2014.008
Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
Derin, N., & Demirel, E. T. (2012). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılığı zayıflatıcı etkilerinin Malatya Merkez’de görev yapan hemşireler üzerinde incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 509-530.
Dierendonck, D. V., & Jacobs, G. (2012). Survivors and Vvictims, a meta-analytical review of fairness and organizational commitment after downsizing. British Journal of Management, 23(1), 96-109.
Doğan, S., & Kılıç, S. (2014). Algılanan örgütsel etik iklim ve üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1).
Duffy, M. K., Ganster, D. C., & Pagon, M. (2002). Social undermining in the workplace. Academy of Management Journal, 45, 331–352.
Eren, V., & Durna, U. (2006). Üç boyutlu bir yaklaşım olarak örgütsel tükenme. Selçuk Üniversitesi Karaman İ. İ. B. F. Dergisi, 10(9), 40-51.
Flaherty, S., & Moss, S. A. (2007). The impact of personality and team context on the relationship between workplace injustice and counterproductive work behaviour. Journal of Applied Social Psychology, 37, 2549-2575.
Foldes, H. L. J. (2006). Ethical misconduct of senior leaders: Counterproductive work behaviors at the top (PhD. Thesis). University of Minnesota.
Giacalone, R. A., & Greenberg, J. (1997). Antisocial behavior in organizations. Thousand Oaks, CA: Sage.
Gözen, E. D. (2007). İş tatmini ve örgütsel bağlılık: Sigorta şirketleri üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). http://tez.yok.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Gruys, M. L., & Sackett, P. R. (2003). Investigating the dimensionality of counterproductive work behavior. International Journal of Selection and Assessment, 11, 30-42. doi:10.1111/1468-2389.00224
Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S., & Kutanis, R. Ö. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497.
Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
Halis, M. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş güçlüklerinin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 251-266.
Hall, D. (1977). Organizational identification as a function of career pattern and organizational type. Administrative Science Quarterly, 17, 340-350.
Harris, R. J. (2001). A Primer of Multvariate Statistics. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
Hu, Y.-L., Hung, C.-H., & Ching, G. S. (2015). Examining the counterproductive work behaviors within Taiwan academic setting: A pilot study. Higher Education Evaluation and Development, 9(1), 63-82.
Huo, Y., & Budescu, D. V. (2009). An extension of dominance analysis to canonical correlation analysis. Multivariate Behavioral Research, 44, 688-709.
Jamal, M., & Baba, V. V. (2003). Type a behavior, components, and outcomes: A study of Canadian employees. International Journal of Stress Management, 10(1), 39-50.
Jöreskog, K., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. Chicago, IL: Scientific Software International Inc.
İlhan, M., & Çetin, B. (2014). Sınıf değerlendirme atmosferi ölçeğinin (SDAÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 51-68.
İşcan, Ö. F., & Timuroğlu, K. (2007). Örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 119-136.
Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
Karcıoğlu, F., & Türker, E. (2010). Psikolojik sözleşme ile örgütsel bağlılık ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 121-140.
Keashly, L., Trott, V., & MacLean, L. M. (1994). Abusive behavior in the workplace: A preliminary investigation. Violence and Victims, 9(4), 341-357.
Kim, T. H., & Chang, K. R. (2007). Interactional effects of occupational commitment and organizational commitment of employees in sport organizations on tiomover ıntentions and organizational citizenship behaviors. International Journal of Applied Sports Sciences, 19(2), 63-79.
Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
Kurşunoğlu, A., Bakay, E., & Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-115.
Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
Lok, P., & Crawford, J. (1999). The relationship between commitment and organizational culture, subculture, leadership style and job satisfaction in organizational change and development. Leadership & Organization Development Journal, 20(7), 365-373.
Marcus, B., & Schuler, H. (2004). Antecedents of counterproductive work behavior at work: A general perspective. Journal of Applied Psychology, 89, 647-660.
Mathieu, J. E., & Zajac, D. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment. Psychological Bulletin, 108, 171–194.
McMahon, B. (2007). Organizational commitment, relationship commitment and their association with attachment style and locus of control (Unpublished Master Thesis). Georgia Institute of Technology, USA: Atlanta.
MEB (2013). Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü İstatistik Şube Müdürlüğü, Ankara.
Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A tree-component conceptualitazation of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1, 61-89.
Mount, M., Ilies, R., & Johnson, E. (2006). Relationship of personality traits and counterproductive work behaviors: The mediating effects of job satisfaction. Personnel Psychology, 59, 591–622.
Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224-247.
Mowday, R. T., Porter, L. W., & Steers, R. M. (1982). Employee-organization linkages: The psychology of commitment, absenteeism and turnover. New York, Academic Press.
Nikkah-Farkhani, Z., Hoshyar, V., & Bagherieh-Mashhadi, A. (2017). The impact of person-organization fit and organizational commitment on counterproductive work behavior: An empirical study on health sector. 13th International Conference On Knowledge, Economy & Management Proceedings, Baku, Azerbaijan.
Öcel, H. (2009). Çalışanları örgütsel vatandaşlık ve üretim karşıtı iş davranışlarının nedenlerine ilişkin bir model önerisi davranışları. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Öcel, H. (2010). Üretim karşıtı iş davranışları ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 18-26.
Öcel, H., & Aydın, O. (2010). Üretim karşıtı iş davranışlarını belirlemede cinsiyetin ve adil dünya inancının rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 25, 73-87.
Penny, L. M., & Spector, P. E. (2002). Narcissism and counterproductive work behavior: Do bigger egos mean bigger problems? International Journal of Selection and Assessment, 10, 126-134.
Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 307-331.
Polatçı, S., Özçalık, F., & Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde kişi-örgüt uyumunun etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
O’Reilly, J., & Aquino, K. (2011). A model of third parties’ morally-motivated responses to injustice. Academy of Management Review, 36, 526-543.
Özer, N., & Bozanoğlu, B. (2016). Öğretim elemanları tarafından sergilenen istenmeyen davranışların üniversite öğrencilerinin algılarına göre değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 245-266.
Ramshida, A. P., & Manikandan, K. (2013). Organizational commitment as a mediator of counterproductive work behavior and organizational culture. International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 2(2), 59-69.
Raver, J. L. (2004). Behavioral outcomes of interpersonal aggression at work: A Mediated and Moderated Model (PhD. Thesis). University of Maryland.
Robbins, S. (1998). Organisational behaviour: Concepts, controversies and applications (8th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Robbins, S. P., & Coulter, M. (2007). Management (9th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Robinson, S. L., & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38, 555–572.
Seçer, H. Ş., & Şeçer, B. (2007). Örgütlerde üretkenlik karşıtı iş davranışları: Belirleyicileri ve önlenmesi. TİSK Akademi, 2, 147-175.
Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459.
Solmus, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktörlük kişilik modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10, 196-205.
Spector, P. E., & Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12, 269-292.
Spector, P. E., & Fox, S. (2005). The stressor-emotion model of counterproductive work behavior (CWB). In S. Fox & P. E. Spector (Ed.), Counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (pp. 46). Washington, DC: American Psychological Association.
Spector, P. E., & Fox, S. (2010). Counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior: Are they opposite forms of active behavior? Applied Psychology: An International Review, 59, 21-39.
Spector, P. E., Fox, S., Penney L. M., Bruursema K., Goh A., & Kessler S. (2006). The dimensionality of counterproductivity: Are all counterproductive behaviors created equal? Journal of Vocational Behavior, 68, 446-460.
Stapleton, C. D. (1997). Basic concepts in exploratory factor analysis as a tool to evaluate score validity: A right-brained approach. http://ericae.net/ft/tamu/Efa.htm (Erişim tarihi: 10 Nisan 2012).
Şener, O. (2013). Genel kamu liselerinde psikolojik yıldırma ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 47-64.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
Taşkıran, E., & Özcan, D. E. (2007). Örgüte bağlılık ile işe bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik hizmet sektöründe bir araştırma. Yıldız, G. (Ed.), 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
Tekin, M. (1993). Kanonik korelâsyon analizi ve bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tulunay, Ö. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerine Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel İletişim ile İlişkisi (Sivas İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Uğurlu, C. T., Sincar, M., & Çınar, K. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerin etik liderlik davranışlarının etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 266-288.
Uğurlu, C. T., & Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
Unal, A. (2012). Deviant teacher behaviors and their influence on school rules and interpersonal relationships at school. Eurasian Journal of Educational Research, 49, 1-20.
Uyguç, N., & Çımrın, D. (2004). DEÜ araştırma ve uygulama hastanesi merkez laboratuvarı çalışanlarının örgüte bağlılıklarını ve işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler. D.E.Ü., İ.İ.B.F. Dergisi, 19(1), 91-99.
Van Dierendonck, D., & Jacobs, G. (2012). Survivors and victims, a meta-analytical review of fairness and organizational commitment after downsizing. British Journal of Management, 23, 96–109. DOI:10.1111/j.1467-8551.2010.00724.x
Varmuza, K., & Filzmoser, P. (2009). Introdurction to multivariate statistical analysis in chemometrics. Boca Raton: CRC Press.
Wasti, A. S. (1999). Organizational commitment in a collectivist culture: The Case of Turkey (Unpublished Doctoral Thesis). Urban-Illionis, University of Illionis.
Yeşil, S., & Dereli, S. F. (2012). Örgütsel adalet ve iş tatmini üzerine bir alan çalışması. ¬Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 105-122.