Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeyleri ile Yaşam Kalite Düzeylerinin Karşılaştırılması

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 4, 1077 - 1086, 26.06.2012

Ayse Rezan Cecen-erogul , Timur Dıngıltepe

Öz

Bu çalışmada, parçalanmış ve tam aileye sahip ergenlerin yaşam doyumu düzeyleri ile yaşam kalite düzeyleri karşılaştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Adana ilinde Seyhan ve Yüreğir ilçelerinde 19 liseye devam eden 9., 10. 11., ve 12. sınıflardan 232 kız ve 141 erkek ergen oluşturmuştur. Bu örneklemde 186 öğrenci parçalanmış aileye, 193 aile ise tam aileye sahip olduğu gözlenmiştir. Çalışmaya katılan ergenlerin yaş ortalaması 16.19, standart sapması ise 1.18’dir. Araştırmada veri toplamak amacıyla Yaşam Doyumu Ölçeği (Diener ve ark.) ve WHOQOL- Brief Yaşam Kalitesi Ölçeği (WHOQOL Group,1996) Kısa Formu ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde İki Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Varyansların homojenliği Levene Testi ile belirlenmiştir. Araştırmada anlamlılık düzeyi .05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, parçalanmış aileye sahip ergenlerin yaşam doyumları ile psikolojik sağlık ve çevre sağlık alanı yaşam kalitelerinin, tam aileye sahip ergenlerden anlamlı bir biçimde farklılaştığını ve düşük olduğunu bunun yanı sıra parçalanmış aileye sahip kız ve erkek ergenlerin ise tam aileye sahip olan ergenlere oranla anlamlı bir biçimde farklılaştıklarını ve düşük olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Parçalanmış Aile, Tam Aile, Yaşam Doyumu, Yaşam Kalitesi, Ergenlik

Comparison of Adolescents from Single Parent Families and Intact Families in Terms of Life Satisfaction and Quality of Life

Öz

In this study, adolescents from single parent families and intact families were compared in terms of their life satisfaction and quality of
life and, gender * family status interaction effect. Sample for the study consisted of 232 female and 147 male adolescents attending 9
th
-
, 10th
-, and 11th
-grade and, 186 adolescents from single parents family and 193 adolescents from intact family. The adolescents’ age
mean was 16.19 (SD=1.18). To collect data Personal Demographic Questionnaire, Satisfaction With Life Satisfaction Scale (Diener et.
al) and WHOQOL-Brief Quality of Life Scale (WHOQOL Group,1996) were used. Levene homogenity test for test of variance
equality was investigated and to analysis data two way ANOVA technique was used. The significance level was accepted as .05 in
this study. The results of the study have shown that adolescents’ who from single parents family life satisfaction and psychological,
environment domains, except physical and social relation domain quality of life were significantly different from adolescents’ who
from intact family. The adolescents who from single parent family have lower life satisfaction and psychological health. Analysis of
gender*family status interaction effects have shown significantly differences both on life satisfaction and psychological health domain
of quality of life. The results were discussed in the light of related literature

Anahtar Kelimeler

Single Parents, Life Satisfaction, Quality of Life, Adolescents

Kaynakça

• Variations by age and sex. Developmental Psychology, 25, 540–549. Akvardar, Akdede, Özerdem, Eser, Topkaya ve Alptekin (2006), Assesment of quality of life with the WOQOL-bref in a group of Turkish psychiatric patients compare with diabetic and healty subjects,
• Psychiatry and Clinical Neurosciences. 60, 693-699. Amato, P. R. & Booth, A. (1991). Consequences of parental divorce and marital unhappiness for adult well-being , Social Forces, 69 (3): 895-916.
• Amato, P.R. (2003). Reconciling divergent perspectives: Judith Wallerstein, quantitative family research, and children of divorce. Family Relations, 52, 332–339.
• Amato, P.R., & Cheadle, J. (2005). The long reach of divorce: Divorce and child well-being across three generations. Journal of Marriage and Family, 67, 191–206.
• Annak, B. B. (2005). Sosyal destek, sosyal ağ, yaşam kalitesi ve yaşam doyumu: duygu-durum ve anksiyete bozukluğu tanısı alan kişiler ve düzenli hemodiyaliz tedavisi gören hastalar açısından bir karşılaştırma, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Aral, N.& Gürsoy, F. (2000). Boşanmış ve boşanmamış ebeveynlerin çocuklarının depresyon düzeyleri üzerine bir araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 12, 1-27
• Campbell, A. (1981). The sense of well-being in America: recent patterns and trends, New York: McGraw-Hill.
• Chase-Lansdale, P. L.& Hetherington, E. M. (1990). The impact of divorce on life- span development and behavior. p.105-150, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Cohen, L., Manion, L., Morrison,K. (2000). Research method in education 5th Edition, Routhledge Falmer London.
• Çelikoğlu, C. (1997). Boşanmanın çocukların benlik saygısına etkisinin incelenmesi. Doktora
• Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Diener, E & Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem.
• Journal of Personality and Social Psychology, 68, 653–663. Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale,
• Journal of Personality Assessment, 49, 71–75. Fidaner, H., Elbi, H.., Fidaner, C., Eser, S., Eser, E., Göker, E. (1999). WHOQOL-100 ve WHOQOL-BREF’in psikometrik özellikleri, 3P Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 7 (2), 15-25.
• Fiyakalı, N. C. (2008). Anne-babası boşanmış ve boşanmamış lise öğrencilerinin sürekli öfke düzeyleri ve öfke ifade tarzlarının bazı değişkenler açısından karşılaştırılması , Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Furstenberg F.F., Teitler J.O. (1994). Reconsidering the effects of marital disruption: What happens to children of divorce in aarly adulthood?, Journal of Family Issues, 15, 173-190.
• Gohm C.L., Oishi S., Darlington J. & Diener E. (1998). Culture, parental conflict, parental marital status, and the subjective well-being of young adults. Journal of Marriage and the Family, 60, 319-334.
• Güleç, Y. (2002). Ergenlerin öfke yaşantıları, benlik algıları ve akademik başarı ilişkileri.
• Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Hoyt L. A., Cowen E.L., Pedro-Carroll J.L.,Alpert-Gillis L.J. (1990). Anxiety and depression in young children of divorce. Journal of Clinical Child Psychology, 19, 1,26-32.
• Jennes-Coussens, M., Magill-Evans,J., Konning, C.(2006). The quality of life of young men with
• Asperger syndrome. Autism. 10,4, 403-414. Karabilgin, S. (2001). Balatçık sağlık ocağı bölgesinde 15-49 yaş kadınlarda depresyon prevalansı ve WHOQOL Bref ölçeği ile yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış
• Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Karakuş, S. (2003). Anne-babası boşanmış ve boşanmamış çocukların depresyon düzeylerinin incelenmesi ve okul başarısına yansıması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Karaoğlan, B. (1997). Boşanmanın gencin kişiliğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas. Kelly, J. B., Emery, R. E. (2003). Children’s adjustment following divorce: risk and resilience
• Perspectives. Family Relations. 52, 352-362. Lansford, E.J. (2009). Parental divorse and children’s adjustment. Perspective on Psychological Science, 4, 2, 140-151.
• Leung, J. P. ve Leung, K. (1992). Life satisfaction, self-concept, and relationship with parents in
• Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 21, 653–665. Memik, N. Ç., Ağaoğlu, B., Coşkun, A.,Hatun,Ş., Ayaz,M., Karakaya, I. (2007), Tip I Diyabetus mellitusu olan çocuk ve ergenlerin yaşam kalitesi algılarının değerlendirilmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14, 3, 133-138.
• Morrison, D.R., & Cherlin, A.J. (1995). The divorce process and young children’s well-being: A prospective analysis. Journal of Marriage and the Family, 57, 800–812.
• Orgiles, M., Samper, M.A.(2011). Impact of divorse on quality of life in children aged 8-12 years in the province of Alicante (Spain). Gaceta Sanitaria, 25, 6, 490-94.
• Özen, D.Ş. (1998). Eşler arası çatışma ve boşanmanın farklı yaş ve cinsiyetteki çocukların davranış ve uyum problemleri ile algıladıkları sosyal destek üzerindeki rolü. Doktora Tezi, Hacettepe
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Mahon, N.E., Yarcheski A.,Yarcheski, T.J. (2003). Anger, anxiety, and depression in early adolescents from intact and divorced families. Journal of Pediatric Nursing, 4, 267-273.
• Malone P.S., Lansford J.E., Castellione D.R.,Berlin L.J., Dodge K.A., Bates J.E., Pettit G.S. (2004). Divorce and child behavior problems: applying latent change score models to life event data. Child and Family, 73, 401-423.
• Myers, D. G., Diener, E. (1995). Who is happy?, Psychological Science, 6, 10-19.
• Öztürk, S. (2006). Anne-babası boşanmış 9-13 yaşlarındaki çocuklar ile aynı yaş grubundaki anne-babası boşanmamış çocukların benlik saygısı ve kaygı düzeyleri ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz
• Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Parish, T.S., Wigle, S.E. (1985). A longitudial study of the impact of parental divorce on adolescents’evaluations of self and parents. Adolescence, 20, 239-244.
• Ruschena, E., Prior, M., Sanson, A., & Smart, D. (2005). A longitudinal study of adolescent adjustment following family transitions. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46, 353–363.
• Shaw, D.S., Emery, R.E., & Tuer, M.D. (1993). Parental functioning and children’s adjustment in families of divorce: A prospective study. Journal of Abnormal Child Psychology, 21, 119–134.
• Slater, E. J., Stewart, K.J., Linn, M.W. (1983). The effects of family disruption on adolescent males and females. Adolescence, 18, 931-942.
• Smith, T.E. (1990). Parental separation and academic self-concepts of adolescents: An Effort to bolve the puzzle of separation effect. Journal of marriage and the Family, 52,107-118.
• Spigelman, G., Spigelman A., Englesson, I. (1991). Hostility, aggression, and anxiety levels of divorce and nondivorce children as manifested in their responses to projective tests, Journal of Personality Assessment, 56,3, 438-452.
• Storksen,I., Roysamb,E., Holmen,T.L.,Tambs,K. (2006). Adolescent adjustment and well-being: effects of parental divorse and disstress. Scandinavian Journal of Psychology, 47, 75-84.
• Sun, Y., Li, Y. (2001). Marital disruption, parental investment, and children’s academic achievement: A prospective analysis. Journal of Family Issues, 22, 27–62.
• Sun, Y.,Li, Y. (2002). Children’s well-being during parents’ marital disruption process: A pooled time-series analysis. Journal of Marriage and Family, 64, 472–488.
• Trueman, D. (1989). Protecting the children of divorce today. USA: May.
• TÜİK (2009). http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=551 (26 June 2009).
• Veenhoven, R. (1996). Is happiness relative?. Social Indicators Research, 24, 1- 34.
• Wallerstein, J.S., Kelly, J.B. (1975). The effects of parental divorce: Expericences of the preschool child. Journal American Academy Child Psyciatry, 14, 600-616.
• WHOQOL GROUP (1996). What quality of life .World Health Forum 17.