Türkçe Öğretmeni Adaylarının "Değer" Kavramına Yükledikleri Anlamlar ve Değer Sıralamaları

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 3, 762 - 777, 26.06.2012

Emine Kolaç , Ruhan Karadağ

Öz

ÖZ. Türkçe derslerinin, öğrencilere doğru, güzel ve etkili bir biçimde Türkçeyi kullanmalarına yönelik bilgi, beceri ve tutumları edinmelerinin yanı sıra, demokratik değer, tutum ve inanç kazandırma ve sahip oldukları değerlerin farkına varma gibi işlevleri de bulunmaktadır. Bu nedenle, Türkçe dersinde dil becerilerinin geliştirilmesinin yanı sıra değerler eğitiminin de gereken ilgiyi görmesi, öğrencilere amaçlanan değerlerin kazandırılması bakımından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının “değer" kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamalarını ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın evrenini Adıyaman Üniversitesi Türkçe Eğitimi Programında öğrenim gören Türkçe öğretmeni adayları oluşturmaktadır Araştırmada tarama modeli kapsamında Türkçe öğretmeni adaylarının “değer" kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları açık uçlu anket yoluyla toplanan verilere dayalı olarak betimlenmeye çalışılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, frekanslarla birlikte tablolar biçiminde sunularak öğretmen adaylarının görüşlerinden doğrudan alıntılar yapılarak yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, öğretmen eğitimi, değerler eğitimi

Meanings Assigned to the Notion of Value and Value Ranking by Pre-Service Turkish-Language Teachers

Öz

In addition to paving the way for the acquisition of knowledge, skill and attitudes enabling
students to use Turkish in a correct, good and effective manner, another function of Turkish-language lessons is
students’ attainment of democratic values, attitudes and beliefs as well as awareness of values which they have.
Therefore, along with the improvement of linguistic skills, value education is also of vital importance with
respect to the attainment of intended values at Turkish-language lessons. The purpose of this study is to reveal
the meanings that pre-service Turkish-language teachers assign to the notion of value, and to uncover the value
ranking of pre-service teachers in question. The scope of this research is comprised of pre-service Turkishlanguage
teachers studying Turkish Language Program at Adıyaman University. Within the context of screening
model and based on data collected by means of open-ended questionnaire, this research attempts to describe the
meanings assigned to the notion of value and the value ranking by pre-service Turkish-language teachers.
Content analysis, one of the qualitative research methods, has been used for data analysis. The obtained data
have been interpreted with a presentation of tables together with frequencies and with direct quotations from the
pre-service teachers’ own views.

Anahtar Kelimeler

Turkish-language teaching, teacher education, value education

Kaynakça

• Akarsu, B. (1984). Felsefe terimleri sözlüğü. Ankara: Savaş Yayınları.
• Akbaş, Oktay (2007). “Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim ıı. Kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi”, Değerler ve Eğitimi Uluslar Arası Sempozyumu 28 Kasım 2004 (Editör: Recep Kaymakçam ve diğerleri), DEM Yay. İstanbul, 2007.
• Akkutay, Ü. (2006). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Değerlere Bakışlarının İncelenmesi.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans
• Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Demircan, T. (2010). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf Türk Edebiyatı ders kitaplarındaki temel değerlerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. ve Çıkılı, H. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 69-91.
• Dönmez, C. (2006). Değerler eğitiminde kahramanların kullanımına bir örnek: Mustafa Kemal
• Atatürk. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-133. Dönmez, C. ve Yazıcı, K. (2009). Atatürkçülüğün bir üst değer olarak öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1467-1490.
• Erdem, A.Rıza. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. I (4).
• Evin, İ ve Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler içerik çözümlemesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 293-304.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Yayınları.
• Güngör. E. (1996). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• İnsani Değerler Eğitimi Seminer Programı. (1996). İstanbul: Karşılıksız Hizmet Vakfı.
• Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim
• Bilimleri Dergisi,5(3), 463–475. Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayınevi.
• Kızılçelik, Sezgin ve Ertem, Yaşar. (1994). Açıklamalı sosyoloji terimler sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Kinnier, Richard T., Jerry L. Kernes, and Therese, M. Dautheribes. (2000). A short list of universal moral values. Counseling and Values 45(1), 4–16.
• Kolaç, E. (2010). Türkçe derslerinde Yunus Emre’nin öğretileri yoluyla değerler eğitimi. X.
• Uluslararası Yunus Emre Sevgi Bilgi Şöleni. (06-08 Mayıs 2010), Osmangazi Üniversitesi
• Yunus Emre Araştırma Merkezi ve Türk Dil Kurumu Başkanlığı, Eskişehir. Kuçaridi, J. (1995). Felsefi açıdan eğitim ve Türkiye'de eğitim, İstanbul, 17–18 Kasım, 1995.
• Kulu, M. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler eğitiminde mezarlıkların ve şehitliklerin kullanılması.
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kuşdil, E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Memedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Memiş, A. ve Gedik, E. G. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, (20), 123-145.
• Özensel, E. Sosyolojik bir olgu olarak değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3). Özgüven, İ.E (1994). Psikolojik testler. Ankara.
• Özkartal, M. (2009). İlköğretim sanat etkinlikleri dersinde Dede Korkut Destanı’nın milli değerlerin kazanılmasına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, , Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pıghın, G. (2005). Çocuklara değer aktarımı. (Çeviren: Ali Yaşar Gök). İzmir: İlya Yayınları.
• Şirin, A. (1983). Gençlerin değerler sıralaması üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans
• Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan
• Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.