Examining the Teacher Candidates\' Levels of Optimism and Styles of Coping with Stress According to Their Self-Esteem Levels

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 2, 543 - 555, 01.06.2012

İzzet Parmaksız Selahattin Avşaroğlu

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Öğretmen Adaylarının Benlik Saygısı Düzeylerine Göre İyimserlik ve Stresle Başaçıkma Stillerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının benlik saygısına göre iyimserlik düzeyleri ve stresle başaçıkma stillerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, öğrencilerin benlik saygısı düzeylerini ölçmek için Arıcak (1999) tarafından geliştirilen Benlik Saygısı Ölçeği, iyimserlik düzeylerini ölçmek için Balcı ve Yılmaz (2002), tarafından geliştirilen İyimserlik Ölçeği, stresle başaçıkma stillerini belirlemek için Şahin ve Durak (1995) tarafından geliştirilen Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma örneklemi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesine devam eden öğrencilerden oluşmuştur. Araştırma grubu, eleman örnekleme yöntemiyle seçilmiş 543 kadın ve 309 erkek olmak üzere toplam 852 öğrenciden oluşmuştur. Veriler, 2010-2011 eğitim-öğretim döneminde, bu örneklem grubundan toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre benlik saygısının, iyimserlikteki toplam varyansın % 42.9’unu açıkladığı görülmektedir. Depresif duygulanımla iyimserlik arasında negatif yönde bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının stresle başaçıkmada; kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım ve sosyal destek arama yaklaşımı alt boyutları ile benlik saygısı alt boyutlarından benlik değeri, özgüven, kendine yetme, başarma ve üretkenlik alt boyutları arasında pozitif yönlü, depresif duygulanımla negatif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Bulgular literatür desteği ile tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayı, Stresle Başaçıkma, İyimserlik, Benlik Saygısı

Kaynakça

• Açıkgöz, S. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ile Özyetkinlik ve İyimserlik İlişkisi: Ankara Üniversitesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• Adams, J.F (1995). Ergenliği Anlamak. (Çev: Bekir Onur ve diğ.,). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Andre, C., Lelord, F. (2001). Kendine Saygı. (Çev: İ. Yerguz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Anıl, L. (1999). Askerlikte Ruhsal Bozukluk Belirtisi Gösteren ve Göstermeyen Erlerin Sosyal Destekler ve Başaçıkma Yöntemleri Açısından Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıcak, O.T. (1995). Üniversite Öğrencilerinde Saldırganlık, Benlik Saygısı ve Denetim Odağı İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıcak, O.T. (1999). Grupla Psikolojik Danışma Yoluyla Benlik Saygısı ve Mesleki Benlik Saygısının Geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atkinson, R.L; Atkinson, R.C; Smith, E.E; Hoeksema, S.N. (1999). Psikolojiye Giriş (Çev: Y. Alagon). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Avşaroğlu, S., Üre, Ö. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başaçıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 85-100.
• Aydın, B. (1996). Benlik Kavramı ve Ben Şemaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (8), 41-47.
• Aydın, B. (2005). Çocuk ve Ergen Psikolojisi. Ankara: Atlas Yayınları.
• Bacanlı, H. (1997). Sosyal İlişkilerde Benlik: Kendini Ayarlamanın Psikolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Balcı, S., Yılmaz, M. (2002). İyimserlik Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi dergisi, 14, 54-60.
• Baltaş Z., Baltaş, A. (2000). Stres ve Başaçıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Basut, E. (2006). Stres, Başaçıkma ve Ergenlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(1), 31–36.
• Battle, J. (1978). The Relationship Between Self-Esteem and Depression. Psychological Reports, 42, 745-746.
• Baumeister, R.F. (2003). Does High Self-Esteem Cause Better Performance, Interpersonal Success, Happines or Healthier Lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4 (1), 1–44.
• Baymur, F. (1994). Genel Psikoloji (13. Baskı) İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Beck, A. (2005). Bilişsel Terapi ve Duygusal Bozukluklar. (Çev: A. Türkcan) İstanbul: Liter Yayıncılık.
• Bektaş, M. (2002) Sağlık Geliştirme Konusunda Verilen Eğitimin Benlik Kavramı, Kaygı Düzeyi ve Olumlu Sağlık Davranışlarında Bulunma Durumuna Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Braham, B.J. (2004). Stres yönetimi: Ateş Altında Sakin Kalabilmek (Çev: V.G. Diker). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Brissette, I; Scheier, M.F & Carver, C.S. (2002). The Role of Optimism in Social Network Development, Coping, and Psychological Adjustment During a Life Transition. Journal of Personality and Social Psychology, 82 (1), 102-111.
• Carver, S.C., Scheier, M.F. (2005). Optimism. (Edit: S.J. Lopez). Handbook of Positive Psychology. US: Oxford University Press.
• Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve Davranışı. 8. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Daco, P. (1989). Çağdaş Psikolojinin Olağanüstü Başarıları. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Deniz, M.E., Yılmaz, E. (2005). Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zeka ve Stresle Başaçıkma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. 21-23 Eylül.
• Eraslan, B. (2000). Yaşam Doyumları Farklı İlköğretim Öğretmenlerinin Stresle Başaçıkma Stratejilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erşan, E.E; Doğan, O; Doğan, S. (2009) Beden Eğitimi ve Antrenörlük Bölümü Öğrencilerinde Benlik Saygısı Düzeyi ve Bazı Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 12 (1), 35- 42.
• Fellman, E. (2000). Olumlu Düşünme Gücü. (Çev: B. Başak ve S. Özçallı). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Gençoğlu, C. (2006). Üniversite Öğrencilerinin İyimserlik Düzeyleri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Goleman, D. (2000). Duygusal Zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gür, A. (1996). Ergenlerde Depresyon ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anlara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürkan, H.K (1990). Üniversite Öğrencilerinde Kendilik Saygısı Depresyon ve Anksiyete İlişkilerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Hamarta, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Yakın İlişkilerindeki Bazı Değişkenlerin(Benlik Saygısı, Depresyon ve Saplantılı Düşünme) Bağlanma. Stilleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hargreaves, G. (1998). Stresle Başaçıkmak. (Çev: A.C. Akkoyunlu). Ankara: Doğan Kitap-yayıncılık.
• Karahan, T.F; Sardoğan, M.E; Şar, A.H; Ersanlı, E; Kaya, N.S; Kumcağız, H. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri İle Benlik Saygısı Düzeyleri Arasındaki İlişkiler, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 27-39.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kaya, H; Acaroğlu, R; Şendir, M; ve Güldaş, S. (2007). Nöroşirürji Hastalarında İyimser. Yaşam Eğiliminin Ameliyat Öncesi Anksiyete ile Başetme Durumuna Etkisi. İstanbul Üniversitesi F.N. Hem. Dergisi, 15 (59), 75-81.
• Kernis, M.H. (2005). Measuring Self-Esteem İn Context: The Importance Of Stability Of Self-Esteem Psychological Functioning. Journal of Personality, 73 (6), 1569-1605.
• Koç, M. (2010). Demografik Özellikler ile Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Akademik Araştırmalar Dergisi, (46), 35-58.
• Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• LeSergent, M.C., Colleen, H. (2005) Rural Hospital Nurse’s Stressors and Coping Strategies: A Survey. International Journal of Nursing Studies, 42, 315-324.
• Makin, E.P., Lindley, P.A. (1995). Pozitif Stres Yönetimi. (Çev. Aysun A.). İstanbul: Rota Yayınları.
• McGinnis, A.L. (1998). İyimserliğin Gücü. (Çev: Asude, K.). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Myers, L.B., Reynolds, D. (2000) How Optimist are Represrors? The relationship Between Repressive Coping, Controllability, Self-esteem and Comparative Optimism For Health-Related Events. Psychology and Health, 15, 677-687.
• Özer, İ. (2001). Ergenlerin Stres Yaşantılarında Kullandıkları Başaçıkma Stratejilerinin Benlik İmajı İle İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Papatya, I (1987). Depresif Kişilerin Kendilerine ve Önem Verdikleri Bir Kişiye İlişkin Yüklemeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Puskar, K.R; Sereika, S.M; Lamb, J; Tusaie- Mumford, K & McGuinness, T. (1999). Optimism and Its Relationship to Depression. Coping,.Anger, and Life Events in Rural Adolescents. Issues in Mental Health Nursing, 20, 115-130.
• Razı, G.S; Kuzu, A; Yıldız, A.N; Ocakcı, A.F; Arifoğlu, B.Ç. (2009). Çalışan Gençlerde Benlik Saygısı, İletişim Becerileri ve Stresle Başaçıkma. Preventive Medicine Bulletin, 8 (1), 17-26.
• Rosenberg, M. (1986). Conceiving the Self. Florida: Krieger Publishing Company.
• Rosenberg, M. (1989). Society and the Adolescent Self-ımage. Revised Edition. Middletown, CT: Wesleyan University Press.
• Scheier, M.F., Carver, C.S. (1992). Effect of Optimism on Psychological and Physical Well-Being: Theoretical Over-View And Empirical Update. Cognitive Therapy and Research, 16 (2), 201-228.
• Scheier, M.F; Carver, C.S; Bridges, M.W. (1994). Distinguishing Optimism from Neuroticism (and Trait Anxiety, Self-Mastery and Self-Esteem): A Reevaluation of the Life Orientation Test. Journal of Personality and Social Psychology, 67 (6), 1063-1078.
• Seligman, M., Issaccowitz, D.M (2001). Is Pessimism A Risk Factor For Depressive Mood Among Community-Dwelling Older Adults. Behaviour Research and Therapy, 39 (3), 255-272.
• Şahin, N.H., Durak, A. (1995). Üniversite Öğrencileri İçin Bir Stresle Başaçıkma Tarzı Ölçeği. Türk Psikoloji Dergisi, 10 (34), 56–73.
• Türküm, A.S. (1999). İyimserlik ve Stresle Başaçıkma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Workman, M., Beer, J. (1989). Self-Esteem, Depression and Alcohol Dependency Among High School Students. Psychological Reports, 65, 451-455.
• Yavuzer, H. (2000). Okul Çağı Çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. 11. Basım. İstanbul: Özgür Yayınları.