Türkiye Cumhuriyeti'nin İlkokullarda İzlediği İlk Öğretim Programı: “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı”

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 2, 717 - 734, 26.06.2011

Erdal Aslan

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra ilkokullarda izlenen ilköğretim programı olan, “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı”nın, Türk Devrimi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim tarihi içerisindeki konumunu belirlemek, böylece Türk Eğitim Tarihi ve İlköğretim alanında yapılacak olan araştırmalara katkıda bulunmaktır. Eğitimin içeriğini Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na uygun hale getirmek üzere yeniden düzenlenen programda, Saltanat, Hilafet ve Padişah ile ilgili konular “Musahabat-ı Ahlâkiye ve Malumat-ı Vataniye”, “Tarih”, “Coğrafya”, “Kuran-ı Kerim” ve “Türkçe” derslerinden çıkarılmıştır. Yerine ulusalcılığı, laikliği ve demokratik cumhuriyeti hedefleyen konular eklenmiş, eğitimin amacı ve içeriği çocukları toplumsal yaşama hazır yurttaşlar olarak yetiştirecek biçimde yeniden yapılandırılmıştır. Araştırmada, 1924 İlk Mektepler Müfredat Programı’nda ilkokulların amaçları, ders içerikleri, öğretim yöntemleri ve araçlarının durumu işlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretim Programları, Atatürk ve Eğitim, İlköğretim, Tevhid-i Tedrisat, Türk Eğitim Tarihi

The First Primary School Curriculum of the Turkish Republic: “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı”

Öz

The purpose of this research is to tackle the first primary school curriculum of Turkish
Republic in terms of the Turkish revolutions and the history of Turkish Republic and pave the way for the
further studies that will be conducted in the related field. In order to adjust the curriculum to the new
Educational Act ( Tevhid-i Tedrisat), the topics such as the “dynasty”, the “Caliphate” and the “Sultan”
were removed from the courses “Civics”,”History”, “Geography”, “Turkish”” and “Religion “. Instead the
new additional subjects promoting nationalism, secularism and democracy were placed and the purpose of
the education was restructured to raise the younger generation as the citizens for the new Republic. This is a
comprehensive study of the first curriculum of the republic with the in-depth analyses of the courses.

Anahtar Kelimeler

Curriculum development, primary school education, Turkish educational history, education during Ataturk.

Kaynakça

• Akbaba, T. (2004). “Cumhuriyet Döneminde Program Geliştirme Çalışmaları”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5 (54–55).
• Akbayrak, H. (2009). Milletin Tarihinden Ulusun Tarihine, İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Akyüz, Y. (2004). Türk Eğitim Tarihi (M.Ö. 1000-M.S: 2004), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Antel, S. C. (1952). Umumi Didaktik, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Arslan, M. ( 2000). “Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Programları ve Belli Başlı Özellikleri” Milli Eğitim Dergisi, 146. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/146/aslan.htm.
• Aslan, E. (2010). “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Ders Kitapları”, Eğitim ve Bilim, 35 (158), ss.215-231.
• Ayas, N. (1948). Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Tarihi: Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Başgöz, İ. (1995). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk: Sorunlar, Çözüm Aramaları, Uygulamalar, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyeti'nde İlk ve Orta Öğretim (Tarihi Gelişim), Ankara.
• Demirel, Ö. (1992). “Türkiye’de Program Geliştirme Uygulamaları”, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı. 7, ss. 27-43
• Ergin, O. N. (1977). Türk Maarif Tarihi: İstanbul Mektepleri ve İlim, San’at Ve Terbiye Müesseseleri, Cilt: I-II, İstanbul: Eser Matbaası.
• Ergun, M. (1982). Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara.
• Ergun, M. (1996). II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri, Ankara: Ocak Yayınları.
• Gözütok, F.D. (2003). “Türkiye'de Program Geliştirme Çalışmaları”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı. 160, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/160/gozutok.htm.
• Hâkimiyet-i Milliye (1924). "İkinci Heyet-i İlmiye", 24 Nisan.
• Kara, C. ve B. Bulut (2010). “Ulus İnşa Sürecinde Laik Merkeziyetçiliğe Bir Geçiş Evresi: 1924 İlkokul Programı” 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20-22 Mayıs 2010), Elazığ, s. 743-748
• Maarif-i Umumiye Nezareti (1330). Mekâtib-i İbtidaiyye Ders Müfredatı: Altı, Beş, Dört ve Üç Dersane ve Muallimli Mekteblere Mahsus, İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekâleti, (1340). İlk Mektepler Müfredat Programı, İstanbul, Matbaayı Amire, 95 s.
• Maarif Vekâleti, (1926). İlk Mekteplerin Müfredat Programı, İstanbul, Milli Matbaa, 136 s.
• Maarif Vekâleti, (1927). İlk Mekteblerde Bulunması Lazım Gelen Vesait-i Tedrisiye, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Öymen, H. R. (1977). “Cumhuriyet Eğitimine Geçişte Atatürk’ün Etkisi”, Atatürk Konferansları VI
• 1974, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, ss.163-238.
• Öztürk, C. (1996). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• Palazoğlu, A. B. (1991). Başöğretmen Atatürk I, Ankara Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Araçları ve
• Donatım Dairesi Başkanlığı,
• Sakaoğlu, N. (1991). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sarıhan, Z. (2009). 1921 Maarif Kongresi, Ankara: Milli Eğitim Yayınları
• Sungu, İ. (1938). “Tevhid-i Tedrisat”, Belleten, 2 (7-8) Ankara: Türk Tarih Kurumu, ss.397-431
• Temizyürek, F. ve A. Balcı, (2006). Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları (1923-2004), Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Tekışık, H. H. (1992). "İlköğretim Okullarında Program Geliştirme”, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı. 8.
• Tonguç, İ. H. (2004). İlköğretim Kavramı, Ankara: Piramit Yayıncılık.
• Tüfekçi, G. (1983). Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar, İstanbul: İş Bankası Yay.
• Unat, F. R. (1964). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, İstanbul, Milli Eğitim Yayınları.
• Üstel, F. (2004). Makbul Vatandaşın Peşinde: II. Meşrutiyetten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İstanbul: