Çoklu Veri Kaynağına Dayalı Değerlendirmenin Okul İklimine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 2, 743 - 756, 26.06.2011

Sadegül Akbaba Altun , Salih Paşa Memişoğlu

Öz

Milli Eğitim Bakanlığı’nın performans değerlendirme çalışmaları içerisinde denetimde çoklu veri kaynağına dayalı denetim çalışmaları, bazı okullarda pilot çalışmaların yapılmasını gerektirmiştir. Bu çalışmanın amacı çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirmenin okul iklimine etkisini belirlemektir. Bu amaçla çoklu veri kaynağına dayalı denetim yapılan iki okulda çalışan yöneticiler ve öğretmenlerle ile bu okullarda denetim yapan müfettişlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Toplanan veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda katılımcıların büyük çoğunluğu (15 öğretmen, 5 müfettiş ve 3 okul yöneticisi) bu tür değerlendirmenin okul iklimini olumsuz etkilediğini ifade etmiştir. Bu olumsuz etkiler duygu, davranış ve düşünce olarak üç başlık altında toplanmıştır. Değerlendirmede objektif olunmaması veya değerlendirmenin objektif yapılmadığına ilişkin olan inancın olumsuz duygu, düşünce ve davranışlara sebep olduğu sonucuna varılmıştır. Çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirme örgüt iklimin olumsuz etkilemektedir

Anahtar Kelimeler

Çoklu veri kaynağına dayalı değerlendirme, performans, müfettişler

The Effect of Multiple Source of Performance Evaluation on School Climate

Öz

Ministry of National Education piloted multiple sources of performance evaluation in some
schools within performance evaluation. The aim of this study was to determine the effect of multiple source of
performance evaluation on school climate. With this purpose, administrators and teachers of two piloted schools,
and supervisors who supervised those schools were interviewed individually by using semi-structured interview
technique. Collected data analyzed by using content analysis. Most of the participants (15 teachers, 5
supervisors, 3 administrators) claimed that multiple source of performance evaluations affects school climate
negatively. Those negative effects were explained under three themes as emotion, behavior and thought. Those
negative effects were believed to emerge from nonobjective evaluation and/or misconduct evaluation practices.
Multiple source of evaluation affects organizational climate negatively

Anahtar Kelimeler

Multiple source of performance evaluation, performance, education supervisors

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S. (2001). Örgüt Sağlığı. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ağaoğlu, E., Şimşek, Y. & Ceylan, M. (2001). Çoklu Değerlendirme Modeli ve Eğitim Denetimine Uygulanabilirliği. Eğitim ve Bilim, 26 (122), 11-18.
• Akbaba Altun, S. & Paşa Memişoğlu, S. (2008). İlköğretim Okullarında Çoklu Veri Kaynağına Dayalı Performans Değerlendirmesine İlişkin Nitel Bir Çalışma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 151-178.
• Aksu, A. (1994). Okul müdürlerinin etkililiği ve okul iklimi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Atwater, L.E., Rouch, P. & Fischall, A. (1995). The influence of upward feedback on self and follower raters of leadership. Personnel Psychology, 48, 34-60.
• Atwater, L. E, Waldman, D. A., Atwater, D. & Cartier, P. (2000). An Upward Feedback Field Experiment: Supervisors' Cynicism, Reactions and Commitment to Subordinates, Personnel Psychology, 53, 275-297.
• Atwater, L.E. & Brett, J.F. (2006). 360 Degree Feedback to Leaders: Does it relate to changes in employee attitutes? Group & Organiztional Management, 31(5), 578-600.
• Avadisyan, S. (1997). Azınlık okullarında sınıf iklimi ve iletişim. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Aydın. İ.(2005). Öğretimde Denetim. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Başar, H. (1985). Egitim mufettislerinin yeterlilikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Baykal, İ. (2007). İlköğretim okullarının örgüt ikliminin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Bayram, H. (1997). İlköğretim okullarının amaç, yapı, süreç, iklim boyutlarında yönetimi. A.İ.B.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktoraz tezi.
• Bilgen, N. (1990). Örgüt iklimi, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları. No: 235. Ankara.
• Bilir, P. & Ay, Ü. (2007). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün Örgüt İklimi ve Çalışanların katılımla ilgili algılamaları. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1 43-50
• Brutus, S. & Derayeh, M. (2002). Multisource Assessment Programs in Organizations: n Insider’s Perspective, Human Resource Development Quarterly, 13(2), 187-202.
• Brett, JF. & Atwater, L.A. (2001). 360- degree feedback: Accuracy, reactions and perceptions of usefulness. Journal of Applied Psychology, 86, 930-942.
• Bursalıoğlu, Z. (1991). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Yayınları. Ankara.
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T. & Kandemir, M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 555576.
• Demir, T. (1999). Dokuz Eylül ve İnönü Üniversiteleri eğitim fakültelerinde örgütsel iklim. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• DPT. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan8.pdf (İndirilme tarihi: 02.03.2007).
• EARGED. (2001). Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Modeli ve Sicil Raporları. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Gordon, B. A. (1988). The relationship of corporate culture to industry sector and corporate performance. (In R. H. Kliman & Others (Eds)., San Fransisco: Jossey Boss. (Aktaran: M. Şişman (1990). Örgüt Kültürü. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No: 732. Eskişehir).
• Greguras, G.J. & Robie, C. (1998). A new look at within-source interrater reliability of 360degree feedback ratings. Journal of Applied Psychology, 6, 960-968.
• Güçlüol, K. (1979). Milli Eğitim ve Kültür Bakanlıkları Merkez Örgütlerinde Örgütsel İklim. ODTÜ. Doçentlik Tezi. Ankara.
• Johnson, J.W. & Ferstl, K.L. (1999). The effects of interrater and self-other agremenet on performance improvement following upward feedback. Personnel Psychology, 52, 271-303.
• Hall, J.L., Leidecker, J.K. & DiMacro, C. (1996). What we know about upward appraisal of management: Facilitating the future use of UPAs. Human Resource Development Querterly, 7, 209-226.
• Halpin, A. & Croft, D. B. (1963). The organizationl climate of the schools. Chicago: Midwest Administration Center of the University of Chicago. In W. K. Hoy, C. J. Tarter, R. B. Kottkamp.(1991). Open schools/Healty schools. Sage Publications.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. & Kottkamp, R. B. (1991). Open Schools / healty Schools: Measuring Organizational Climate. Beverly Hills. CA:sage
• Hoy, W. K. & Miskel, G.C. (1987). Educational Administration Theory, Research and Practice. (2nd ed.). New York : Random House.
• Hoy, W. K. & Miskel, G.C. (2005). Educational Administration Theory, Research and Practice. (7th ed.). New York: Random House (Çeviri Editörü: Selahattin Turan. (2010). Eğitim Yönetimi: Teori, Araştırma ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayınevi).
• Kaya, A. (2010). Kız teknik ve meslek lislerindeki yöneticilerin, yöneticilik becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişki. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kluger, A.N. & DeNisi, A. (1996). The effects of feedback intervention on performance: A historical review, a meta-analyisis, and a prileminary feedback intervention theory. Psychological Bulletin, 119, 254-284.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
• Kudisch, J.D., Fortunato, V. & Smith, A. (2006). Contextual and Individual Difference Factors Predicting Individuals’Desire to Provide Upward Feedback, Group & Organizational Management, 31(4), 503-529.
• Küçük, M. (2008). Eğitim kurumlarında yöneticilerin liderlik davranışlarının örgüt iklimi üzerine ve eğiticilerin performansına etkileri. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Lebreton, J.M., Burgess, J, R.D., Kaiser, R.B., Atchley, E.K. & James, L.R. (2003). The restriction of variance hypothesis and Interrater Reliability and Agreement: Are Ratings Fom Multiple Source Really Dissmilar? Organiztional Research Methods, 6(1), 80-128.
• MEB, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Van Koç İlköğretim Okulu Denetim ve Performans Değerlendirme Bilgilendirme Toplantısı Sunuları. Edinildiği Tarih: 17.05.2006.
• Pace, C. R. & Stern, G.C. (1958). An approach to the measurment of psychological charecteristics of college enviornments. Journal of Educational Psychology, 49, 267277.
• Seifert, C. F., Yukl, G. & Mc Donald, R.A. (2003). Effects of multisource feedback and a feedback facilitator on the influence behavior of managers toward subordinates. Journal of Applied Psychology, 88, 561-569.
• Smither, J.M., London, M. & Reilly, R.R. (2005). Does Performans Improve Following Multisource Feedback? A Thepretical Model, Meta-analysis, and Review of Emrical Findings, Personnel Psychology, 58(1), 33-66.
• Öcal, H. (1996). Okul müdürlerinin yönetsel işlevi ve güdülenme. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Oktaylar, H.C. (1997). Ağrı’da görev yapan ilkokul öğretmenlerinin çalıştıkları okulların örgütsel iklimini algılama düzeyleri. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Öner, S. (2007). Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin okul yönetimine katılma düzeyleri ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Özdemir, T. (1996). Örgüt İklimi: Bolu ili Milli Eğitim Müdürlüğü teftiş kurlu. A.İ.B.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk, E. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan okul yöneticilerinin vizyoner liderlik Özelliklerine sahip olmaları ve okul iklimi arasındaki ilişki (Edirne ili örneği). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Reilly, R.R., Smither, J.W. & Vasilopoulos, N.L. (1996). Alongitudinal study of upward feedback. Personnel Psychology, 49, 599-612.
• Süpçin, E. (2000). İlköğretim okullarında örgüt iklimi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Taşdemirci, E. (2009). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin okullarının iklimine ilişkin algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Topal, Ö.S. (2001). Okul ikliminin okulların ÖSS başarısı ile ilişkisi (Eskişehir il merkezi devlet liseleri örneği). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Tozan, İ. (1992). Eğitim Yüksekokulları öğretim elemanlarının çalıştıkları okulların örgütsel iklimini algılama düzeyleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Tuna, Z. (1996). Okul müdürlerinin yönetsel davranışlarının örgüt iklimine etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Varol, M. (1989). Örgüt Kültürü ve Verimlilikleri, MPM Dergisi, 18(1), 21-48.
• Waldman, D. A. & Atwater, L.E. (1998). The power of 360-degree feedback: How to Leverage performance evaluations for top productivity. Houstin, TX: Gulf.
• Waldman, D. A., Atwater, L.E. & Antonioni, D. (1998). Has 360-degree feedback gone amok? Academy of Management, 12(2), 86-94.
• Walker, A.G. & Smither, J.W. (1999). A five-year study of upward feedback: What managers do with their results matters. Personnel Psychology, 52, 393-423.
• Yapıcıer, İ. (2007). Örgüt ikliminin oluşmasında yöneticilerin kişisel ve yönetsel özelliklerinin rolü. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgütsel iklim ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458.