Öğretmenlerin Sahip Oldukları Değerler İle İş Doyumlarının İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 1, 302 - 310, 26.06.2011

Ercan Yılmaz Bülent Dilmaç

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin, iş doyumuna olan etkisini incelemektir.
Araştırmanın çalışma grubu, farklı branşlara sahip olan 182 bayan, 121 erkek olmak üzere Konya’da görev yapan 303
öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri toplamak için, Schwartz Değerler Listesi ve Hackman ve Oldham
tarafından geliştirilen İş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin iş doyumu ile insani
değerlerin güç, başarı, hazcılık, uyarılma, özdenetim, evrensellik, yardım severlik, geleneksellik ve güvenlik alt
boyutlarıyla anlamlı ilişki bulunmuştur. Araştırmanın bir diğer sonucu ise, öğretmenlerin iş doyumların insani
değerleri anlamlı bir şekilde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsani Değerler, İş tatmini, Öğretmen

An Investigation of Teachers Values and Job Satisfaction

Öz

The aim of this research is to analyze the effect of teachers’ values to their job satisfaction in Konya. .
In this research, 121 male and 182 female teachers, 303 in total, working on different branches at were examined. The
data were collected by using Schwartz’s list of values and job satisfaction scale developed by Hackman and Oldham.
The study indicated a meaningful relationship between job satisfaction and humanitarian value and power, success,
hedonism, excitation, self-control, universality, charitableness, traditionality and safety sub magnitudes. Another result
of the research is to regress the teachers’ humanitarian values of job satisfaction meaningfully.

Anahtar Kelimeler

Human values, job satisfaction, teacher

Kaynakça

• Akkutay, Ü. (1996). Milli Eğitimde yabancı uzman raporları. Ankara: Avni Akyol Vakfı Kültür ve Eğitim Yayınları.
• Arslan, H. (2006). Çalışanların iş doyumu düzeylfferine göre depresyon, benlik saygısı ve denetim odağı algısı değişkenlerinin incelenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aşan, Ö. (2001). Yönetim ve organizasyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ataklı, A. (1999). Öğretmenlerde stres ve iş memnuniyeti. Çağdaş Eğitim Dergisi, 256, 7-13.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M.E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, 115-129.
• Bilgin, A. Ö. (1986). A Study on the Relative Contributions of Motivators and Hygienes to Overall Job Satisfaction of Turkish Secondary School Teachers. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, O.D.T.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Bulut, N. (2007). Okul Psikolojik Danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başaçikma stratejileri ve olumsuz otomatik düşünceleri arasindaki ilişkiler. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 1-13.
• Burke, Ronald J., Oberklaid, Fay and Burgess, Zena (2005). Organizational values, job experiences and satisfactions among female and male psychologists. Community, Work & Family, 8:1, 53 — 68.
• Brief, A.P. (1998). Attitudes In and Around Organizations. California: SAGE Publications,
• Chapman,D.W. & Lowther,M.A. (1982). Teachers satisfaction with teaching. Journal of Educational Research. 75, 241-247.
• Cotton, K. (2003). Principals and student achievement. Alexandria, VA:Library of Congress Cataloging in Puplication.
• Çelik, V. (1997). Scholar Culture and Management. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve iş doyumu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Daft, R.L. (1997). Management. USA: The Dryden Pres.
• Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2007). Değerler eğitiminde temel tartışmalar ve temel yaklaşımlar. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 14, 21-29.
• Dilmaç, B. , Kulaksızoğlu, A. ve Ekşi H. (2007). An examination of the humane values education program on a group of science high school students. Educational Sciences: Th eory & Practice. 7 (3). 1221–1261.
• Elci, M., Kitapçı, H. ve Erturk, A. (2007), Effects of quality culture and corporate ethical values on employee work attitudes and job performance in turkey: an ıntegrative approach, Total Quality Management & Business Excellence, 18 (3-4), 285-302.
• Erjem, Y. ve Kızılçelik, S. (1992). Açıklamalı sosyoloji terimler sözlüğü. Konya: Günay Ofset.
• Erkmen T ve Şencan H. (1994): Örgüt kültürünün iş doyumu üzerindeki etkisinin otomotiv sanayide faaliyet gösteren farkli büyüklükteki iki işletmede araştirilmasi. İzmir.Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Günbayı. İ. (2000). Örgütlerde iş doyumu ve güdüleme. Ankara: Özen Yayıncılık.
• Gündüz, M.(2005). Ahlak sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınevi.
• Gordon E. (1982). O'brien a; Peter Humphrys a The effects of congruency between work values and perceived job attributes upon the job satisfaction of pharmacists, Australian Journal of Psychology, Volume 34, Issue 1, 91 - 101
• Greenberg, J., and Baron, R.A. (1995). Behavior in organizations, 5th ed. Englewood Cliffs, NJ:Prentice-Hall.
• Hackman, J.R., Oldham, G.R. (1980). Work redesign. Massachusetts. California: Addison-Wesley Publishing Company Reading
• Hsy K, Marshall V. (1987). Prevalence of depression and distress in a large sample of Canadian residents, interns and fellows. Am J Psychiatry, 144: 1561-1566.
• Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri (Bornout) Nedenleri ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kıllıoğlu, İ. (1988). Ahlak- hukuk ilişkişi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İFAV Yayını
• Kuçaridi, J. (1995). Felsefi açıdan eğitim ve türkiye’de eğitim, İstanbul:Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kluckhohn, C. (1951). Values and value-orientations in the theory of action: An exploration in definition and classification. In T. Parsons & E. Shils (Eds.), Toward a general theory of action (pp.388-433). Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Luthans, F. (1995). Organizational behavior. New York: McGraw-Hill, Inc
• Oshagbemı, T. (1999). Academics and Their Managers: A Comparative Study in Job Satisfaction. Personel Review, 28 (1–2), 108–123.
• Ural, S. (1999). Epistemolojik Açıdan Değerler ve Ahlak. Dogu Batı, (4), 41.
• Ünal, S., R., Karlıdağ, S., Yoloğlu (2001). Hekimlerde Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Yaşam Doyumu Düzeyleri İle İlişkisi. Klinik Psikiyatri, (4), 113-118
• Patton, M.Q.(1990). Qualitative evaluation and research methods. London New Delhi.:SAGE Publications.
• Poppleton, P. (1989). Rewards nd values in secondary teachers' perceptions of their job satisfaction, Research Papers in Education, 4(3 ), 71 – 94.
• Rokeach M. J. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Sevimli, F., ve Ö.F. İşcan (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış Dergis, 5 (1-2), 55-64
• Schwartz, S.H., and Bilsky, W. (1990). Towards a theory of the universal content and structure of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 878-891.
• Schwartz, (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empricaltests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1–65.
• Schwartz, S.H. (1994). Are there universal aspects in the structure and content of human values?. Journal of Social Issues 50 (4), 19–45.
• Sutherland, V. J. & Cooper, C. (1992) Job stress, satisfaction, and mental health among general practitioners before and after introduction of new contract. BMJ, 13, 1545-1548.
• Şen, M. L. (1998). Kamu Yönetiminde Yozlaşmanın Önlenmesinde Yönetsel Etik Yaklaşımı. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, Ş. Akemici, T. ve Çelik, A. (1998). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış, Ankara : Nobel Yayın Dağıtım
• Tanrıverdi, H. (2007). Sanayi isletmelerinde çalışanların iş tatminsizliği sorunları üzerine bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, 3(1),1-29
• Telman, N., P.,Ünsal. (2004). Çalışanların memnuniyeti. İstanbul: Epsilon yayıncılık
• Verplanken. B. (2003).Value congruence and job satisfaction among nurses: a human relations perspective. International Journal of Nursing Studies 41, 599–605.
• Öğretmenlerin Sahip Oldukları Değerler İle İş Doyumlarının İncelenmesi Ercan Yılmaz3 Bülent Dilmaç4
• Öz. Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin, iş doyumuna olan etkisini incelemektir.
• Araştırmanın çalışma grubu, farklı branşlara sahip olan 182 bayan, 121 erkek olmak üzere Konya’da görev yapan 303
• öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verileri toplamak için, Schwartz Değerler Listesi ve Hackman ve Oldham
• tarafından geliştirilen İş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin iş doyumu ile insani
• değerlerin güç, başarı, hazcılık, uyarılma, özdenetim, evrensellik, yardım severlik, geleneksellik ve güvenlik alt
• boyutlarıyla anlamlı ilişki bulunmuştur. Araştırmanın bir diğer sonucu ise, öğretmenlerin iş doyumların insani
• değerleri anlamlı bir şekilde yordamaktadır.
• Anahtar Kelimeler: İnsani Değerler, İş tatmini, Öğretmen