Gagni, R. (1985). The conditions of learning and theory of instruction. 4th edition, Holt, Rinehart and Winston, Inc., Florida-ABD.

Alev Ateş

Gagni, R. (1985). The conditions of learning and theory of instruction. 4th edition, Holt, Rinehart and Winston, Inc., Florida-ABD.

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 3, 1 - 4, 01.09.2010

Öz

Bu çalışmada, İletişim, Siyaset Bilimi, Sosyoloji, Kültürel Antropoloji gibi farklı bilim dallarında uzmanlaşmış on akademisyen tarafından kaleme alınan; Doç Dr. Levent Yaylagül ve Nilüfer Korkmaz editörlüğünde yayınlanan Medya, Popüler Kültür ve İdeoloji adlı kitap irdelenerek tanıtımı yapılmıştır. Kitap, 2008 yılında basılmış olup, 269 sayfadan ve 12 bölümden oluşmaktadır. Önsöz kısmında editörler, yeni mit anlatıcıları olan kitle iletişim araçlarının insanların bilinçlerini biçimlendirdiği; bu kapitalist bilinç yönetiminin, kitle iletişimi ve bunun ürünü olan popüler kültür aracılığıyla gerçekleştiğinin önemle altını çizmektedirler. Yazarlar ayrıca bu kısımda, popüler kültürün günümüzde iki temel işleve sahip olduğunu belirterek bu işlevleri, kapitalist endüstriyel yapı tarafından üretilen emtialar için bir tüketici kitlesi yaratmak, aynı zamanda kapitalist siyasal kültürün topluma egemen olması için bir yönlendirme aracı olarak çalışmak ve siyasal seçimlerde kapitalist sistemi onaylayacak bir seçmen kitlesi yaratmak olarak sıralamaktadırlar. Kitap, Kapitalizm ve Kitle İletişimi, İdeoloji ve Kitle Araçları: Belirlenim Sorunu, Batı Marksizmi Hakkında Kör Noktalar: Dallas Smythe’ye Cevap, Kitle İletişimi ve Modern Kültür: Eleştirel Bir İdeoloji Kuramına Katkı, Tekelci Medya Manipülasyonu, NeoLiberalizm ve Medya Politikaları, Kitle Kültürü / Popüler Kültür Tartışmaları, Frankfurt Okulu’nda “Kültür Endüstrileri” ve “Kitle Kültürü” Yaklaşımı, Popüler Kültür ve Siyaset, Kültürel İncelemeler Geleneğinde “Kültür, Popüler Kültür ve İdeoloji” Sorunu, Küreselleşme Çağı’nda Kültürü İncelemek: Disiplinler-Arası Bir Sorun Olarak Küreselleşme ve Kültürel Değişim ve Sembolik Bir Seçkin Olarak Ertuğrul Özkök’ün Düşüncelerindeki Kırılmaların Dönemin Popüler Kültürü Çerçevesinde Değerlendirilmesi adlı makalelerden oluşmaktadır. Kitapta yer alan makalelerin dört tanesi çeviri makale formatındadır. Kitabın 268. ve 269. sayfaları arasında yazarların kısa özgeçmişlerine yer verilmiştir. Kitapta yer alan Kapitalizm ve Kitle İletişimi adlı makale Levent Yaylagül tarafından kaleme alınmıştır. Makalede, kapitalist toplumlarda kitle iletişim sürecinin üretim boyutuna etki eden ekonomik ve politik güçler ortaya konmuş; bu süreçte medyada mülkiyet yapısının yanında ekonomik ve politik güçlerin çok büyük etkisi olduğunu vurgulayan araçsalcı ve yapısalcı yaklaşımların temel argümanları vurgulanmış; bunun yanında, medya pazarında pazarı kontrol eden medya holdinglerinin tekelleşme ve holdingleşme süreçlerine değinilmiştir. Makalede ayrıca, ekonomik güçlerin yanında, politik yapının doğası ve bu güçlerin medya üretim sürecine dolaylı yollardan nasıl etki edebileceğinin de altı çizilmiştir. Makalede toplam 20 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur. Kitabın ikinci makalesi olan İdeoloji ve Kitle Araçları: Belirlenim Sorunu Peter Golding ve Graham Murdock tarafından kaleme alınmış ve Levent Yaylagül tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Makale’nin çeviri dili açısından herhangi bir sorununa rastlanmamıştır. Kullanılan dil akıcı ve anlaşılabilir bir niteliktedir. Makalede, kitle iletişimiyle ilgilenen toplumbilimcilerin, kitle iletişiminin nihai çıktısının doğasını ve kapsamını belirleyen kitle iletişim sürecinin üretim dinamiklerine ve ekonomik örgütlerin işleyişlerine detaylı bir şekilde bakmaları gerektiği vurgulanırken; üretimi biçimlendiren ekonomik belirleyicilere dikkatle eğilmeyen, medyanın işleyiş tarzını ideolojik aygıtlar olarak inceleyen toplumbilimsel analizlerin yetersiz ve taraflı olduğunun altı çizilmektedir. Bununla birlikte yazarlar, medya ile ideoloji hakkındaki ilişkinin net bir biçimde ortaya konulmasında kültür üreten endüstrilerin ekonomi politiğinin üzerinde önemle durulması gereken bir değişken olduğunu ortaya koymaya çalışmışlardır. Makalede toplam 68 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur. Kitabın Batı Marksizmi Hakkında Kör Noktalar: Dallas Smythe’ye Cevap adlı üçüncü makalesi Graham Murdock tarafından kaleme alınmış ve Levent Yaylagül tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Makale’nin çeviri dili açısından herhangi bir sorununa rastlanmamıştır. Kullanılan dil akıcı ve anlaşılabilir bir niteliktedir. Makale; Batı Marksizmi’nin kültür ve iletişim konusundaki incelemelerinde ekonomik analizin yetersiz olduğunu savunan, Dallas Smythe tarafından kaleme alınmış “İletişim: Batı Marksizmi’nin Kör Noktaları” başlıklı makalesine verilmiş bir cevap niteliğini taşımaktadır. Makalede, çağdaş kitle iletişim sistemleri konusunda ikna edici analizler üretilmek için Marksizm’in gözden geçirilmeye ihtiyacı olduğunun altı çizilmektedir. Makalede toplam 16 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur. Kitabın dördüncü makalesi olan Kitle İletişimi ve Modern Kültür: Eleştirel Bir İdeoloji Kuramına Katkı John B. Thompson tarafından kaleme alınmış ve Nilüfer Korkmaz tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Makale’nin çeviri dili açısından herhangi bir sorununa rastlanmamıştır. Kullanılan dil akıcı ve anlaşılabilir bir niteliktedir. Makalede, modern kültürün temel bir bileşeni olan kitle iletişimi konusunda farklı bir yaklaşım geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu yaklaşımda, kitle iletişiminin farklı unsurları (medya mesajlarının üretimi / dağıtımı, inşası ve alımlanması / içselleştirilmesi) ve bu farklı unsurların birbirleri ile olan ilişkileri analiz edilmiştir. Makalede toplam 5 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur. Kitabın Tekelci Medya Manipülasyonu adlı beşinci makalesi Michael Parenti tarafından kaleme alınmış ve Nilüfer Korkmaz tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Makale’nin çeviri dili açısından herhangi bir sorununa rastlanmamıştır. Kullanılan dil akıcı ve anlaşılabilir bir niteliktedir. Makalede, “demokratik kapitalizm” koşullarında haber medyasının günlük işleyişinin bir başarısızlık değil, kaçamaklı bir başarı olduğunun altı çizilerek; medyada çalışan insanların bütünü göremeyecek şekilde eğitildikleri; onların işlerinin bilgilendirmek değil, yanlış bilgilendirmek, demokratik söylemi gerçekleştirmek değil onu sulandırmak ve demokrasinin sesini kısmak olduğu vurgulanmaktadır. Makalede ayrıca, kapitalist sistemde tekelci haber medyasının görevinin, günlük olayların görünüşünü sunmak, çok fazla konuşarak anlamı gizlemek, çok fazla abur cubur sunarak hiç besleyici gıda vermemek olduğu belirtilmekte, bu olgunun anlaşılmasıyla basının baştan savma yaptığı işler hakkındaki liberal yakınmadan uzaklaşılarak, medyanın kurnazlıkla egemen paradigmayı nasıl sürdürdüğünün daha kolay anlaşılabileceğinin üzerinde önemle durulmaktadır. Kitabın altıncı makalesi olan Neo-Liberalizm ve Medya Politikaları Levent Yaylagül tarafından kaleme alınmıştır. Makalede, 1980’li yıllarda neo-liberalizmin uygulanmaya başlamasıyla medya ve yayıncılık alanında meydana gelen politika değişimlerinin nedenleri ve sonuçları tartışılmakta; bu süreçte, medya ve iletişim politikalarının ne yönde ve ne ölçüde değiştiği sorusu bağlamında, bu süreci açıklayan kuramsal yaklaşımlar ve modeller ışığında, 1980’li yıllardan başlayarak, iletişim teknolojileri alanındaki gelişmelerin medyanın endüstriyel ve mülkiyet yapısı ve yayıncılık politikaları ile Amerika’nın dışında kalan ve elektronik yayıncılık alanında kamu tekelinin egemen olduğu toplumlar üzerindeki etkileri analiz edilmektedir. Makalede ayrıca, bu süreçte eski güç ve iktidar kavramında meydana gelen değişmelerle, iktidarın elde edilmesinde ve sürdürülmesinde yeni iletişim teknolojilerini kullanmanın önemi örneklerle açıklanmakta; yayın politikasındaki değişim ve yeni düzenlemeler üzerinde farklı ideolojik yaklaşımların etkileri sorgulanmakta ve yeni küresel düzen içerisindeki endüstriyel batılı toplumlarla, dünya sistemi içerisinde bağımlı konumda bulunan ülkeler arasındaki asimetrik ilişkilerin doğası ortaya koymak amaçlanmaktadır. Makalede 19 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur. Kitabın Kitle Kültürü / Popüler Kültür Tartışmaları adlı yedinci makalesi Nilüfer Korkmaz ve Levent Yaylagül tarafından kaleme alınmıştır. Makalede, kitle kültürü / popüler kültürü bağlamında yapılan tartışmalar ele alınmış; popüler kültür / kitle kültürünün ortaya çıkmasını sağlayan tarihsel ve toplumsal dönüşümler ve kitle kültürü / popüler kültüre yönelik temel yaklaşımlar incelenmiştir. Makalede, kitle sanatı / kültürünün, kitle iletişim araçları ve kitle üretim teknolojileri aracılığıyla üretilen, dağıtılan ve tanıtılan kültürel formlardan oluştuğu; bu ürünler aracılığıyla kapitalist endüstriler tarafından üretilen hizmetler, mallar ve çeşitli bilinç biçimlerinin satışı yapıldığı; bunun sonucu olarak da varolan kapitalist üretim ilişkilerinin vurgulanmaktadır. Makalede ayrıca, eleştirel yaklaşımların popüler kültüre, daha çok egemen sınıfın dünya görüşünü topluma egemen kılan ideolojik aygıtlar olarak yaklaşırken; siyasal olarak sağ kanatta yer alan düşünürlerin kitle kültürüne ahlaki açıdan yaklaştıkları ve bu kültürü yoz ve basit bir kültür olarak değerlendirerek seçkin kültür için bir tehlike olarak gördüklerinin altı önemle çizilmiştir. Makalede 20 farklı kaynağa atıfta bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça