Okul Kültürüne İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 1, 268 - 281, 26.06.2009

Mahire Aslan , Niyazi Özer Aslı A. Bakır

Öz

Nitel araştırma biçiminde bu çalışma ile ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin okul kültürüne hazırlık görüşlerinin yaşa amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri, 2007- 2008 eğitim fakültesi bahar yarıyılında, Malatya ili merkez ilçe depoları kurumunda çalışmakta olan 8 yönetici ve 16 öğretmenle yapılan yarı yapılandırılmış edilmistir. Okulları analiz etmek zorundasınız ilişkilerinin niteliğine ve değişime açık olma, adil kurumsal işleyiş gibi vurguladıkları. Okul kültürüne uygun bir okul yöneticisi, okul dışince işlenme ile ilgili öğretmenlerin okul kültürü adaptasyonda ortaya çıktı). Katılımcılar güven, sevgi-saygı, işbirliği ve hedef birlikteliğini açık olarak belirtmişler, okullarda bulunan bu değerlerin tarifi organize içi iletişim ya da örgütsel sosyallaştırma kullanılarak iletilenlerdir. Araştırmanın yürütüldüğü okullarda statü ve teşvik törenlerinin düzenlenmiştir, ancak bütünleşmeyi sağlayabilirseniz törenlerin bazı nedenler açısından (örn. fiziki mekânlar ve moda yetersizliği) düzenlenemediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul kültürü, yöneticiler, öğretmenler, nitel araştırma

Administrators' and Teachers' Views on School Culture: A Qualitative Study

Öz

The purpose of this qualitative research is to explore the primary and secondary school administrators’
and teachers’ views on school culture. The research data was collected trough semi-structured interviews with 8
administrators and 16 teachers working in four different schools in Malatya province, during 2007-2008 spring
semester. The audio-recorded data obtained were analysed through content analysis technique and the results were
presented descriptively. Results showed that participants, in general, stress the quality of the human relations and some
positive organizational attributes such as openness to change and justice in organizational process when describing
culture of their school. Contrary to these positive views, a school administrator complained that school culture is
adversely affected by temporarily assigned teachers (who are permanent staff in one school and concurrently work in
other), i.e. poor adaptation to the school. Participants were also asked to indicate values shared by school community.
Results showed that confidence and collaboration have been the values mostly stated by the participants. And also
participants have stated that shared values are transmitted through organizational communication and organizational
socialization processes. Besides results showed that participants have positive feelings regarding ceremonial activities,
while some participants, especially administrators, complain about some challenges (i.e. physical facilities and budget)
that hinder doing these activities.

Anahtar Kelimeler

school culture, administrators, teachers, qualitative research

Kaynakça

• Arslan, H., Satıcı, A., ve Kuru, M. (2007). Resmi ve özel ilköretim okullarının kültür ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(51),371–394.
• Aydın, M. (2007). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatibolu Matbaası
• Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul gelitirme: Kuram uygulama ve aratrma (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Başaran, . E. (2000). Eğitime giri (Dördüncü Basm). Ankara: Bilim Kitap Kırtasiye.
• Baytog, A. (2006). Hizmet iletmelerinde örgüt kültürünün oluturulmasnda liderin rolü. Yayınlanmamış doktora tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi-Afyonkarahisar.
• Bilir, P., Ay, Ü., ve Gürbüz-Çelik, T. (2003). Beden eitimi ve spor yüksekokullarında örgüt kültürü. Spormetre/Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2),117–128.
• Cheng, Y. C.. (1993). Profiles of organizational culture and effective schools. School Effectiveness and School Improvement, 4(2), 85-110.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2005). Research methods in education (5th Ed.). London, New York: Routledge Falmer.
• Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
• Çelikten, M. (2008). Okul örgütü ve yönetimi. V. Çelik (Ed.), Türk eğitim sistemi ve yönetimi (ss.121-140). Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, N. (2005). Hastanelerde örgüt kültürü ve hastane yöneticilerinin örgüt kültürü oluturmadaki yeterlik derecesi.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara.
• Eren, E. (2004). Örgütsel davranş ve yönetim psikolojisi. stanbul: Beta Basım A.S. Erickson, F. (1987). Conceptions of school culture: An overview. Educational Administration Quarterly, 23, 11–24.
• Fyans, L. J., ve Maehr. M. L. (1990). School culture, student ethnicity, and motivation. Urbana, Illinois: The National Center for School Leadership (Eric Number: ED 327 947).
• George, J. M. ve Jones, G. R. (2008). Understanding and managing organizational behavior (5th Ed.). New Jersey: Prentice Hall.
• Güçlü, N. ( 2003). Örgüt Kültürü. Krgzistan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 147–159.
• Gümüşeli, A. . (2006). Okul kültürü ve liderlik. Art Eğitim Dergisi,8(14).
• Hargreaves, D. H. (1995). School culture, school effectiveness and school improvement. School effectiveness and School Improvement, 6(1), 23-46.
• Hatch, M. J. (1993). The dynamics of organizational culture. The Academy of Management Review, 18(4), 657693.
• Hofstede, G. (1989).Corporate culture: organizing for cultural diversity. European Management Journal, 7(4), 390-398.
• Hoy, W. K. (1990). Organizational climate and culture: a conceptual analysis of the school workplace. Journal of Educational and Psychological Consultation, 1(2), 149-168.
• Hoy, W. K., ve Miskel, C. J. (1991). Educational administration: theory, research, and practice (4th Ed.). New York: McGraw-Hill.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., ve Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools. Measuring organizational climate. USA: Sage Publications.
• Kuyumcu, M. (2007). Alköğretim okullarnda okul kültürü ve takm liderliği (Elazğ ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi-Elazı.
• Martin, J. (2002). Organizational culture: mapping the terrain. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• MEB, (1999). Millî Eğitim Bakanlğ Eğitim Bölgeleri ve Eğitim Kurullar Yönergesi. Tebliler Dergisi, Kasım 1999-Say1:2506.
• Mintzberg, H. (1983). Power in and around organizations. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall.
• Narsap, H. (2006). Genel ve mesleki liselerde örgüt kültürü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi- stanbul.
• Ouchi, W., ve Wilkins, A. L. (1985). Organizational culture. Annual Review of Sociology, 11, 457–483.
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411–436.
• Reichers, A. E., ve Schneider, B. (1990). Climate and culture: An evolution of constructs. B. Schneider (Ed.) Organizational climate and culture (pp. 5-39). San Francisco: Jossey-Bass.
• Sabuncuolu, Z. ve Tüz, M. (2003). Örgütsel psikoloji (4. Bask). Bursa: Alfa/Aktüel Kitapevleri. Schwartz, H. M., ve Davis, S. M. (1981). Matching corporate culture and business strategy. Organizational Dynamics, 10(1), 30–48.
• Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: a guide for researchers in education and the social sciences (3rd Ed.). New York, NY: Teachers College Press.
• Sönmez, M. A. (2006). Meslek liselerinde örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(45), 85– 100.
• Stolph, S. ve Smith, S. C. (1995). Transforming school culture: Stories, symbols, values & leader’s role. University of Oregon, Clearinghouse on Educational Management.
• Şahin, S. (2004a). Okul müdürü ve öretmenler ile okulun bazı özellikleri açısından okul kültürü üzerine bir deerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(39), 458–474.
• Şahin, S. (2004b). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (zmir ili örnei). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 365–395.
• Şahin, S. (2004c). Okul müdürü ve öretmenler ile okulun bazı özellikleri açısından okul kültürü üzerine bir deerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10(39), 458–474.
• Şişman, M. (1993). Alkokullarda örgüt kültürü: Eskiehir il merkezindeki ilkokullarda bir aratrma. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara.
• Şişman, M. (1994). Örgüt kültürü. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Eitim ve okul yönetimi. Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitab, (ss. 99–146). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tableman, B. (Ed.). (2004). School culture and school climate. (Best Practice Briefs. No. 31) Michigan State University, Office of University Outreach & Engagement.
• Taş, H. (1995). Yaratc örgüt kültürü ve yönetim.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü ÜniversitesiMalatya.
• Thacker, J. L., ve McInerney, M. (1992). Changing academic culture to improve student achievement in the elementary schools. ERS Spectrum, 10(4), 18–23
• Tschannen-Moran, M., ve Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of Educational Research, 70, 547-593.
• Terzi, A.R. (2000). Örgüt kültürü. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Terzi, A. R. (2005). lköretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 11(43), 423– 441.
• Terzi, A. R. (2007). Üniversite örencilerinin fakülte kültürüne yönelik algıları. Milli Eğitim Dergisi,176, 98– 108.
• Vural, E. (2007). Alköğretim okulu öğretmenlerinin kiilik özellikleri ile okul kültürü alglar arasndaki ilikinin değerlendirilmesi.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi- stanbul.
• Vural, Z. B. A. (2003). Kurum kültürü. stanbul: letişim Yayınları.
• Yavuz, O. (2006). Örgüt kültürü ile verimlilik ilikisi ve OSTAM sanayi bölgesinde bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Gazi Üniversitesi- Ankara.
• Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara:Pegem Akademi.
• Yılmaz, K., ve Ouz, E. (2005). Eitim Bilimleri Fakültesi örencilerinin fakülte kültürüne ilişkin algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 101–122.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel aratrma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.