Stresle Başa Çıkma Programının Psikolojik Danışmanların Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Etkisi

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 3, 600 - 613, 26.06.2008

Aysel Esen Çoban , Zeynep Hamamcı

Öz

Bu çalışmada, Stresle Başa Çıkma Programı'nın okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki fark incelenmiştir. Çalışmaya Gaziantep Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapan 21 psikolojik danışman. Araştırmada önce çalışmaya gönüllü katılmak isteyen psikolojik danışmanlar seçkisiz örneklem yöntemi ve deney grupları ayrılmış, daha sonra onlara Maslach Tükenmişlik Ölçeği ön test olarak verilmiştir. Ön testi tesadüftür. bireylere 10 oturumdan oluşan Stresle Başa Çıkma Programı uygulanmıştır. Bu süre için kontrol grubundaki bireylerle hiçbir işlem yürütülmemiştir. Uygulamaların bitiminden bir hafta sonra deney ve kontrol oğlu testiyle aynı ölçüme aracı tekrar uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarından elde edilen Kovaryans verilerin analizinde. Analiz sonuçlarına göre, deney grubundaki psikolojik danışmanların kişisel başarısızlık düzeylerinin ölçümü azaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stresle başa çıkma programı, tükenmişlik, psikolojik danışman

Effect of Stress Coping Program on the Level of Vocational Burnout of Counselors

Öz

: In this study, the effect of Stress Coping Program on the level of vocational burnout of counselors
was examined. 21 counselors working in Gaziantep participated to the study. Firstly, counselors were assigned to
the experimental and control groups randomly. Stress Coping Program which was 10 sessions was conducted to
the counselors in the experimental group, control group did not receive any treatment. Maslach Burnout
Inventory was administered to all the participants beginning of the program and after implication of the program
one week later. ANCOVA was used to examine the effectiveness of the treatment. The result indicated that the
Stress Coping Program was effective on personal accomplishment dimension of burnout of counselors who are
in experimental group

Anahtar Kelimeler

Stress coping program, burnout, counselor.

Kaynakça

• Agnew, T., Vaught, C. C., Getz, H. G., Fortune, J. (2000). Peer group clinical supervision program fosters confidence and professionalism. Professional School Counseling, 4(1), 6-12.
• Burke. R. J. (1981). Increasing the professional effectiveness of school guidance counselors. School Guidance Worker, 37(7), 51-57
• Butler, S., Kent.C., ve Madonna G. (2005). Collectives self-esteem and burnout in professional school counselors. Professional School Counseling, 9, 55-62.
• Büyüköztürk, . (2002). Sosyal Bilimler çin Veri Analizi El Kitabı statistik Ara tırma Deseni, SPSS
• Uygulamaları. Pegem A Yayıncılık: Ankara. Cherniss, C. (1982). Preventing burnout: From theory to practice. In J. W. Jones (Eds.), The burnout syndrome: Current research, theory, interventions (pp. 172-176). Park Ridge, IL: London House Press.
• Cordes, C. L., ve Dougherty, T. W. (1993). A review and integration of research on job burnout.
• Academy of Management Review, 18(4), 621-658. Çoban, A. E., Demir. A. (2007). The effect of structured peer consultation program on school counselor burnout in Turkey. Journal of Applied Sciences,7(23), 3774-3779.
• Çoban, A. E., ve Demir, A. (2004). Güneydo u Anadolu bölgesinde görev yapan psikolojik danı manların tükenmi lik düzeyleri ve bazı demografik de i kenlerle tükenmi lik arasındaki ili kinin incelenmesi, Çukurova Üniversitesi E itim fakültesi Dergisi, 2(28), 20-28.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve i itme engelliler okulunda görev yapan yönetici ve ö retmenlerde tükenmi li in kestirilmesi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Ankara. De Jesus, S.N. ve Conbow, J. (2001). Stress management course to prevent teacher stress. The International Journal of Educational Management, 15, 131-137
• Demir, A. (2003). Psikolojik danı manlarda tükenmi lik. VII. Ulusal Psikolojik Danı ma ve Rehberlik Kongresi, nönü Üniversitesi, Malatya.
• Do an, S. (1998). Counseling in Turkey: Current status and future challenges. The Education
• Policy Analysis Archives (On-line). Available: at http:// olam.ed.asu.edu/epaa. Dolan, N. (1987). The relationship between burnout and job satisfaction in nurses. Journal of
• Advanced Nursing, 12(1), 3-12. Dolunay, A. B. (2001) Keçiören ilçesi genel liseler ve teknik ticaret meslek liselerinde görevli ö retmenlerde tükenmi lik durumu ara tırması. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Üniversitesi Sa lık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ensari, H., ve Tuzcuo lu, S. (1996). Marmara Üniversitesi’ne ba lı Fakültelerde görev yapan yönetici ve ö retim elemanlarının meslekten yılgınlıklarında Ki ilik Özelliklerinin Rolü. II. Ulusal
• E itim Bilimleri Sempozyumu, 18-20 Eylül, stanbul. Ergin, C. (1992). Doktor ve hem irelerde tükenmi lik ve Maslach tükenmi lik ölçe inin uyarlanması.
• VII. Ulusal psikoloji kongresi bilimsel çalı maları. Türk Psikologlar Derne i Yayını: Ankara. Flathouse, P. R. (1995). Coping with stress: The comparative effectiveness of a group versus an audiocassette program for school counselors. Unpublished doctoral dissertation, Texas Tech University, Texas.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
• Gaab, N., Blattler, T., Menzi, B., Pabst, S. & Stoyer U. (2003). Randomized controlled evaluation of the effects of cognitive-behavioural stress management on responses to acute stress in healthy subjects, Psychoneuroendocrinology, 28, 767–779
• Garland, B. (2002). Prison treatment staff burnout: consequences, causes and prevention. Corrections Today, 64, 116-122.
• Green, T.H. (1992). A study of the levels of burnout as perceived by public school principals in the state of Maine. Ed. D. Peobody College for Teachers of Vanderbilt University, Dissertation
• Abstract International 53(7), 103. Gündüz, B. (2000). Hem irelerde stresle ba a çıkma biçimleri ile tükenmi lik arasındaki ili kilerin incelenmesi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Hamamcı, Z., Murat, M., Çoban, A. E. (2004). Gaziantep’teki okullarda çalı an psikolojik danı manların mesleki sorunlarının incelenmesi. VII. Ulusal Psikolojik Danı ma ve Rehberlik
• Kongresi, nönü Üniversitesi, Malatya. Higgins, N. C. (1986). Occupational stress and working women: The effectiveness of two stress reduction programs. Journal of Vocational Behavior, 29, 66-78.
• Huebner, E.S. (1993a). Burnout among school psychologist in the USA. School Psychology International, 14(2), 99-109.
• Huebner, E.S. (1993b). Professionals under stres: A review of burnout among the helping professions with implications for school psychologists. Psychology in the Schools, 30(1), 40-49.
• Kesler, K. D. (1990). Burnout: A multimodal strategy to assessment and resolution. Elementary
• School Guidance & Counseling, 24(4), 303-311. Maslach, C. (1982). Burnout: A social psychological analysis. In J. W. JONES (Eds.), The Burnout
• Syndrome: Current Research, Theory, Interventions (pp. 30-53). Park Ridge, IL: London House Press. Maslach, C., ve Jackson, E. S. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of
• Occupational Behavior, 2, 99-113. Maslach C., ve Jackson, E. S. (1984). Burnout in organizational settings. Applied Social Psychology Annual, 5, 133-153.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., ve Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Reviews Psychology, 52, 422.
• Meier, S. T. (1984). The construct validity of burnout. Journal of Occupational Psychology, 57, 211
• Özer, R. (1998). Rehber ö retmenlerde tükenmi lik düzeyi, nedenleri ve çe itli de i kenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Özmen, H. (2001). Görme engelliler okullarında görev yapan ö retmenlerin tükenmi lik düzeyleri. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, E itim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Paksoy, Z. (2003). Rehber ve psikolojik danısmanlarda stres kaynaklarının incelenmesi
• Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Pines, A., ve Aronson, E. (1983). Combating burnout. Children and Youth Services Review, 5, 263
• Pines, A., ve Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. Newyork: Free Press.
• Pines, A. (2003). Occupational burnout: A cross-cultural Israeli Jewish-Arap persectve and its implications for career counseling. Career Development International, 8(2), 97-106.
• Ross, R. R., Altmaier, E. M., ve Russel, D. W. (1989). Job stress, social support, and burnout among counseling center staff. Journal of Counseling Psychology, 36(4), 464-470.
• Rowe, M. M. (2006). Four-year longitudinal study of behavioral changes in coping with stres.
• American Journal of Health Behavior, 30(6), 602-612. Savicki, V., Cooley, E. J. (1987). The relationship of work environment and client contact to burnout in mental health professionals. Journal of Counseling and Development, 65, 249-252.
• Schaufeli, W. B. (1995). The evaluation of a burnout workshop for community nurses. Journal of
• Health and Human Resources Administration, 18, 11-40. Schutte, N., Toppinen, S., Kalimo. R., ve Schaufeli. W. (2000). The factorial validity of the Maslach
• Burnout Inventory-General Survey (MBI-GS) across occupational groups and nations. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 73(1), 53-66. Stone, G. L., ve Archer, J. (1990). College and university counseling centers in the 1990s: Challenges and limits. Counseling Psychologist, 18(4), 539-607.
• Stickel, S. A. (1991). A Study of burnout and job satisfaction among rural school counselors (On-line).
• Paper presented at the annual conference of the Easter Educational Research association, Boston, MA. Abstract from: EBSCOhost File: ERIC document no: ED 329823.
• Swent, B. (1983). How administrators cope with stres. Theory Into Practice, 22(1), 70-74.
• Wiseman, H. ve Egozi, S.(2006). Personal therapy for Israeli school counselors, Psychotherapy Research, 16, 3, 332-347.