The History of Laicism in Turkish Educational History Türk Eğitim Tarihinde Laikleşme Süreci

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 2, 368 - 375, 26.06.2008

Süleyman Çelenk

Öz

The education based upon mores in Turk communities of Middle Asia, started to
become institutionalized with the adoption of Islam. However, the religious content in education was
intensified during the institutionalization of the scholar system. No significant development took place
with regards to the secularization of education until the renovation period in the Ottoman Empire.
With the renovation acts, a duality was started with the co-existence of schools giving education with
modern techniques and giving religious education .This dual practice came to an end with Unification
of Education Law in the Republic period. With 1982 Constitution, which made the –previously
selective- Religious Culture and Ethics courses obligatory.

Anahtar Kelimeler

System of education, history of education, process of Laicism

Türk Eğitim Tarihinde Lâikleşme Süreci

Öz

rta Asya Türk topluluklarında töreye dayalı eğitim, Karahanlılar döneminde Müslümanlığın kabulü ile kurumsallaşmaya yani okullaşma devamine girmeye başlamıştır. Bu aşamada eğitimin temel görevi bireyi öbür dünyaya hazırlanmak olarak algılanmış ve böyle de uygulanmıştır. Türk tarihinde zaman medreselerde astronomi, felsefe, matematik vs, derslere de yer verildi (Örnekler; Selçuklu döneminde Nizamiye Medreseleri, yükseliş döneminde Fatih Medreseleri'nde) görülmekle birlikte, Osmanlılar'ın ıslahat dönemine kadar bitirde Tanzimat hareketi ile birleşmek başlangıç ​​yenileşme döneminde ise, imparatorluğun sürekli toprak kaybederek batı karşısında gerilemiş olmasının nedeni ile eğitimli henüz yetersizliğine bağlanan, onun için yeni yöntemler ve teknikleriyle öğretim yapan okullarda (usul-i cedide mektepleri) tarih, coğrafya, matematik gibi derslere, direnmelere rağmen okul programı, yer verilebilmiştir. Bu uygulama Osmanlılar'da, yeni yöntemlerle öğretim yapan okulların Maarif Vekâleti'nin bağlanması ve geleneksel yöntemlerle yalnızca dini içerikli öğretimlerinların da Efkâf'ı Şeriye Vekâleti'ne bağlanma gibi iki başlı bir neden vardı. Osmanlı tarihinde bu iki ayrı dünyaya ait uygulama ile ilgili bakanlıklar arasında sürekli tartışmaya ve zaman zamanında da birinin diğerine üstünlüğüyle sonuçlanmış çatışmalara neden oldu. Bu tatsız durum, Cumhuriyet döneminde Tevhid-i Tedrisat Milli Eğitim Bakanlığı'na her türlü eğitimin denetlenmesi ve denetlenmesi verilmesiyle sonuçlanmıştır. Ancak yine de eğitimde lâikleşme süreci, 1982 Anayasası'nın okullarda din derslerinin hepsine yurttaşlar için zorunlu hale getirmesi, İmam-Hatip okullarının sayısını ülkenin imamımızının Kur'an Kursları'nın denetlentileri Diyanet İşleri Başkanlığı'na çok katlanmak ve zaman zaman bağlanma gibi talepler eğitimde lâikleşme sürmek henüz tamamlanamadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

eğitim sistemi, eğitim tarihi, lâikleşme süreci

Kaynakça

• Akyüz, Y. 1985. Türk E itim Tarihi, A.Ü. E itim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Arat, N. (1990). “E itim Ö retim Uygulamaları ve Lâiklik, ” E itimde Lâiklik, TED Yayınları.
• Ba göz, . Wilson H. E. , (1968). Türkiye Cumhuriyeti’nde E itim ve Atatürk. Ankara.
• Çelenk, S. ( 2003 ).Bölünmü E itime Dönü , Radikal Gazetesi, stanbul.
• Do an, L. (1990). ). “Din E itimi ve Lîklik,” E itimde Lâiklik, TED Yayınları.
• Güvenç, B. (1990). “Lâikli in Tarihi Geli imine Genel Bir Bakı ,” E itimde Lâiklik, TED Yayınları. nan, A. 1972. Tarihte amanizm. Ankara.
• Kanad, H. F.(1963). Pedagoji Tarihi, Cilt, I. stanbul.
• Koçer, H. A., (1987). Türkiye’de Modern E itimin Raporu, Ankara.
• Mekteb-i ptidaiye Ders Müfredatı, . Maarif Vekâleti, stanbul. Ögel, B. (1971). Türk Mitolojisi, Ankara.
• San, C. (1990). “E itim Ö retim Uygulamaları ve Lâiklik, ” E itimde Lâiklik, TED Yayınları.
• Turan, O. (1969). Selçuklular ve Türk slâm Medeniyeti, stanbul.
• Unat, F. R.,(1964). Türk E itim Sisteminin Geçmi ine Toplu Bir Bakı, Ankara.