Ali Şeriati’de Varoluş İmkânı Olarak Din ve Sanat

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 835 - 857, 30.12.2020

Rumeysa Aslan Rıza Bakış

https://doi.org/10.5281/zenodo.4399298

Öz

Çok yönlü çalışmaları olan Ali Şeriati, varoluşçu felsefenin revaçta olduğu bir dönemde yaşamış ve bu akımdan etkilenmiştir. Varoluşçu felsefeye göre, diğer var olanlardan farklı olarak her birey varoluşunu kendi tercihleriyle şekillendirme imkânını haizdir. Şeriati’nin düşünce dizgesinde din ve sanat olumlu bir varoluş imkânıdır. Varoluşu olgusallığın zindanından kurtaran bir özgürlük olarak din ve sanatın kökeni ve işlevi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Şeriati’ye göre, kendi varlığının farkına vardıktan sonra insan dünyada hep bir arayış içinde bulunur. Kendisinin, evrenin, hayatın ve diğer var olanların anlamının ne olduğunu merak eder. Anlam verme isteği ya da anlam arayışı içinde olma insanın ayırıcı niteliğidir. İnsanın anlam arayışı ile din ve sanat arasında hep bir ilişki kurulur. Şeriati, insanı anlamsızlık boşluğundan çıkaran, kendisiyle hayatı yaşanılabilir kılan iki olgu olarak din ve sanata işaret eder. Din ve sanat anlamsızlıktan duyulan ıstırap duygusunu giderir ve ihtiyaçlara cevap verir. İnsan ruhunun kendine özgü yanının bir yansıması olduğu için din ve sanatın kökeni onun ontolojisine dayanır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe Tarihi, Din ve Sanat, Varoluş, İmkân, Kurtuluş

Religion and Art as a Possibility of Existence in ʿAlī Sharīatī

Öz

ʿAlī Sharīatī, who has multi-faceted works, lived at a time when existentialist philosophy was in demand and has been affected by this trend. According to existentialist philosophy, unlike other existing ones, each individual has the opportunity to shape his existence with her own preferences. Religion and art are a positive possibility of existence in the thought system of Sharīatī. The origin and function of religion and art as freedom that frees existence from the prison of factivity is the subject of this study. According to Sharīatī, after realizing his own existence, man is always in search of the world. He wonders what the meaning of himself, the universe, life, and other beings. The desire to give meaning or the search for meaning is the distinguishing feature of the human being. There is always a relationship between man's search for meaning and religion and art. Sharīatī refers to religion and art as two phenomena that bring man out of the void of meaninglessness and make life with him livable. Religion and art quench the feeling of suffering from meaninglessness and respond to needs. The origin of religion and art is based on its ontology, as it is a reflection of the unique side of the human soul.

Anahtar Kelimeler

History of Philosophy, Religion and Art, Existence, Possibility, Salvation

Kaynakça

• Aktaş, Ümit. İnsan ve İslam. İstanbul: Okur Kitaplığı Yayınevi, 2010.
• Aktaş, Ümit. “Göller Bölgesinde Bir Ada: Ali Şeriati (1933-1977)”, Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyumu Tebliğleri. ed. İsmail Kara - Asım Öz. 1/449-478. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 2013.
• Aydın, Mahmut. “Ali Şeriati’nin Dinler Tarihine Bakışı”. Bir Düşünce ve Eylem Adamı Ali Şeriati Sempozyumu Tebliğleri. ed. Murat Demirkol. 1/259-284. Ankara: Fecr Yayınları, 2013.
• Boroujerdi, Mehrzad. İran Entelektüelleri ve Batı. çev. Fethi Gedikli. İstanbul: Yöneliş Yayınları, 2001.
• Bozkurt, Nejat. Sanat ve Estetik Kuramları. İstanbul: Sarman Yayınevi, 1995.
• Canatan, Kadir. “Ali Şeriati’de İnsanın Özgürlük Sorunu ve Yabancılaşma”. Bir Düşünce ve Eylem Adamı Ali Şeriati Sempozyumu Tebliğleri. ed. Murat Demirkol. 1/301-330. Ankara: Fecr Yayınları, 2013.
• Demirci, Kürşat. “Hinduizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 7 Ekim 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/hinduizm
• Duralı, Ş. Teoman. Sorun Nedir?. İstanbul: Dergah Yayınları, 2017.
• İzzetbegoviç, Aliya. Doğu Batı Arasında İslam. çev. Salih Şaban. İstanbul: Klasik Yayınları, 2018.
• Murdoch, Iris. Varoluşçular ve Mistikler. çev. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
• Rahnema, Ali. Müslüman Ütopyacı. çev. İhsan Toker. Ankara: Hece Yayınları, 2005.
• Şeriati, Ali. Çöle İniş. çev. Hicabi Kırlangıç - Derya Örs. Ankara: Fecr Yayınları, 2012.
• Şeriati, Ali. Dinler Tarihi-I. çev. Abdullah Şahin. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 1988.
• Şeriati, Ali. Dinler Tarihi-I. çev. Abdullah Şahin. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 1988.
• Şeriati, Ali. İnsanın Dört Zindanı. çev. Ejder Okumuş. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Şeriati, Ali. İslambilim-I. çev. Hicabi Kırlangıç. Ankara: Fecr Yayınları, 2016.
• Şeriati, Ali. İslambilim-II. çev. Hicabi Kırlangıç. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Şeriati, Ali. Kavramlar Sözlüğü. drl. Hüseyin Nazlıaydın. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Şeriati, Ali. Kendini Devrimci Yetiştirmek. çev. Ejder Okumuş. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Şeriati, Ali. Medeniyet ve Modernizm. çev. Ahmet Yüksek. İstanbul: Birleşik Yayıncılık, 1996.
• Şeriati, Ali. Medeniyet Tarihi-I. çev. Ejder Okumuş. Ankara: Fecr Yayınları, 2016.
• Şeriati, Ali. Sanat, çev. Ejder Okumuş vd. İstanbul: Anka Yayınları, 2004.
• Şeriati, Ali. Yalnızlık Sözleri-I, çev. Okan Sevinç. Ankara: Fecr Yayınları, 2010.
• Tokat, Latif. “Sanat Kutsalın İfşası Mıdır?”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/ 29 (2005), 137-163. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/162690
• Tokat, Latif. Varoluşçu Teoloji. Ankara: Elis Yayınları, 2013.