Hz. Peygamber’in Hz. Hatice’den Dünyaya Gelen Çocuklarının Sayısı ve Sırası Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Sayı: 49, 185 - 206, 30.06.2018

Kevser Özdoğan

https://doi.org/10.29288/ilted.368028

Cited By: 1

Öz

Hz. Peygamber’in, Hz. Hatice’den dünyaya gelen çocukları hakkında kaynaklarda az miktarda
rivayet bulunmaktadır. Fakat bu rivayetlerin, çocukların sayısı ve sırasıyla ilgili verdikleri bilgilerde
birçok farklılık olduğu görülmektedir. Kaynaklarda çocukların sayısının beş, altı, yedi, sekiz hatta
on olduğuna dair rivayetler mevcuttur. Çocukların sayısı ile ilgili problemin Abdullah’a verilen
Tayyib, Tâhir, Mutayyeb, Mutahhar isimlerinin ayrı birer çocuk kabul edilmesinden kaynaklandığı
anlaşılmaktadır. Ancak kaynaklarda zikredilen Abdüşems, Abdu’l-‘Uzza gibi isimlerin, çocukların
sayısında herhangi bir sayı artışına sebep olmadığı tespit edilmiştir. Çocukların sayısına dair bilgi
veren bu haberlerden en makulünün çocukların sayısını altı kabul eden rivayetler olabileceği
kanaatine varılmıştır. Çocukların sırasıyla ilgili sıkıntının ise kız çocuklarından kaynaklandığı
tespit edilmiştir. Kızlardan en büyüğünün Zeyneb olduğu konusunda ihtilaf edilmemiştir. Fakat
Rukıyye, Ümmü Gülsüm ve Fâtıma’dan hangisinin daha küçük olduğu noktasında farklı rivayetler
söz konusudur. Bu problemi çözebilmek amacıyla çocukların sıralamasını veren rivayetler,
çocukların doğum tarihiyle ilgili bilgilerle mukayese edilmiştir. Bunun neticesinde sıralamanın
Kâsım, Zeyneb, Rukıyye, Fâtıma, Ümmü Gülsüm ve Abdullah şeklinde olabileceği kanaatine
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Muhammed, Hz. Hatice, Kâsım, Zeyneb, Rukıyye, Ümmü Gülsüm, Fâtıma, Abdullah

An Evaluation About the Number and Order of the Children Born from Khadija of The Prophet’s

Öz

In resources, there is little report about the Prophet’s children, who were born by Khadijah.
However there can be observed differences in the information given by these resources about the
number of the children and the order of the children. There are reports in the resources claiming the
number of children was five, six, seven, eight and even ten. It is understood that the problem about
the number of children arises from accepting the names of Tayyib, Tâhir, Mutayyeb, Mutahhar,
which were all given to Abd Allah, as a different child for each. On the other hand, it is determined
that the names, which are openly mentioned in the resources such as Abd as-Shams Abd al-Uzzah,
do not cause any difference in the number of the children. As for the reports which give information
about the number of the children, the most reasonable ones are those which consider the number of
children as six. In addition, it is ascertained that the problem about the order of the children arises
because of the daughters. There is no disunity about that the eldest of the daughters is Zeyneb. Yet,
there is no mutual agreement in relation to which one is younger among Rukayya, Umm Kulthum
and Fâtıma. In order to be able to solve this problem, the reports about the order of the children are
compared to the information about the children’s dates of birth. As a result of that, the conclusion
reached is that the order of the children can be as following; Kâsım, Zaynab, Rukayya, Fâtıma,
Umm Kulthum and Abd Allah.

Anahtar Kelimeler

Prophet Muhammad, Khadijah, Kâsım, Zaynab, Rukayya, Fâtıma, Umm Kulthum and Abd Allah

Kaynakça

• Ahatlı, Erdinç. “Velîd b. Müslim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 34-35. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Başar, Kevser. Câhiliye Dönemi Arap Takviminde Nesî. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Ensâbü’l-eşrâf. Nşr. Mahmud Ferdûs el-Azim. 23 cilt. Dımeşk: Dârü’l-yakazatu’l-arabiyye, 1997.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Ensâbü’l-eşrâf. Nşr. Muhammed Muhammed Tâmir. 8 cilt. Beyrut: Dârü’l-ilmiyye, 2011.
• Bozkurt, Nebi. “Künye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 558-559. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
• Dımeşkî, Muhammed b. Salih. Peygamber Külliyatı. Trc. Recep Doğru, Halil İbrahim Kaçar. 11 cilt. İstanbul: Ocak Yayınları, 2004.
• Fayda, Mustafa. “Zübeyr b. Bekkâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44: 524-526. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Fayda, Mustafa. “Nesî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32: 578-579. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Trc. Mehmet Yazgan, İstanbul: Beyan Yayınları, ts.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Yûsuf b. Muhammed. el-İstî‘âb fî ma‘rifeti’l-aṣḥâb. Nşr. Ali Muhammed el-Bicavî. 4 cilt. Kahire: Dâru Nehdati Mısır, ts.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Yûsuf b. Muhammed. el-İstî‘âb fî ma‘rifeti’l-aṣḥâb. Nşr. Ali Muhammed Muavvad. Adil Ahmed Mevcûd. 4 cilt. Lübnan: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2010.
• İbn Asâkir, Ebû Mansûr Fahrüddîn Abdurrahmân b. Muhammed. Kitâbü’l-Erba‘în fî menâḳıbi ümmihâti’l-mü’minîn. Nşr. Muhammed Ahmed Abdülazîz. Kahire: Mektebetü’t-türâsi’l-islâmî, 1990.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. Hasan b. Hibetillah. Târîḫu medîneti Dımaşḳ. Nşr. Muhibüddîn Ebû Saîd Amrevî. 74 cilt. Dımaşk: Dârü’l-fikr, 1982.
• İbn Habîb, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye Bağdadî Hâşimî. el-Muḥabber. Nşr. Ilse Lichtenstadter. Beyrut: Dârü’l-Âfâki’l-Cedide, ts.
• İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. el-İṣâbe fî temyîzi’ṣ-ṣaḥâbe. Nşr. Adil Ahmed Abdulmevcûd, Ali Muhammed Muavvad. 9 cilt. Lübnan: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2010.
• İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. el-İṣâbe fî temyîzi’ṣ-ṣaḥâbe. 4 cilt. Bağdad: Matbaatu’s-saade, 1328.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Alî b. Ahmed b. Saîd ez-Zâhirî. Cevâmi‘u’s-sîreti’n-nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1983.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik. es-Sîretü’n-nebeviyye. Nşr. Cemal Sâbit, Muhammed Mahmud, Seyyid İbrahim. 2 cilt. Kahire: Dâru’l-hadis, 2006.
• İbn İshak, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk b. Yesâr. Sîretü İbn İsḥâḳ. Nşr. Muhammed Hamîdullah. 1. Baskı. Konya: Hayra Hizmet Vakfı, 1981/1401.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fida’ İmâdüddîn İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve’n-nihâye. Nşr. Ahmed Câd. 7 cilt. Kahire: Dârü’l-hadis, 2006.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fida’ İmâdüddîn İsmail b. Ömer. es-Sîretü’n-nebeviyye. Nşr. Mustafa Abdu’l-vâhid, 4 cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1971.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed. et-Tebyîn fî ensâbi’l-Ḳureşiyyîn. Nşr. Muhammed Naif Duleymi. Beyrut: Âlemu’l-kütüb, 1988.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. el-Ma‘ârif. Nşr. Servet Ukkaşe. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1969.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Meni‘ Hâşimî. Ṭabaḳātü’l-kübrâ. Nşr. Muhammed Abdulkadir Atâ. 9 cilt. Beyrut: Daru’l-kütübi’l- ilmiyye, 2012.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Meni‘ Hâşimî. Ṭabaḳātü’l-kübrâ. 8 cilt. Beyrut: Dâru’s-sadır, 1960.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddîn Alî b. Muhammed b. Abdülkerim. Üsdü’l-ġābe fî ma‘rifeti’ṣ-ṣaḥâbe. Nşr. Ali Muhammed Muavvad, Âdil Ahmed Abdü’l-Mevcud. 8 cilt. Beyrut: Dârü’l-ilmiyye, 2008.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü’l-Münzir İbnü’s-Saib Hişâm b. Muhammed. Cemheretü’n-neseb. Nşr. Naci Hasan. Beyrut: y.y., 1986.
• Kister, M. J. “The sons of Khadija”. Jerusalem Studies in Arabic and Islam 16 (1993): 59-95.
• Makrîzî, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Alî b. Abdilkadir. İmtâu’l-esmâ‘ bimâ li’n-nebî mine’l-aḥvâl ve’l-emvâl ve’l-ḥafede ve’l-meta’. Nşr. Muhammed Abdülhamid en-Nemisi. 14 cilt. Beyrut: Dârü’l-kitabi’l-ilmiyye, 1999.
• Öztuna, Yılmaz, Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri, I-XIII, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1989.
• Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahmân. er-Ravżü’l-ünüf ve meahu’s-Sîreti’n-nebeviyye li’bn-i Hişâm. Nşr. Abdullah Münşaî. 4 cilt. Kahire: Dârü’l- hadis, 2008.
• Şâmî, Ebû Abdillah Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf b. Alî. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti ḫayri’l-‘ibâd. Nşr. Abdülmuiz Abdülhamid el- Cezzar. 13 cilt. Kahire: el-Meclisü’l-a’la li’ş-şuuni’l-islâmiyye, 1997.
• Şulul, Kâsım. “Asr-ı Saâdet’de Takvim”. Hicrî Takvim ve Siyer Kronolojisi Etütleri/Makaleler. 53-105. İstanbul: Siyer Yayınları, 2012.
• Şulul, Kâsım. İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd. Târîḫu’t-Ṭaberî: Târîḫu’l-ümem ve’l-mülûk. Nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim. 11 cilt. Beyrut: Dâru Suveydan, 1967.
• Tülücü, Süleyman. “Kelbî, Muhammed b. Sâib”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25: 205-206. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
• Ya’kubî, İbn Vazıh Ahmed b. İshâk b. Ca‘fer. Târîḫu’l-Ya‘ḳūbî. 2 cilt. Beyrut: Dâru’s-sâdır, ts.
• Zübeyr b. Bekkâr, Ebû Abdillah. el-Münteḫab min Kitâbi Ezvâci’n-nebî. Nşr. Sekine Şehabi. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1983.
• Zübeyrî, Ebû Abdullah el-Mus’ab b. Abdullah. Kitâbü Nesebi Kureyş. Nşr. E. Levi Provençal. Kahire: y.y., 1953.