Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Approach of Terzi Baba on Some Sufi Concepts in His Work “Kenzu’l-Miftâh”

Yıl 2018, Sayı: 49, 207 - 234, 30.06.2018
https://doi.org/10.29288/ilted.399925

Öz

Muhammed Vehbi, also
known as Terzi Baba, lived in XIX. century. He devoted himself to

Mawlânâ Khâleed al-Baghdâdî (d. 1242/1827),
 the founder of the Halidiyye
branch of the
Naqshbandi cult through ‘Abdullah
Makkî,
and
became his caliph. Terzi Baba had undertaken important duties in spreading the
Hâlidî
branch of the
Naqshbandi cult in Erzincan and
its surroundings. He expressed mysticism with poetic expressions in his work
Kenzü’l-Miftâh.
In
this article, the thoughts reflecting Muhammed Vehbi’s mystic understanding
will be examined in the context of his only work,

Kenzü’l-Miftâh
which is the only surviving work of
his. In the first part of the manuscript, which consists of two parts, Muhammed
Vehbi’s life and works will be dealt with; and in the second part, his sufistic
ideas mentioned in his work
Kenzü’l-Miftâh will be examined. In
the conclusion part, an evaluation about the subject will be done.

Kaynakça

  • Albayrak, Nurettin. “Terzi Baba (ö. 1264/1848)”. Sahâbeden Günümüze Allah Dostları. 9: 95-98. İstanbul: Şûle Yayınları, 1996.
  • Albayrak, Nurettin. “Terzi Baba”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 521-522. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
  • Ankarâvî, İsmâil. Minhâcü’l-Fukarâ. Haz. Saadettin Ekici. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
  • Asım Efendi. Kāmus Tercümesi. İstanbul: Matbaa-i Bahriye, 1305.
  • Aşçı İbrâhim Dede. Çok Yönlü Bir Sûfînin Gözüyle Son Dönem Osmanlı Hayatı Aşçı Dede’nin Hatıraları. Haz. Mustafa Koç - Eyüp Tanrıverdi. İstanbul: Kitabevi Yayıncılık, 2006.
  • Azamat, Nihat. “Aşçı İbrâhim Dede Mecmuası”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 546-547. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
  • Bağdatlı İsmâil Paşa. Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn. 2 cilt. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1951.
  • Bursalı Mehmed Tâhir Efendi. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333.
  • Er, Şaban. Erzincanlı Terzi Baba Hayyat Muhammed Vehbî Külliyâtı. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları, 2014.
  • Fatsa, Mehmet. Tasavvufta Mekkî Kolu. İstanbul: Mavi Yayıncılık, 2000.
  • Haydarîzâde İbrâhim Fasih Efendi. Mecd-i Talid (Büyük Doğuş). Haz. Yakup Çiçek. İstanbul: Umran Yayınları, ts.
  • Hayyât Vehbî Erzincânî. Kenzü’l-Miftâh. İstanbul: Urfâvî el-Hâc Halîl Efendi Tâş Destgâhları, 1286/1869.
  • İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî. Keşfü’l-Hafâ. Beyrut 1405.
  • Kâşânî, Abdürrezâk. Istılâhâtu’s-Sufiyye Sûfilerin Kavramları. Bursa: Bursa Akademi Yayınları, 2014.
  • Kâşânî, Abdürrezâk. Letâifü’l- ‘alâm fî işârâtı ehli’l-ilhâm Tasavvuf Sözlüğü. Trc. Ekrem Demirli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
  • Kelâbâzî. et-Ta‘arruf li mezhebi ehli’t-tasavvuf, Doğuş Devrinde Tasavvuf, Trc. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1992.
  • Kılıç, Mahmud Erol. İbn Arabî Düşüncesine Giriş Şeyh-i Ekber. İstanbul: Sûfî Kitap, 2013.
  • Kuşeyrî, Abdülkerim. Kuşeyrî Risâlesi. Haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1999.
  • Muhammed b. İsmâil el- Buhârî. es-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
  • Özköse Kadir - Halil İbrahim Şimşek. Altın Silsile’den Altın Halkalar. Ankara: Nasihat Yayınları, 2009.
  • Seyyid Şerif Cürcânî. Ta‘rîfât Tasavvuf Istılâhları. Trc. Abdülaziz Mecdî Tolun. Haz. Abdurrahman Acer. İstanbul: Litera Yayınları, 2014.
  • Şafak, Yakup. “Terzi Baba’nın Miftâhu’l-Kenzi’nin Aslı Mensûr mudur?”. Yedi İklim 5 /42 (Eylül 1993): 72-74.
  • Şahin, Tahir Erdoğan. Anadolu’nun Tarihi Akışı İçerisinde Siyasi Ekonomik Sosyal ve Kültürel Açıdan Erzincan Tarihi. Erzincan: Hayra Hizmet ve Dayanışma Vakfı Yayınları, 1987.
  • Şimşek, Halil İbrahim. Halil Hamdi Dağistânî Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Çorum: Hitit Kitap Yayınevi, 2014.
  • Uludağ, Süleyman. “Havâtır”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 526. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Marifet Yayınları, 1999.
  • Vassâf, Hüseyin. Sefîne-i evliyâ-yı ebrâr fî şerh-i esmâr-ı esrâr. Yazma Bağışlar, 2305-2309. Süleymaniye Kütüphanesi.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Tasavvuf Mes’eleleri. İstanbul: Erkam Yayınları, 1997.
  • Yurt, Vehbi. Terzi Baba ve Erzincan. İstanbul: Birun Yayıncılık, 2011.

Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı

Yıl 2018, Sayı: 49, 207 - 234, 30.06.2018
https://doi.org/10.29288/ilted.399925

Öz

Muhammed Vehbî meşhur adıyla Terzi baba XIX. yüzyılda yaşamıştır. Adı
geçen zât, Abdullah Mekkî vasıtasıyla Na
kşibendiyye
tarîkatının Hâlidiyye kolunun kurucusu Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’ye (ö.
1242/1827) intisâb etmiş ve onun halîfesi olmuştur. Terzi Baba, Nakşîliğin
Hâlidî kolunun Erzincan ve dolaylarında yayılmasında önemli görevler
üstlenmiştir. Bununla birlikt
e o,
tasavvufa dair konular
ı şiirsel ifadelerle
“Kenzü’l-Miftâh” adlı eserinde dile getirmiştir. Bu makalede, Muhammed
Vehbî’nin tasavvufî anlayışını yansıtan düşünceleri onun günümüze ulaşan tek
eseri “Kenzü’l-Miftâh” bağlamında incel
enecektir. İki bölümden müteşekkil
makalenin birinci kısmında Muhammed Vehbî’nin hayatı ve eserleri, ikinci
kısmında “Kenzü’l-Miftâh” adlı eserindeki tasavvufî düşüncelerine yer
verilecektir. Sonuç kısmında ise konuyla ilgili değerlendirme yapılacaktır
.

Kaynakça

  • Albayrak, Nurettin. “Terzi Baba (ö. 1264/1848)”. Sahâbeden Günümüze Allah Dostları. 9: 95-98. İstanbul: Şûle Yayınları, 1996.
  • Albayrak, Nurettin. “Terzi Baba”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 521-522. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
  • Ankarâvî, İsmâil. Minhâcü’l-Fukarâ. Haz. Saadettin Ekici. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
  • Asım Efendi. Kāmus Tercümesi. İstanbul: Matbaa-i Bahriye, 1305.
  • Aşçı İbrâhim Dede. Çok Yönlü Bir Sûfînin Gözüyle Son Dönem Osmanlı Hayatı Aşçı Dede’nin Hatıraları. Haz. Mustafa Koç - Eyüp Tanrıverdi. İstanbul: Kitabevi Yayıncılık, 2006.
  • Azamat, Nihat. “Aşçı İbrâhim Dede Mecmuası”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 546-547. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
  • Bağdatlı İsmâil Paşa. Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn. 2 cilt. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1951.
  • Bursalı Mehmed Tâhir Efendi. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333.
  • Er, Şaban. Erzincanlı Terzi Baba Hayyat Muhammed Vehbî Külliyâtı. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları, 2014.
  • Fatsa, Mehmet. Tasavvufta Mekkî Kolu. İstanbul: Mavi Yayıncılık, 2000.
  • Haydarîzâde İbrâhim Fasih Efendi. Mecd-i Talid (Büyük Doğuş). Haz. Yakup Çiçek. İstanbul: Umran Yayınları, ts.
  • Hayyât Vehbî Erzincânî. Kenzü’l-Miftâh. İstanbul: Urfâvî el-Hâc Halîl Efendi Tâş Destgâhları, 1286/1869.
  • İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî. Keşfü’l-Hafâ. Beyrut 1405.
  • Kâşânî, Abdürrezâk. Istılâhâtu’s-Sufiyye Sûfilerin Kavramları. Bursa: Bursa Akademi Yayınları, 2014.
  • Kâşânî, Abdürrezâk. Letâifü’l- ‘alâm fî işârâtı ehli’l-ilhâm Tasavvuf Sözlüğü. Trc. Ekrem Demirli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
  • Kelâbâzî. et-Ta‘arruf li mezhebi ehli’t-tasavvuf, Doğuş Devrinde Tasavvuf, Trc. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1992.
  • Kılıç, Mahmud Erol. İbn Arabî Düşüncesine Giriş Şeyh-i Ekber. İstanbul: Sûfî Kitap, 2013.
  • Kuşeyrî, Abdülkerim. Kuşeyrî Risâlesi. Haz. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1999.
  • Muhammed b. İsmâil el- Buhârî. es-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
  • Özköse Kadir - Halil İbrahim Şimşek. Altın Silsile’den Altın Halkalar. Ankara: Nasihat Yayınları, 2009.
  • Seyyid Şerif Cürcânî. Ta‘rîfât Tasavvuf Istılâhları. Trc. Abdülaziz Mecdî Tolun. Haz. Abdurrahman Acer. İstanbul: Litera Yayınları, 2014.
  • Şafak, Yakup. “Terzi Baba’nın Miftâhu’l-Kenzi’nin Aslı Mensûr mudur?”. Yedi İklim 5 /42 (Eylül 1993): 72-74.
  • Şahin, Tahir Erdoğan. Anadolu’nun Tarihi Akışı İçerisinde Siyasi Ekonomik Sosyal ve Kültürel Açıdan Erzincan Tarihi. Erzincan: Hayra Hizmet ve Dayanışma Vakfı Yayınları, 1987.
  • Şimşek, Halil İbrahim. Halil Hamdi Dağistânî Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Çorum: Hitit Kitap Yayınevi, 2014.
  • Uludağ, Süleyman. “Havâtır”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 526. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Marifet Yayınları, 1999.
  • Vassâf, Hüseyin. Sefîne-i evliyâ-yı ebrâr fî şerh-i esmâr-ı esrâr. Yazma Bağışlar, 2305-2309. Süleymaniye Kütüphanesi.
  • Yılmaz, Hasan Kâmil. Tasavvuf Mes’eleleri. İstanbul: Erkam Yayınları, 1997.
  • Yurt, Vehbi. Terzi Baba ve Erzincan. İstanbul: Birun Yayıncılık, 2011.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Nuran Çetin 0000-0001-5763-9815

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2018
Gönderilme Tarihi 1 Mart 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Sayı: 49

Kaynak Göster

APA Çetin, N. (2018). Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı. İlahiyat Tetkikleri Dergisi(49), 207-234. https://doi.org/10.29288/ilted.399925
AMA Çetin N. Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı. ilted. Haziran 2018;(49):207-234. doi:10.29288/ilted.399925
Chicago Çetin, Nuran. “Terzi Baba’nın ‘Kenzü’l-Miftâh’ Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, sy. 49 (Haziran 2018): 207-34. https://doi.org/10.29288/ilted.399925.
EndNote Çetin N (01 Haziran 2018) Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 49 207–234.
IEEE N. Çetin, “Terzi Baba’nın ‘Kenzü’l-Miftâh’ Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı”, ilted, sy. 49, ss. 207–234, Haziran 2018, doi: 10.29288/ilted.399925.
ISNAD Çetin, Nuran. “Terzi Baba’nın ‘Kenzü’l-Miftâh’ Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 49 (Haziran 2018), 207-234. https://doi.org/10.29288/ilted.399925.
JAMA Çetin N. Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı. ilted. 2018;:207–234.
MLA Çetin, Nuran. “Terzi Baba’nın ‘Kenzü’l-Miftâh’ Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, sy. 49, 2018, ss. 207-34, doi:10.29288/ilted.399925.
Vancouver Çetin N. Terzi Baba’nın “Kenzü’l-Miftâh” Adlı Eserinde Bazı Tasavvufî Kavramlara Yaklaşımı. ilted. 2018(49):207-34.

İlahiyat Tetkikleri Dergisi Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.                    
3056630565