Some Criteria to Consider on the Name of Scientific Objectivity While Approaching the Objective and Subjective Religious Reality Areas of the Religious Psychologist

Yıl 2018, Sayı: 50, 343 - 361, 31.12.2018

Fatih Kandemir

https://doi.org/10.29288/ilted.456787

Öz

Psychology, which lasted for many years
under the roof of Philosophy, became an independent discipline when Wundt
founded his first psychology laboratory in 1879. This independence is not
enough to be a branch of science like physics, which psychology desires because
it expresses “spiritual sciences” as a concept. For this reason, modern
psychology has pushed her out of her main field of study because of the
metaphysical nature of the concept of soul. Modern psychology has not only made
the concept of soul the subject of study as visible or measurable features of
human but has also excluded religious subjects from the study area with the
claim that it is against scientificness. This situation led to the rejection of
the fields of objective religious reality and subjective religious reality,
which are the main subjects of the study of religion, on the grounds that it
cannot be the subject of scientific research. The objective of this study is to
discuss the approach of the approach of the religion psychologist to the
objective religious reality, the subjective religious reality, and subjective
religious meaning.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Objective Religious Reality, Subjective Religious Reality, Subjective Religious Meaning, Scientific Objectivity

Din Psikoloğunun Objektif ve Subjektif Dinî Gerçeklik Alanlarına Yaklaşırken Bilimsel Objektiflik Adına Dikkat Etmesi Gereken Bazı Kriterler

Öz

Felsefe çatısı altında uzun yıllar
varlığını sürdüren psikoloji, 1879’da Wundt’un ilk psikoloji laboratuvarını
kurmasıyla bağımsız bir disiplin olmuştur. Bu bağımsızlık psikolojinin kavram
olarak “ruh bilimi”ni ifade etmesinden dolayı çok arzu ettiği fizik gibi bir
bilim dalı olmasına yetmemiştir. Bu nedenle modern psikoloji, ruh kavramının
metafizik özelliğinden dolayı onu temel çalışma alanının dışına itmiştir.
Modern psikoloji artık “ruh” kavramını “insanın görülebilen ya da ölçülebilen
özellikleri “olarak çalışma konusu yapmakla kalmamış, dinî konuları da
bilimselliğe aykırı olduğu iddiası ile inceleme alanının dışında tutmuştur. Bu
durum, din psikolojisinin temel çalışma konularından olan objektif dinî
gerçeklik ve subjektif dinî gerçeklik alanlarının da bilimsel araştırma konusu
olamayacağı gerekçesiyle reddedilmesini beraberinde getirmiştir. Objektif dinî
gerçeklik, subjektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî anlam konularına din
psikoloğunun yaklaşım yönteminin tartışıldığı bu çalışmanın iki temel amacı
vardır: Birincisi, din psikoloğunun ifade edilmiş olan kavramlara yaklaşım
yöntemini tartışmak, ikinci amaç ise din psikolojisi alanında üretilen
bilgilerin geçerlilik ve güvenilirliğine katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Objektif Dinî Gerçeklik, Subjektif Dinî Gerçeklik, Subjektif Dinî Anlam, Bilimsel Objektiflik

Kaynakça

• Akdemir, Ferhat. “Feuerbach’ın Antropolojik Ateizmi ve Teistik Açıdan Değerlendirilmesi”. Ondokuz Mayıs İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/15 (2003): 341-357.
• Akdoğan, Ali. Dini Hayatı Anlama ve Yorumlama. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2008.
• Baymur, Feriha Balkış. Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2004.
• Büyük, Celal. “Wilfred Cantwell Smith’de Dini Araştırmaların Objektifliği Problemi". Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11 22 (2012): 191-209.
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül. Din Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Yayınları, 2010.
• Emmons, Robert A. - Paloutzian, Raymond F. “The Psychology of Religion”. Annual Review Psychology 54 (2003): 377-402.
• Egemen, Bedi Ziya. Din Psikolojisi: Sâha, Kaynak ve Metot Üzerine Bir Deneme. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1952.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2005.
• Apaydın, Halil. “Erich Fromm’un ‘Psikanaliz ve Din’ Adlı Yapıtı Üzerine Bazı Düşünceler”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/18-19 (2005): 163-192.
• James, William. Dinsel Deneyimin Çeşitleri: İnsan Doğası Üstüne Bir İnceleme. Trc. İsmail Hakkı Yılmaz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2017.
• James, William. The Principles of Psychology I. London: Macmillian and Company, 1980.
• Jung, Carl Gustav. Psikoloji ve Din. Trc. Cengiz Şişman. İstanbul: İnsan Yayınları, ts.
• Locke, John. İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme. Trc. Meral Delikara Topçu. Ankara: Öteki Yayınevi, 2000.
• Karaca, Faruk. Din Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset Yayıncılık, 2011.
• Köse, Ali. “Psikoloji ve Din: Bir Dargın Bir Barışık Kardeşler”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 19/3 (2006): I-II.
• Köse, Ali - Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
• Moulton, Phillips P. “What About Objectivity?”. The Christian Scholar 38/4 (Aralık 1955): 288-297.
• Ok, Üzeyir. “Türkiye’de Din Psikolojisi: Neredeyiz ve Nereye Gidebiliriz?”. İslâmî Araştırmalar Dergisi 19/3 (2006): 441-456.
• Pargament, Kenneth. “Acı ve Tatlı: Dindarlığın Bedelleri ve Faydaları Üzerine Bir Değerlendirme”. Trc. Ali Ulvi Mehmedoğlu. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (Ocak-Haziran 2 0 0 5): 279-313.
• Palmer, Richarde E. Hermenötik. Trc. İbrahim Görener. İstanbul: Anka Yayınları, 2002.
• Popp-Baier, Ulrike. “The Quest for Objectivity in Psychology of Religion: Do We Need the Ideological Surround Model and Christian Translations of Scales?”. Archiv für Religionpsychologie/Archive for the Psychology of Religion 28 (2006): 103-113.
• Ringer, Fritz. Weber’in Metodolojisi. Trc. Mehmet Küçük. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2003.
• Schultz, Duane P.- Schultz, Sydney Ellen. Modern Psikoloji Tarihi, Trc. Yasemin Aslay. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2007.
• Smith, Wilfred C. Towards a World Theology: Faith and the Comparative History of Religion. Philadelphia: The Westminister Press, 1981.
• Thoha, Anis Malik. “Objectivity and the Scientific Study of Religion”. Intellectual Discourse 17/1 (2009):83-92.
• Waardenburg, Jacques. Reflections on the Study of Religion. The Hague-Paris-New York: Mouton Publishers, 1978.
• Yavuz, Kerim. “Din Psikolojisinde Metod Meselesi ve Yeni Gelişmeler”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 7 (1986): 153-185.
• Zimmermann, J. “Confusion of Horizons: Gadamer and the Chritian Logos”. Journal of Belief-Values 22/1 (2001): 88-93.