Ebû Dâvûd’un Sünen’de Haklarında Sükût Ettiği Hadislerin Sıhhat Durumu İle İlgili Görüşlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Sayı: 51, 131 - 160, 30.06.2019

Harun Özçelik

https://doi.org/10.29288/ilted.525298

Cited By: 1

Öz

Ebû Dâvûd’un Sünen’i, rivâyetü’l-hadis kitaplarının
te’lifinin altın çağı olarak bilinen hicrî üçüncü asırda te’lif edilmiş,
fakihlerin kendilerinden hüküm istinbât ettikleri ahkâm hadislerini ihtiva eden
ve birçok âlim tarafından Kütüb-i Sitte’nin üçüncü kitabı olarak kabul edilen
bir hadis kitabıdır. Ebû Dâvûd Mekke’lilere yazdığı mektubunda Sünen’de tahrîc
ettiği hadislerin sıhhat durumu hakkında açıklamalarda bulunmuştur. O, bu
mektubunda Sünen’in her bâbında bildiği en sahîh hadisleri tahrîc ettiğini
ifade ettikten sonra Sünen’de tahrîc ettiği çok zayıf hadisleri beyan ettiğini
ve haklarında sükût ettiği yani herhangi bir açıklama yapmadığı hadislerin -ki
bunlar Sünen’deki dört bin sekiz yüz hadisin büyük bir çoğunluğunu
oluştururlar- ise sâlih/elverişli olduğunu belirtmiştir. Onun bu ifadelerinden
ve Sünen’deki vâkıadan hareket ederek Ebû Dâvûd’un ilk şârihi Hattâbî’den
günümüze kadar gerek hadis usûlü ve gerekse diğer alanlarda kitap te’lif eden
hadis âlimleri, Ebû Dâvûd’un haklarında sükût ettiği hadislerin sıhhat durumu
yani onların hepsinin sahîh-hasen olup olmadığı, bir başka ifadeyle onların
içerisinde az zayıf ve çok zayıf hadislerin bulunup bulunmadığı hususunda
farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Biz bu makalede Sünen’de haklarında sükût
edilen hadislerden doğru bir şekilde faydalanabilmeye katkı sağlamak için bu
hususta ileri sürülen görüşleri zikredip onların en doğru görünenini belirtmeye
çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Ebû Dâvûd, Sünen, Sâlih, Hadislerin Sıhhati, Zayıf Hadis

Evaluation of the Opinions Relating to Authenticity of the Hadiths that Abu Dawood Kept Silent about them in his Sunan

Öz

The Sunan of Abu Dawood is a hadith book
written in the third century known as the golden age of the hadith books and it
contains jurisprudence hadiths
which faqihs used as evidence and it has been accepted as the third book of Kutub al-Sittah by many
scholars. In his letter that he wrote to the
Meccans, Abu Dawood made explanations about the authenticity of the hadiths that he wrote in the Sunan. After he expressed in this letter that he wrote
the most authentic hadiths that he knew in every subject of Sunan, he expressed
that he pointed out very weak hadiths that he wrote in the Sunan and he
expressed that the hadiths that he didn’t talk about them, that is, he didn’t make any statement
about them -that are constituting most of four thousand eight hundred hadiths in the Sunan- are suitable. From his statements and real situtation of the Sunan, the hadith scholars who wrote books in
the field of hadith methodology and the other fields -from Khattabi vho the
first commentator of the Sunan to the present day- put forward different
opinions about the authenticity of hadiths that Abu Dawud didn’t talk about them, that is, about
whether all of them are authentic-hasan or not, in other word whether there
were weak and highest weak hadiths in their or not. In this article, to contribute to benefit correctly from hadiths that were
not talked about them in the Sunan, we will try to mention the opinions that
had been put forward in this issue and to express the opinion seeming
the most accurate of them.  

Anahtar Kelimeler

Abu Dawood, Sunan, Authenticity of Hadiths, Salih, Ḍa‘īf Hadith

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsnedü Aḥmed b. Ḥanbel. İstanbul: Çağrı Yay., 1992.
• Ahmed Muhammed Şâkir. el-Bâ‘isü’l-Ḥasîs Şerḥu İḫtiṣâri ‘Ulûmi’l-Ḥadîs li’l-Ḥâfıẓ İbn Kesîr. Kahire: Mektebetü Dâri’t-Türâs, 1979.
• Beyhaki, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn b. Alî b. Mûsâ. Sünenü’l-Beyhaḳiyyi’l-Kübrâ (‘Alâuddîn ‘Alî b. ‘Osman el-Mardinî İbnü’t-Türkmânî’nin el-Cevherün-Nakiyy isimli eseri ile birlikte). Beyrût: Dâru’l-Marife, t.y.
• Bikaî, Burhânuddîn İbrâhîm b. Ömer. en-Nüketü’l-Vefiyye bimâ fi Şerḥi’l-Elfiyye. Thk. Mâhir Yâsîn el-Fahl. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1428/2007.
• Dinçoğlu, Mehmet. Ebû Dâvûd’un Sünen’i (Kaynakları ve Tasnif Metodu). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk el-Ezdî es-Sicistânî. Risâletü’l-İmâm Ebî Dâvûd es-Sicistânî ilâ ehli Mekke fî Vaṣfi Sünenih (Selâsü Resâil fî ʿİlmi Muṣṭalaḥi’l-Ḥadîs içerisinde). Thk. Abdulfettâh Ebû Ğudde. Beyrût: Mektebü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1426/2005.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as b. İshâk el-Ezdî es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. Thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrût: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekafiyye, 1409/1988.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed b. İbrâhîm b. el-Hattâb el-Büstî. Meʿâlimü’s-Sünen. Nşr. Muhammed Râğıb et-Tabbâh. Haleb: el-Matbaatü’l-İlmiyye, 1351/1932.
• ‘Irâkî, Zeynüddîn Ebu’l-Fadl Abdurrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân b. Ebî Bekr b. İbrâhîm. et-Taḳyîd ve’l-Îzâḥ Şerḥu Muḳaddimeti’bni’ṣ-Ṣalâḥ (Muḥammed Râğıb eṭ-Ṭabbâḫ’ın el-Miṣbâḥ ‘alâ Muḳaddimeti’bn’i’ṣ-Ṣalâḥ isimli eseri ile birlikte). Kahire: Dâru’l-Hadîs, t.y.
• ‘Irâkî, Zeynüddîn Ebu’l-Fadl Abdurrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân b. Ebî Bekr b. İbrâhîm. Şerḥu’t-Tabṣıra ve’t-Tezkira. Thk. Abdullatîf el-Hümeym-Mâhir Yâsîn el-Fahl. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1423/2002.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ebu’l-Fadl Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Tehzîbu’t-Tehzîb. Beyrût: Dâru sâder, t.y.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ebu’l-Fadl Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Taḳrîbu’t-Tehzîb. Thk. Abdulvehhâb Abdullatîf. Beyrût: t.y.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ebu’l-Fadl Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. en-Nüket ʿalâ Kitâbi’bni’ṣ-Ṣalâḥ. Thk. Rabî b. Hâdî Umeyr. Riyâd: Dâru’r-Râye, 1417/1994.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Saḥîḥu İbn Ḥibbân. Thk. Şu’ayb el-Arnaûd. Beyrût: y.y., 1993.
• İbn Kayyimi’l-Cevziyye, Ebû Abdillah Muhammed b. Ebî Bekr Eyyûb. Teh-zîbü’s-Sünen. Thk. İsmâîl b. Ğazî Merhabâ. Riyâd: Mektebetü’l-Meârif, 1428/2007.
• İbn Kesîr, İmâdüddîn Ebû’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-Aẓîm. İstanbul: Çağrı Yay.,1986.
• İbnu’s-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdirrahmân b. Osmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî. Ulûmu’l-Ḥadîs. Thk. Nûruddîn Itr. Beyrût: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, 1986.
• Itr, Nûruddîn. Menhecü’n-Naḳd fî ‘Ulûmi’l-Ḥadîs. Beyrût: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, 1997.
• Kasımî, Muhammed Cemâlüddîn. Ḳavâidü’t-Taḥdîs min Funûni Muṣtalaḥi’l-Ḥadîs. Thk. Muhammed Behcet el-Baytâr. Beyrût: Dâru’n-Nefâis, 1407/1987.
• Makdisî, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Tâhir. Şurûṭu’l-Eimmeti’s-Sitte (Selâsü Resâil fî ʿİlmi Muṣṭalaḥi’l-Ḥadîs içerisinde). Thk. Abdulfettâh Ebû Ğudde. Beyrût: Mektebü’l-Matbûâti’l- İslâmiyye, 1426/2005.
• Münzirî, Zekiyyüddîn Abdulazîm b. Abdilkavî. Muḫtaṣaru Süneni Ebî Dâvûd (Ḫattâbî’nin Me‘âlimü’s-Sünen’i ve İbn Ḳayyim’in Tehzîbü’s-Sünen’i ile birlikte). Thk. Muhammed Hâmid el-Fıki. Kahire: Mektebetü’s-Sünneti’l-Muhammediyye, t.y.
• Münzirî, Zekiyyüddîn Abdulazîm b. Abdilkavî. et-Terğīb ve’t-Terhîb mine’l-Ḥadîsi’ş-Şerîf. Thk. Mustafâ Muhammmed Ammâra. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1388/1968.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. Sünenü’n-Nesâî. İstanbul: Çağrı Yay., 1992.
• Nevevî, Muhyiddîn Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Îcâz fî Şerḥi Süneni Ebî Dâvûd es-Sicistânî. Thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Âl Hasen. Ammân: ed-Dâru’l-Eseriyye, 2007.
• Nevevî, Muhyiddîn Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. et-Taḳrîb ve’t-Teysîr li Ma‘rifeti Süneni’l-Beşîri’n-Nezîr. Thk. Muhammed Osmân el-Hışt. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1405/1985.
• Nûristânî, Muhammed Muhammedî b. Muhammed Cemîl. el-Medḫal ilâ Sü-neni’l-İmâm Ebî Dâvûd. Kuveyt: Mektebu’ş-Şuûni’l-Fenniyye, 1429/2008.
• Sehâvî, Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed. Fetḥu’l-Muğīs Şerḥu Elfiyyeti’l-Ḥadîs. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417/1996.
• Sehâvî, Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed. el-Ḳavlu’l-Bedî‘ fi’ṣ-Ṣalât ‘ale’l-Ḥabîbi’ş-Şefî‘. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1405/1985.
• Suyûtî, Celâlüddîn Ebu’l-Fadl Abdurrahmân b. Ebî Bekr. Tedrîbu’r-Râvî fî Şerḥi Taḳrîbi’n-Nevevî. Thk. Ahmed Ömer Hâşim. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1993.
• Şâh Veliyyullah, İbn Abdirrahîm ed-Dihlevî. Ḥüccetullâhi’l-Bâliğa. Thk. es-Seyyid Sâbık. Beyrût: Dâru’l-Cîl, 2005.
• Şâkir, Ahmed Muhammed. el-Bâ‘isü’l-Ḥasîs Şerḥu İḫtiṣâri ‘Ulûmi’l-Ḥadîs li’l-Ḥâfıẓ İbn Kesîr. Kahire: Mektebetü Dâri’t-Türâs, 1979.
• Zebidî, Zeynüddîn Ahmed b. Ahmed b. Abdillatîf. Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi. Trc. Ahmed Naim-Kâmil Miras. Ankara: DİB. Yay., 1984.
• Zehebî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî. el-Kâşif fî Maʿrifeti men lehû Rivâye fi’l-Kütübi’s-Sitte (Burhânüddîn Ebu’l-Vefâ İbrâhîm b. Muḥammed Sıbt İbnü’l-‘Acemî el-Ḥalebî’nin Ḥâşiye’si ile birlikte). Thk. Muhammed Avvâme. Cidde: Dâru’l-Kıble li’s-Sekafeti’l-İslâmiyye, 1430/2009.
• Zehebî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî. Mîzânu’l-İ‘tidâl fî Naḳdi’r-Ricâl. Thk. Alî Muhammed el-Bîcâvî. Beyrût: Dâru’l-Marife, 1963.
• Zehebî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî. Siyeru Aʿlâmi’n-Nübelâʾ. Thk. Şuayb el-Arnaûd. Beyrût: Mües-sesetü’r-Risâle, 1413/1993.