Hafızlık Eğitiminin Öğrencilerin Sosyal ve Özgüven Gelişimlerine Etkisi -Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık Yapan İHO Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma-

Yıl 2020, Sayı: 53, 263 - 286, 30.06.2020

Adem Güneş

https://doi.org/10.29288/ilted.699576

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmada örgün eğitimle birlikte hafızlık eğitiminin öğrencilerin sosyal ve özgüven gelişimlerine etkisi incelenmiştir. 2014 yılında uygulamaya konulan örgün eğitimle birlikte hafızlık, başta okul merkezinde olması ve akademik eğitimle bir arada yürütülmesi gibi farklılıklar olmak üzere geleneksel hafızlık eğitiminden ayrılmaktadır. Araştırma nitel bir yaklaşımla ve durum çalışması desenine dayalı olarak görüşme yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu olarak İstanbul, Konya, Sivas ve Rize illerinden olmak üzere toplam 4 hafızlık proje okulu seçilmiş, katılımcılar ise bu okullarda hafızlık yapan öğrenci, hafızlık öğreticisi, veli ve öğretmenlerden seçilen toplam 35 kişidir. Araştırmada örgün eğitimle birlikte hafızlığın okul ortamından kaynaklı öğrencilerin sosyal gelişimlerine genel olarak olumlu yansıdığı, ancak yatılı olarak bu eğitimi gerçekleştirenlerde durumun olumsuz geliştiği, hafızlığı bitirebilme veya yarım bırakma durumuna göre özgüven gelişiminin değiştiği, hafızlığı tamamlama süresinin yetersizliğinin sosyal ve özgüven gelişimine etkide bulunduğu gibi bulgulara ulaşılmıştır. Sonuçta örgün eğitimle birlikte hafızlık eğitiminde okul ortamı öğrencilerin sosyal ve özgüven gelişimlerine geleneksel hafızlık ortamlarına göre daha fazla imkân ve fırsatlar sunmakta olmasına rağmen, bunun çocukların gelişim ihtiyaçları bakımından yeterli düzeyde olduğunu söylemek mümkün gözükmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Hafızlık, Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık, Sosyal Gelişim, Özgüven Gelişimi

The Effects of Qur'anic Memorization on Students' Social and Self-Confidence Development -A Research on IHO Students Studying Qur'anic Memorization in Formal Education-

Öz

In this research, the effects of Qur'anic memorization education during formal education were examined on the social and self-confidence development of the students. Qur'an memorization in formal education, which was put into practice in 2014, differs from traditional Quranic memorization education with details such as being in the center of the school and being together with academic education. The research was carried out with a qualitative approach, interview method and with case study design. For the study group, a total of 4 project schools were selected from İstanbul, Konya, Sivas and Rize provinces. The participants; a total of 35 people consisting of students, Qur'anic memorization teachers, parents and teachers. In the study, some findings have been reached such as Qur'anic memorization with formal education was generally reflected positively on the social development of students due to the school environment; however, the situation develops negatively in those who carry out this training on a boarding basis; self-confidence development changes depending on whether they can complete Qur'anic memorization or leave incomplete; insufficiency of the time to become hâfız affects the development of social and self-confidence. As a result, although the school environment for Qur'anic memorization in formal education offers more opportunities and facilities in terms of the social and self-confidence development of the students compared to the traditional Qur'anic memorization education environments, it is not possible to say that the children have a sufficient level in terms of their developmental needs.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Qur’anic Memorization, Qur’anic Memorization in Formal Education, Social Development, Self-confidance Development

Kaynakça

• Akdemir, M. Atilla. “Kur’an Ezberinde Kalite İhtiyacı ve Donanımlı Hafızlık”. Usûl İslam Araştırmaları 13 (2010), 21-40.
• Algur, Hüseyin. Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Motivasyon ve Psiko-Sosyal Durumlarının Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Anadolu Ajansı (AA). “Türkiye” (Erişim 22 Ocak 2020). https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turkiyedeki-hafiz-sayisi-150-bini-gecti/1603171
• Ay, İsmail. Yatılı Bölge İlköğretim Okulları ile Normal İlköğretim Okulları II. Kademe Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri Açısından Karşılaştırılması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Aydın, Ayhan. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları, 4. Basım, 2003.
• Bayraktar, Mehmet Faruk. Eğitim Kurumu Olarak Kur’an Kursları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Yıldızlar Matbaası, 1992.
• Bozkurt, Nebi. “Dâru’l-Kurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/543-545. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Büyüköztürk, Şener vd.. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
• Cebeci, Suat - Ünsal, Bilal. “Hafızlık Eğitimi ve Sorunları”. Değerler Eğitimi Dergisi 4/11 (2006), 27-52.
• Çelebi, Ahmet. İslâm’da Eğitim-Öğretim Tarihi. çev. Ali Yardım. İstanbul: Damla Yayınevi, 23. Basım, 1998.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Strateji Geliştirme Başkanlığı”. Erişim 20 Ocak 2020. https://stratejigeliştirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler
• Din Öğretimi Genel Müdürlüğü (DÖGM). Örgün Öğretimle Birlikte Hafızlık Projesi Usul ve Esasları. Ankara: DÖGM Yayınları, 2018.
• DÖGM, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. “Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık Proje İmam Hatip Ortaokulları (PROJE OKULLARI)”. Erişim 2 Şubat 2020. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/29153133_hafizlik-projesi-liste.pdf
• Erkek, Nazlı P. Yatılı ve Gündüzlü Eğitim Alan Ortaöğretim Öğrencilerinin Şiddet Eğilimleri İle Özgüvenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi, , Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Güneş, Adem. Türkiye’de Yeni Bir Model Olarak Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık. İstanbul: Arı Sanat Yayınevi, 2019.
• Hurlock, Elisabeth. “Ergenlik Psikolojisi”. Ergenlik Psikolojisi. ed. Bekir Onur. 105-139. Ankara: Hacettepe-Taş, 1985.
• Kazıcı, Ziya. İslam Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1999.
• Koç, Ahmet. Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: İlahiyat Yayınları, 2005.
• Kozakoğlu, Ekrem. Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık Projesi ve Kur’an Eğitimine Katkısı (Konya Selçuklu Mustafa Büyükkaplan Hafız İmam Hatip Ortaokulu Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kuloğlu, Rahime. Yönetici Görüşlerine Göre İmam Hatip Ortaokullarındaki Hafızlık Projesinin Değerlendirilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Kurt, Yaşar. “Kur’an’ın Korunmasında Hafızlık Müessesesi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/22 (2012), 229-251.
• Küçük, Emine. Yatılı Okul Öğrencilerinin ve Ailesi İle Birlikte Yaşayan Öğrencilerin Sağlık Durumu ve Yaşam Kalitesi Açısından Karşılaştırılması. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• McMillan, James. Educational Research: Fundamental for the Consumer. New York: Longman, 3th Edition, 2000.
• Nigar, Ferrah. Ortaokul Öğrencileri İle Yatılı Bölge Ortaokul Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar Düzeyinin Karşılaştırması. Tokat: Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Razi, Faahreddin. et-Tefsiru’l-Kebîr (Mefâtihu’l-Gayb). Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1990.
• Yetimova, Pakize. Ortaokula Devam Eden Öğrencilerin Hafızlık Eğitiminde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerilerine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Yin, Robert. Case Study Research: Design and Methods. CA: Sage, 1984.