Dini Yönelimler ve PERMA İyi Oluş Modeli Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Sayı: 59, 82 - 97, 30.06.2023

Nevzat Gencer

https://doi.org/10.5152/ilted.2023.23282

Öz

Bu çalışmanın amacı dini yönelimler ile PERMA iyi oluş modeli arasındaki ilişkiyi incelemektir. Türkiye’nin farklı bölgelerinden 875 kişinin katıldığı araştırmada “Yeniden Yapılandırılmış Müslüman Dini Yönelim Ölçeği (MROS-R)” ve “PERMA” ölçeğinin yanı sıra cinsiyet, yaşadığı bölge, öznel gelir algısı ve eğitim düzeyine ilişkin anket ölçümleri uygulandı. Değişkenler arası ilişkiyi incelemek için betimsel analizler ve korelasyonel istatistikler (Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis H Testi, Spearman Korelâsyon Analizi) kullanıldı. Araştırma sonunda örneklemin dini yönelim ve PERMA iyi oluş modeli düzeylerinin yüksek olduğu saptandı. Katılımcılar en yüksek dini yönelim puanını içsel dini yönelim ölçeğinden, en yüksek iyi oluş puanını ise bağlanma ölçeğinden elde etti. PERMA ölçekleri cinsiyet değişkenine göre farklılaşmazken, içsel dini yönelimin puanları kadınlar lehine anlamlı olarak farklılaştı. Öznel gelir ve eğitim değişkenlerinde dini yönelim ölçekleri ve PERMA iyi oluş ölçeklerinden elde edilen puanlarda gruplar arasında çeşitli düzeylerde anlamlı farklılıklar bulundu. Ancak yaşadığı bölge değişkeninde gruplar arasında anlamlı bir farklılaşma saptanmadı. Araştırma sonucunda sorgulayıcı dini yönelim dışında içsel, dışsal ve katı kuralcı dini yönelim biçimleri ile PERMA iyi oluş modeli alt boyutları arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulgulandı.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Dini Yönelim, Dindarlık, PERMA, İyi Oluş

A Study on the Relationship Between Religious Orientations and the PERMA Well-Being Model

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between religious orientations and the PERMA model of well-being. The "Muslim Religious Orientation Scale–Revised" and the "PERMA" scale were applied in the study, in which 875 people from different regions of Turkey participated. In addition, survey measurements regarding gender, region of residence, subjective income perception, and education level were applied. Descriptive analyses and correlational statistics (Mann–Whitney U test, Kruskal–Wallis H test, Spearman’s correlation analysis) were used to examine the relationship between variables. At the end of the study, it was determined that the religious orientation and PERMA well-being model levels of the sample were high. Participants obtained the highest religious orientation score from the intrinsic religious orientation scale and the highest well-being score from the engagement scale. While the PERMA scales did not differ according to the gender variable, the scores of intrinsic religious orientation differed significantly in favor of women. In the variables of subjective income and education, there were significant differences at various levels between the groups in the scores obtained from the religious orientation scales and PERMA well-being scales. However, there was no significant difference between the groups in the variable of region of residence. As a result of the research, positive and significant relationships
were found between the intrinsic, extrinsic, and fundamentalist religious orientation styles and the PERMA well-being model subdimensions, apart from the quest religious orientation.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Religious Orientation, Religiosity, PERMA, Well-Being

Kaynakça

• Acar Çınar, Hatice. “Din Görevlilerinin Dini Yönelim Biçimleri ile Psikolojik İyi Oluş Durumları Arasındaki İlişki: Sivas Örneği”. Turkish Studies Social Sciences 13/26, (2018), 1-18. http: //dx. doi.o rg/10 .7827 /Turk ishSt udies .1398 6.
• Acar, Nilüfer Voltan vd. “Bireylerin Dindarlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12 (1996), 45-56.
• Allport, G. W. The Individual and His Religion. New York, NY: Macmillan, 1950.
• Allport, Gordon W. - Ross, J. M. “Personal Religious Orientation and Prejudice”, Journal of Personality and Social Psychology 5 (1967), 432-433. https ://doi:10. 1037/ h0021 212.
• Altıparmak, Demet. Öğretmenlerin Yaşam Amacı ve Anlamı Düzeyleri ve İyi Oluşları Arasındaki İlişkide Öz-Duyarlık Değişkeninin Aracı Rolü. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ardelt, Monica. “Effects of Religion and Purpose in Life On Elders’ Subjective Well- Being and Attitudes Toward Death”. Journal of Religious Gerontology 14/4 2003), 55-77. https ://do i.org /10.1 300/J 078v1 4n04_ 04.
• Aydemir, Rüveyda Efdal. Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi (İlk Yetişkinlik Dönemi). Samsun: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008. , Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dinî Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3 (2009), 87-99.
• Aydın, Cüneyd. “Üniversite Öğrencilerinin Dini Tutum İle Hayattaki Anlam Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/4 (2017), 89-108.
• Ayten, Ali –Yıldız, Refik. “Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dinî Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2019), 281-308.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2. Baskı, 2011.
• Balcı, Fatma. Psikolojik ve Öznel İyi Olma Hali İle Dini İnançlar Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Batson, C. Daniel. “Religion As Prosocial: Agent or Double Agent?”. Journal for the Scientific Study of Religion 15/1 (1976), 29-45.
• Baynal, Fatma. “Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015), 206-231.
• Beit-Hallahmi, Benjamin - Argyle, Michael. “Dindarlığın Etkileri- II: “Bireysel Yüzey”. çev. Adem Şahin. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11 (2001), 177-190.
• Bergin, Allen E. “Religiosity and Mental Health: A Critical Reevaluation and Meta-Analysis”. Issues in Religion and Psychotherapy 9/3 (1983), 5-13.
• Bozgeyikli, Hasan - Çalışkan, Mustafa. “Ortaöğretim Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşlarının Yordayıcısı Olarak İyimserlik Kötümserlik Düzeyi ve Dini Yönelimler”. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 16/28 (2020), 909-928. https ://do i.org /10.2 6466/ opus. 73401 8.
• Butler, Julie - Kern, Margaret L. “The PERMA-Profiler: A Brief Multidimensional Measure of Flourishing”. International Journal of Wellbeing 6/3 (2016), 1-48.
• Butler, Julie - Kern, Margaret L. “The PERMA Profiler”. Peggy Kern’s Website. Erişim 16 Ocak 2023. The PERMA-Profiler 101416. (peggykern.org) Cirhinlioğlu, Fatma Gül - Ok, Üzeyir. “Kadınlar Mı Yoksa Erkekler Mi Daha Dindar?”. Zeitschrift für die Welt der Türken (Journal of World of Turks) 3/1 (2011), 121-141.
• Clark, Andrew E. - Oswald, Andrew J. “Unhappiness and Unemployment”. The Economic Journal 104/424 (1994), 648-659. https ://do i.org /10.2 307/2 234639.
• Cohen, Adam B. - Koenig, Harold G. “Religion and Mental Health”. Encyclopedia of Applied Psychology. Vol. 3. ed. C. Spielberger. Elsevier Academic Press, 2004.
• Demir, Ergül vd. “Uluslararası Dergilerde Yayımlanan Eğitim Araştırmalarının Normallik Varsayımları Açısından İncelenmesi”. Current Research in Education 2/3 (Kasım 2016), 130-148. Demirci, İbrahim vd. “Beş Boyutlu İyi Oluş Modeli: PERMA Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği”. The Journal of Happiness & Well-Being 5/1 (2017), 60-77.
• Diener, Ed. “Subjective Well-Being”. Psychological Bulletin 95/3 (1984), 542-575. https ://do i.org /10.1 037/0 033-2 909.9 5.3.5 42.
• Diener, Ed vd. “Subjective Well-Being: Three Decades of Progress”. Psychological Bulletin 125/2 (1999), 276-302. https ://do i.org /10.1 037/0 033-2 909.125.2. 276.
• Diener, Ed - Biswas-Diener, Robert. “Will Money Increase Subjective Wellbeing?”. Social Indicators Research 57/2 (2002), 119-169. https ://do i.org /10.1023/A :1014 41131 9119.
• Diener, Ed - Ryan, Katherine. “Öznel İyi Oluş: Genel Bir Bakış”. çev. Nevzat Gencer, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/3 (2018), 2621-2638. https ://do i.org /10.1 7218/ hitit sosbi l.457 382.
• Dowson, Martin - Miner, Maureen. “Interacting Religious Orientations and Personal Well-Being Among Australian Church Leaders”. Mental Health, Religion & Culture 18/1 (2015), 72-84, http: //dx. doi.o rg/10 .1080 /1367 4676. 2014. 10031 67.
• Easterlin, Richard A. vd. “The Happiness-Income Paradox Revisited”. PNAS 107/52 (2010), 22463–22468. https ://do i.org /10.1 073/p nas.1 01596 21.
• Eger, Robert J. - Maridal, J. Haavard. “A Statistical Meta-Analysis of the Wellbeing Literature”. International Journal of Wellbeing 5/2 (2015), 45-74.
• Ellis, Albert. “Psychotherapy and Atheistic Values: A Response to A. E. Bergin's Psychotherapy and Religious Values”. Journal of Consulling and Clinical Psychology 48 (1980), 635-639. Ercan, Nilüfer. The Predictors of Attitudes Toward Physical Wife Abuse: Ambivalent Sexism, System Justification and Religious Orientation. Ankara: Middle East Technical University, The Graduate School Of Social Sciences, Ph.D. Dissertation, 2009.
• Erdoğan, Emine. Tanrı Algısı, Dini Yönelim Biçimleri ve Dindarlığın Psikolojik Dayanıklılıkla İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Erdoğan, Emine. “Tanrı Algısı, Dini Yönelim Biçimleri ve Öznel Dindarlığın Psikolojik Dayanıklılıkla İlişkisi: Üniversite Örneklemi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12/29 (2015), 223-246.
• Eryücel, Sema. “Din Hizmetleri Çalışanlarında Dini Yönelim ve Psikolojik İyi Olma”. Turkish Studies 12/10 (2017), 101-122. http: //dx. doi.o rg/10 .7827 /TurkishSt udies .1182 7.
• Eryücel, Sema. “Dini Yönelim ve Başa Çıkma”. Turkish Studies 13/2 (2018), 393-412. http: //dx. doi.o rg/10 .7827 /Turk ishSt udies .1314 3.
• García-Alandete, Joaquín Y. - Gloria, Bernabé Valero. Religious Orientation and Psychological Well-Being among Spanish Undergraduates. Acción Psicológica 10/1 (2013), 135-148. http: //dx. doi.o rg/10 .5944 /ap.1 0.1.7 040.
• Gencer, Nevzat. “Dindarlık Öznel İyi Oluşu Etkiler Mi? Hemodiyaliz (HD) Hastaları Üzerinde Kesitsel Bir Çalışma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/3 (2019), 1419-1444. https ://do i.org /10.1 8505/ cuid. 60105 5.
• Gencer, Nevzat. İyi Oluş ve Din. Ankara: Ertem Kafkars Yayınları, 2022.
• Gencer, Nevzat. “Ruh Sağlığı ve Din: Genel Değerlendirme”. Ruh Sağlığı ve Din. ed. Nevzat Gencer vd. Ankara: Ertem Kafkars Yayıncılık, 2022.
• Gencer, Nevzat vd. "Üniversite Öğrencilerinde Spiritüel İyi Oluş ve Toplumsal Cinsiyet Algısı". Hitit İlahiyat Dergisi 20/2 (2021), 717-750. https ://do i.org/10.1 4395/ hid.9 51202.
• Göcen, Gülüşan. “Pozitif Psikoloji Düzleminde Psikolojik İyi Olma ve Dini Yönelim İlişkisi: Yetişkinler Üzerine Bir Araştırma”. Toplum Bilimleri Dergisi 7/13 (2013), 97–130.
• Graham, Stephanie vd. “Research and Theory Religion and Spirituality in Coping with Stress”. Counseling and Values 46/1 (2001), 2-13. https ://do i.org/10.1 002/j .2161 -007X .2001 .tb00 202.x.
• Harlak, Hacer vd. “The Development and the Psychometric Investigation of the Muslim Religious Orientation Scale (MROS)”. XXIX. International Congress of Psychology. 20-25 July 2008, Berlin. Internatıonal Journal of Psychology 43/3-4 (June-August 2008), 63-63.
• Harlak, Hacer – Eskin, Mehmet. “Dini Yönelim ve Dindarlık Ölçeklerinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi”. Yeni Symposium 56/2 (2018), 24-32. https ://do i:10. 5455/ NYS.2 01807 30021 249.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
• Huppert, Felicia A. “Psychological Well-Being: Evidence Regarding Its Causes and Consequences”. Applied Psychology: Health and Well-Being 1/2 (2009), 137-164. https ://do i:10. 1111/ j.175 8-085 4.200 9.010 08.x.
• İkis, Mehmet – Kuşat, Ali. “ Öz-Duyarlık ve Dini Yönelim İlişkisi”. ASEAD 8/1 (2021), 109-125.
• Karaca, Faruk. Ölüm Psikolojisi. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Karslı, Necmi. “Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık İlişkisi: Trabzon İlahiyat Örneği”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2019), 173-205. https ://do i.org /10.3 2950/ rteui fd.54 9409.
• Karslı, Necmi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53 (2021), 165-194. https ://do i.org /10.2 1054/ deuif d.895 059.
• Kartopu, Saffet. “Dini Yaşayışta Hayatı Sorgulama ve Anlam Arayışı”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/3 (2013), 67-90.
• Kayacı, Eyyüp - Cengil, Muammer. “Sufilerde Ahlaki Olgunluk ile Huzur İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 5/1 (2022), 12-31. https ://do i.org /10.5 2637/ kiid. 10828 64.
• Keyes, Corey Lee M. “The Mental Health Continuum: From Languishing to Flourishing in Life”, Journal of Health and Social Research 43/2 (2002), 207-222. https ://do i.org /10.2 307/3 09019 7.
• Keyes, Corey Lee M.”Mental Illness and/or Mental Health? Investigating Axioms of the Complete State Model of Health”, Journal of Consulting and Clinical Psychology 73/3 (2005), 539-548. https ://do i:10. 1037/ 0022- 006X. 73.3. 539.
• Kılınç, Erhan - Sünbül, Fatih. “SPSS Uygulama Örnekleriyle Nicel Veri Analizi”. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. ed. Şebnem Aslan. 163-184. Konya: Eğitim Yayınevi, 2018.
• Kızılgeçit, Muhammed. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2. Baskı, 2021.
• Koç, Mustafa. “Demografik Özellikler İle Dindarlık Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2010), 217-248.
• Koç, Mustafa. “Dinsel Yönelim Kaygıyı Nasıl Etkiler? Almanyalı Müslüman Türk Göçmenler Üzerine Bir Alan Araştırması”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/29 (2013), 39-72.
• Koenig, Harold G. –Larson, David B. “Religion and Mental Health: Evidence for an Association”. International Review of Psychiatry 13/2 (2001), 67-78. https ://do i.org /10.1 080/0 95402 60124 661.
• Kurnaz, Mahmut. İlk Yetişkinlerde Dini Yönelim - Mutluluk İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Maltby, John vd. “Religious Orientation and Psychological Well-Being: The Role of the Frequency of Personal Prayer”. British Journal of Health Psychology 4 (1999), 363–378. https ://do i.org /10.1 348/1 35910 79916 8704.
• Milevsky, Avidan - Levitt, Mary J. “Intrinsic and Extrinsic Religiosity in Preadolescence and Adolescence: Effect on Psychological Adjustment”. Mental Health, Religion & Culture 7/4 2004), 307-321. https ://do i.org /10.1 080/1 36746 70410 00170 2380.
• Moneta, Giovanni B. “The Flow Experience Across Cultures”. Journal of Happiness Studies 5 (2004), 115-121. https ://do i.org /10.1 023/B :JOHS .0000 035913.657 62.b5.
• Öztürk, Eyüp Ensar. “Üniversite Öğrencilerinde İyimserlik, Dindarlık ve Dini Yönelim İlişkisi”. İslâmî İlimler Dergisi 12/3 (2017), 165-190.
• Payne, I. Reed vd., “Review of Religion and Mental Health: Prevention and the Enhancement of Psychosocial Functioning”. Prevention in Human Services 9/2 (1991), 11–40. https ://do i.org /10.1 300/J 293v0 9n02_ 02.
• Pür, İlyas. “Üniversite Öğrencilerinde Dindarlık ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2022), 327-353. https ://do i.org /10.4 6353/ k7aui fd.10 90203.
• Rusk, Reuben D. - Waters, Lea. “A Psycho-Social System Approach to Well-Being: Empirically Deriving The Five Domains of Positive Functioning”. The Journal of Positive Psychology 10/2 (2015), 141-152. http: //dx. doi.o rg/10 .1080 /1743 9760. 2014. 92040 9.
• Ryan, Richard M. - Deci, Edward L. “On Happiness and Human Potentials: A Review of Research on Hedonic and Eudaimonic Well-Being”. Annual Review of Psychology 52 (2001), 141-166. http: //dx. doi.o rg/10 .1146 /annu rev.p sych. 52.1. 141.
• Ryff, Carol D. “Happiness Is Everything or Is It? Explorations on The Meaning of Psychological Well-Being”. Journal of Personality and Social Psychology 57/6 (1989), 1069-1081. https ://do i.org /10.1 037/0 022-3 514.5 7.6.1 069.
• Ryff, Carol D. - Keyes, Corey Lee M. “The Structure of Psychological Well-Being Revisited”. Journal of Personality and Social Psychology 69/4 (1995), 719-727. https ://do i.org /10.1 037/0 022-3 514.6 9.4.7 19.
• Salsman, John M. - Carlson, Charles R. “Dinî Yönelim, Olgun İman ve Psikolojik Rahatsızlıklar: Negatif ve Pozitif İlişkiler”. çev. Ali Ayten, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/1 (2004), 119-131. Satan, Ayşin Aydınay. “Dini İnanç ve Bilişsel Esneklik Düzeylerinin Öznel İyi Oluş Düzeyine Olan Etkisi”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 3/7 (2014), 56-74.
• Satıcı, Seydi Ahmet. Üniversite Öğrencilerinin Affetme, İntikam, Sosyal Bağlılık ve Öznel İyi Oluşları: Farklı Yapısal Modellerin Denenmesi Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Seligman, Martin E. P. Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being. New York, NY: Free Press, 2011.
• Sözer, Taha. Üniversite Öğrencilerinde Kimlik Duygusu Dini Yönelim ve Psikolojik İyi Oluş. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Steffen, Patrick R. vd. “Religious Orientation and Life Aspirations”. Journal of Religion and Health 54 (2015), 470-479. https ://do i.org /10.1 007/s 10943-014- 9825- 3.
• Şentürk Habil – Yakut, Selahattin. “Hayatın Anlamı ve Din”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (2014), 45-60.
• Tiliopoulos, Niko vd. “The Means and Ends of Religiosity: A Fresh Look at Gordon Allport’s Religious Orientation Dimensions”. Personality and Individual Differences 42 (2007), 1609-1620. http: //doi :10.1 016/j .paid .2006 .10.0 34.
• Ulu, Mustafa - Okumuş, Esra. “Genç Yetişkinlerde Narsisizm ve Dindarlık İlişkisi”. Birey, Toplum ve Din, ed. Nevzat Gencer - Muammer Cengil. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2021.
• Ural, Ayhan – Kılıç, İbrahim. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık, 2011.
• Witter, Robert A. vd. “Education and Subjective Well-Being: A Meta-Analysis”. Educational Evaluation and Policy Analysis 6/2 (1984), 165-173. https ://doi.org /10.2 307/1 16391 1.
• Yağlı Soykan, Nurdan. “Psikolojik İyi Oluş ve Din”. Ruh Sağlığı ve Din, ed. Nevzat Gencer vd. Ankara: Ertem Kafkars Yayıncılık, 2022.
• Yapıcı, Asım. “Dinî Yaşayışın Farklı Görüntüleri ve Dogmatik Dindarlık”. Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (2002), 75-117.
• Yazıcıoğlu, Yahşi - Erdoğan, Samiye. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, 2. Baskı, 2007.
• You, Sukkyung - Lim, Sun Ah. “Religious Orientation and Subjective Well-Being: The Mediating Role of Meaning in Life”. Journal of Psychology and Theology 47/1 (2019), 34-47. https ://do i.org /10.1 177/0 09164 71187 95180.