Rudolf Bultmann ve Hans-Georg Gadamer: Karşılaşmaları, Etkileşimleri ve Anlaşmazlıklarına Dair Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Sayı: 60, 64 - 72, 31.12.2023

Abdullah Başaran

https://doi.org/10.5152/ilted.2023.23442

Öz

Bu makale, 20. yüzyıl hermenötiğine yön veren Rudolf Bultmann ve Hans-Georg Gadamer’in kesiştikleri noktaları tespit ederek biri teolog diğeri filozof bu iki hermenötikçinin mekânsal ve metinsel etkileşimlerine değinmeyi ve hermenötik anlayışlarındaki temel anlaşmazlıklarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Marburg’da geçirdikleri yıllarda hem klasik metinleri birlikte okuma ve yorumlama faaliyetine girişmiş hem de dönemin zirve ismi Martin Heidegger’in felsefesini kendisinden bizzat sahiplenmiş olan Bultmann ve Gadamer, hermenötiğin 20. yüzyılda teoloji, felsefe, tarih ve edebiyat gibi farklı kanallardan disiplinler üstü bir alana dönüşmesini sağlamışlardır. Bu iki düşünür, tüm farklılıklarına ve anlaşmazlıklara rağmen, Heidegger’in varoluşçu felsefesi ve nesnelleştirici düşünce eleştirisini —kutsal olsun ya da olmasın— klasik ve saygın metinlerin alımlanmasına ve çağdaş okurun bu eserleri nasıl temellük ettiğine yönelik hermenötik usullerin tespitine dönüştürmüştür. Böylelikle tarihsel metinler şimdi ve burada bulunan okur için yeniden canlanacak, aralarında sahici bir diyalog oluşacaktır. Sonuç olarak, teolog Bultmann ve filozof Gadamer’in çalışmalarıyla hermenötiğin alameti farikası iyiden iyiye klasik ve saygın metinlerin nasıl daha etkin okunacağına yönelik bir usul teklif etmek olmuştur. Bu makalenin amacı da bu teklif var eden Bultmann ve Gadamer’in bir ömürlük muhabbetinin izlerini sürmek ve ilahiyattan felsefeye, tarihten edebi teoriye kadar geniş bir akademik sahaya yayılan çakışma ve çatışma dinamiklerini göstermektir.

Anahtar Kelimeler

Hans-Georg Gadamer, Hermenötik, Felsefe, Rudolf Bultmann, İlahiyat

Rudolf Bultmann and Hans-Georg Gadamer: A Review on Their Encounters, Interactions, and Conflicts

Öz

This article aims (1) to explore the intersections of Rudolf Bultmann and Hans-Georg Gadamer—one theologian and the other philosopher, the leading two figures of 20th-century hermeneutics—(2) to address the platial and textual interactions of these two thinkers, and finally (3) to scrutinize their main disagreements in their understanding of hermeneutics. Bultmann and Gadamer, during the years they spent together in Marburg, both engaged in the hermeneutical activities of reading and interpreting classical texts and aimed to transform hermeneutics into a supradisciplinary field through different channels such as theology, philosophy, history, and literature in the 20th century. Despite all their differences and disagreements, these two thinkers have transformed Martin Heidegger’s existential philosophy and his critique of objectifying thinking into hermeneutic procedures for the reception of classical and eminent texts—sacred or not—and
for the methods of how the contemporary reader appropriates them, i.e., making them their own. Thus, historical texts will be revived for the reader here and now, and a genuine dialogue will occur between them. As a result, with the works of the theologian Bultmann and the philosopher Gadamer, the hallmark of hermeneutics has been to propose a manner for how to read classical and eminent texts more effectively. The purpose of this article is to trace the lifelong conversation of Bultmann and Gadamer, who created this proposal, and to show the dynamics of overlap and conflict that expand a wide academic field, from theology to philosophy, history to literary theory.

Anahtar Kelimeler

Hans-Georg Gadamer, Hermeneutics, Philosophy, Rudolf Bultmann, Theology

Kaynakça

• Arendt, Hannah ve Martin Heidegger. Mektuplar 1925–1975. çev. Melek Paşalı. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2012.
• Başaran, Abdullah. “Çağdaş Hermenötikte Yöntem Tartışması: Doğru Yöntem mi, Doğru Tavır mı?”. Ekoller ve Kurumlar: Düşünce Bilimleri. Ed. M. Nesim Doru ve Kamuran Gökdağ. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2022.
• Bultmann, Rudolf. Jesus Christ and Mythology. New York: Charles Scribner’s Sons, 1958.
• Bultmann, Rudolf. “What Sense Is There to Speak of God?”. The Christian Scholar 43/3 (1960), 213–222.
• Bultmann, Rudolf. “New Testament and Mythology: The Mythological Element in the Message of the New Testament and the Problem of Its Re-Interpretation”. Kerygma and Myth: A Theological Debate. çev. Hans Werner Bartsch. New York ve Evanston: Harper & Row, 1961.
• Bultmann, Rudolf. Tarih ve Eskatoloji: Sonsuzluğun Mevcudiyeti. çev. Emir Kuşçu. Ankara: Elis Yayınları, 2006.
• Bultmann, Rudolf. “‘Ben Rudolf Bultmann’: Otobiyografik Yansımalar (1956)”. Rudolf Bultmann: Mitoloji ve Hermenötik Sorunu. ed. Cengiz Batuk ve Emir Kuşçu. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2013.
• Bultmann, Rudolf. “Ön Kabuller Olmadan Yorum Mümkün müdür?”. Rudolf Bultmann: Mitoloji ve Hermenötik Sorunu. ed. Cengiz Batuk ve Emir Kuşçu. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2013.
• Bultmann, Rudolf. “Hermenötik Sorunu (1950)”. Rudolf Bultmann: Mitoloji ve Hermenötik Sorunu. Ed. Cengiz Batuk ve Emir Kuşçu. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2013.
• DiCesare, Donatella. Gadamer: A Philosophical Portrait. çev. Niall Keane. Bloomington ve Indianapolis: Indiana University Press, 2013.
• Dilthey, Wilhelm. “The Rise of Hermeneutics”. çev. Fredric Jameson. The Hermeneutic Tradition: From Ast to Ricoeur. Ed. Gayle L. Ormiston ve Alan D. Schrift. Albany: State University of New York, 1990.
• Gadamer, Hans-Georg. “On the Problem of Self-Understanding (1962)”. Philosophical Hermeneutics. çev. David E. Linge. Berkeley, Los Angeles ve London: University of California Press, 1976.
• Gadamer, Hans-Georg. “Martin Heidegger and Marburg Theology (1964)”. Philosophical Hermeneutics. çev. David E. Linge. Berkeley, Los Angeles ve London: University of California Press, 1976.
• Gadamer, Hans-Georg. Reason in the Age of Science. çev. Frederick G. Lawrence. Cambridge ve London: The MIT Press, 1984.
• Gadamer, Hans-Georg. Philosophical Apprenticeship. çev. Robert R. Sullivan. Cambridge ve London: The MIT Press, 1985.
• Gadamer, Hans-Georg. “Religion and Religiosity in Socrates”. Proceedings in the Boston Area Colloquium in Ancient Philosophy 1 (1985), 53–76.
• Gadamer, Hans-Georg. “What is Truth”. Hermeneutics and Truth. ed. Brice R. Wachterhauser. Evanston: Northwestern University Press, 1994.
• Gadamer, Hans-Georg. “Reflections of My Philosophical Journey”. çev. Richard E. Palmer. The Philosophy of Hans-Georg Gadamer. Ed. Lewis Edwin Hahn. Chicago ve La Salle: Open Court, 1997.
• Gadamer, Hans-Georg. “Reply to P. Christopher Smith”. The Philosophy of Hans-Georg Gadamer. Ed. Lewis Edwin Hahn. Chicago ve La Salle: Open Court, 1997.
• Gadamer, Hans-Georg. Hermeneutics, Religion, and Ethics. çev. Joel Weinsheimer. New Haven ve London: Yale University Press, 1999.
• Gadamer, Hans-Georg. A Century of Philosophy: A Conversation with Riccardo Dottori. çev. Rod Coltman ve Sigrid Koepke. New York ve London: Continuum, 2006.
• Gadamer, Hans-Georg. “Classical and Philosophical Hermeneutics”. Theory, Culture & Society 23/1 (2006), 29-56. DOI: [CrossRef]
• Gadamer, Hans-Georg. Truth and Method. çev. Joel Weinsheimer ve Donald G. Marshall. London ve New York: Bloomsbury, 2013.
• Gadamer, Hans-Georg. “Hermeneutics and Historicism (1965)”. Truth and Method. Çev. Joel Weinsheimer ve Donald G. Marshall. London ve New York: Bloomsbury, 2013.
• Grondin, Jean. “Gadamer and Bultmann”. Philosophical Hermeneutics and Biblical Exegesis. Ed. Petr Pokorný ve Jan Roskovec. Tübingen: Mohr Siebeck, 2002.
• Grondin, Jean. Hans-Georg Gadamer: A Biography. çev. Joel Weinsheimer. New Haven ve London: Yale University Press, 2003.
• Grondin, Jean. The Philosophy of Gadamer. çev. Kathryn Plant. Chesham: Acumen Publishing, 2003.
• Heidegger, Martin. “Letter on Humanism”. Basic Writings. ed. David Farrell Krell. New York: HarperCollins Publishers, 1992.
• Jauss, Hans Robert. Question and Answer: Forms of Dialogic Understanding. çev. Michael Hays. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1989.
• Lawrence, Fred. “Gadamer, the Hermeneutic Revolution, and Theology”. The Cambridge Companion to Gadamer. ed. Robert J. Dostal. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
• Lucas, Jr. George R. “Philosophy, Its History, and Hermeneutics”. The Philosophy of Hans-Georg Gadamer. ed. Lewis Edwin Hahn. Chicago ve La Salle: Open Court, 1997.
• Oliva, Mirela. “Gadamer and Theology”. The Gadamerian Mind. ed. Theodore George ve Gert-Jan van der Heiden. London ve New York: Routledge, 2022.
• Ricoeur, Paul. The Conflict of Interpretation. çev. Don Ihde. Evanston: Northwestern University Press, 1974.
• Ricoeur, Paul. Yorum Teorisi: Söylem ve Artı Anlam. çev. Gökhan Yavuz Demir. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2007.
• Safranski, Rüdiger. Heidegger: Bir Alman Üstat. çev. Ali Nalbant. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2008.
• Schalow, Frank. Heidegger and the Quest for the Sacred: From Thought to the Sanctuary of Faith. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2001.
• Schleiermacher, Friedrich D.E. “General Hermeneutics”. The Hermeneutics Reader: Texts of the German Tradition from the Enlightenment to the Present. ed. Kurt Mueller-Vollmer. New York: Continuum, 1985.
• Smith, P. Christopher. “Translator’s Introduction”. Hans-Georg Gadamer, The Idea of the Good in Platonic-Aristotelian Philosophy. New Haven ve London: Yale University Press, 1986.
• Tatar, Burhanettin. Hermenötik. İstanbul: İnsan Yayınları, 2004.
• Topaloğlu, Fatih. “Nicholas of Cusa’ya Göre Tanrı Hakkında Konuşmanın İmkânı”. Hitit İlahiyat Dergisi 21/1 (Haziran 2022), 233-258. DOI: https://doi.org/10.14395/hid.1052757
• Yasa, Metin. “Tanrı Hakkında Paradoksal Konuşmak: İbn Arabi ve Karl Barth Örneği”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/17 (Eylül 2004), 147-157.