Medeni Durum ve Dindarlık: Meta-Analitik Bir Çalışma

Yıl 2024, Sayı: 62, 1 - 17

Nevzat Gencer , Enes Orhan

https://doi.org/10.29288/ilted.1463274

Öz

Son yıllarda ülkemizde din psikolojisi alanında veriye dayalı dindarlık araştırmaları artmıştır. Dindarlığın pek çok bağımlı ve bağımsız değişkenle birlikte araştırıldığı görülmektedir. Dindarlığı konu edinen çalışmalardaki artış, bu konuda meta-analitik çalışmaların yapılması gerekliliğini göstermektedir. Ancak yerli alanyazında özellikle cinsiyet değişkenini ele alan birkaç meta-analitik çalışma dışında diğer demografik değişkenlerle dindarlık ilişkisini inceleyen meta-analiz çalışması bulunmamaktadır. Bu çalışmada dindarlık üzerinde medeni durum değişkeninin etkisini anlamak için meta-analiz araştırması yapılmıştır. Çalışmamızın Türkiye’de medeni durum-dindarlık ilişkisini ele alan ilk meta-analiz araştırması olması, çalışmanın önemini artırmaktadır. Bu meta-analiz araştırması için öncelikle anahtar kelimeler ile birlikte dâhil edilme kriterleri belirlenmiş ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanında bu kriterlere göre arama yapılmıştır. 11 doktora, 59 yüksek lisans ve 1 tıpta uzmanlık tezi olmak üzere toplamda 71 tezin dâhil edilme kriterlerine uyduğu ve metaanaliz için uygun veriler içerdiği görülmüştür. Bu tezlerden 4’ü iki farklı veri içerdiği için her bir veri seti ayrı bir çalışma olarak araştırmaya dâhil edilmiştir. Böylece meta-analize dâhil edilen çalışma sayısı 75’e yükselmiştir. Araştırma örneklemi 19346’sı evli (%55,8), 15307’si bekâr (%44,2) olmak üzere toplam 34653 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada genel dindarlık puanları esas alınmış olup, etki büyüklüğü (Hedges’s g), yayın yanlılığı ve heterojenlik testi CMA v.4 analiz programı aracılığıyla hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre meta-analiz, genel dindarlık boyutunda heterojen bir dağılımla anlamlı istatistiksel değerler ortaya çıkarmıştır (p<0,001). Araştırmaya dâhil edilen toplam 75 çalışmanın 41’inde anlamlı farklılık bulunmuştur. Analizler medeni duruma göre dindarlık boyutunda evliler lehine anlamlı bir farklılığın olduğunu göstermiştir. Araştırmada dindarlığın ortalama etki büyüklüğünün 0,242 olduğu (güven aralığı 0,141 ila 0,343 arasında) tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Din Psikolojisi, Din, Dindarlık, Medeni Durum, Meta-analiz

Etik Beyan

Bu çalışmanın verileri 25-27 Kasım 2023 tarihleri arasında İzmir’de düzenlenen “11th International Congress on Humanities and Social Sciences in a Changing World” adlı Uluslararası Kongre’de sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Marital Status and Religiosity: A Meta-Analytic Study

Öz

In recent years, data-based research on religiosity in the field of psychology of religion has increased in our country. It is seen that religiosity has been investigated in conjunction with many dependent and independent variables. The increase in studies on religiosity shows the necessity for conducting meta-analytic studies on this subject. However, in the local literature, there are no meta-analytic studies examining the relationship between religiosity and other demographic variables, except for a
few meta-analytic studies that specifically address the gender variable. In this study, a meta-analysis research was conducted to understand the effect of marital status on religiosity. The fact that our study is the first meta-analysis research in Turkey that handles the relationship between marital status and religiosity increases the importance of the study. For this meta-analysis research, firstly the inclusion criteria together with the keywords were determined and the National Thesis Centre database was searched according to these criteria. A total of 71 theses, including 11 doctoral, 59 master’s and 1 medical speciality thesis, were identified to meet the inclusion criteria and contain data suitable for meta-analysis. Since four of these theses contained two different sets of data, each set was included in the study as a separate study. Therefore, the number of studies included in the meta-analysis increased to 75. The research sample consisted of 34,653 individuals, 19,346 of whom were married (55.8%) and 15,307 of whom were single (44.2%). The study was based on general religiosity scores, and effect size (Hedges’s g), publication bias and heterogeneity test were calculated using the CMA v.4 (Comprehensive Meta-Analysis V.4) program. According to the research findings, the meta-analysis brought out significant statistical values with a heterogeneous distribution in the general religiosity dimension (p<0.001). Significant differences were found in 41 of the total 75 studies included in the study. The analyses showed that there was a significant difference in favour of married people in the
dimension of religiosity according to marital status. In the study, the average effect size of religiosity was confirmed to be 0.242 (confidence interval between 0.141 and 0.343).

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Religion, Religiosity, Marital Status, Meta-analysis

Etik Beyan

Data of this study was presented as an oral presentation at the International Congress titled “11th International Congress on Humanities and Social Sciences in a Changing World” held in Izmir between 25-27 November 2023.

Kaynakça

• Adler, Alfred. Yaşama Sanatı. çev. Aycan Özüpek. Ankara: Dorlion Yayınları, 2019.
• Akdoğan, Tuba. Kişilik ve Dindarlık Arası İlişkide Hayat Memnuniyetinin Aracı Rolünün İncelenmesi. Ordu: Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Akgül, M. Haşim. Profesyonel Futbolcuların Dini İnançlarının İncelenmesi ve Dinin Motivasyona Etkisi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Aksoy, Elif. Yetişkinlik Döneminde Hayatı Anlamlandırma ve Dindarlık İlişkisi (Gaziantep Örneğinde). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Akyürek, Ronahi. Sosyal Medya Bağımlılığı, Dindarlık ve Ahlaki Bütünlük Arasındaki İlişkiler. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Allport, Gordon W. - Ross, J. Michael. “Personal Religious Orientation and Prejudice”. Journal of Personality and Social Psychology 5/4 (1967), 432-443.
• Altundağ, Sümeyye. Dindarlık ve Damgalamanın Psikolojik Yardım Alma Tutumuyla İlişkisi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Argyle, Michael - Beit-Hallahmi, Benjamin. The Social Psychology of Religion. London: Routledge-Kegan Paul Press, 1975.
• Arslan, Leyla. Yoğun Bakımda Hastası Olan Hasta Yakınlarının Dini Tutum Düzeyleri ile Stresle Başa Çıkma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Arslan, Mustafa. Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: Dem Yayınları, 2. Basım, 2014.
• Arvas, Gülşah. Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet, Hegemonik Erkek Algısı ve Dindarlık İlişkisi Van ve İstanbul Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Aydar, Ayşe. 18-30 Yaş Arası Genç Yetişkinlerde Bireycilik, Toplumculuk Ve Dindarlık İlişkisi. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Aydemir, A. Büşra. Yetişkinlerde İklim Değişikliği Endişesi, Dini Başa Çıkma ve Dindarlık İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Aydemir, R. Efdal. Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi (İlk Yetişkinlik Dönemi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Aydın, F. Elif. İşe Bağlılık, Dindarlık ve Hayat Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Avukatlar Üzerine Nicel Bir Araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ayhan, Hatice. Dini Tutumun Adalete Duyarlılık, Ahlaki Yüreklilik ve Psikolojik İyi Oluş Üzerine Etkisi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ayten, Ali. Prososyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
• Ayten, Ali. Empati ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2013.
• Batmaz, N. Sümeyra. Dindarlık, Beden Algısı ve Özsaygı İlişkisi: Din Psikolojisi Bağlamında Nicel Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Bayraktar, Şule. "Eğitimde Meta-Analiz Çalışmaları". Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. ed. Behçet Oral - Ahmet Çoban. 357-378. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2020.
• Bayram, Nurten. Popüler ve Kitabi Dindarlık Arasındaki Gerilim ve İletişim (Malatya Örneği). Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Crapps, Robert W. "Psikanaliz ve Din". çev. Ali Ayten. Marife 4/1 (2004), 171-190.
• Cengil, Muammer - Gencer, Nevzat. “Din Psikolojisine Giriş”. Din Psikolojisi. ed. Nevzat Gencer- Muammer Cengil. 1-16. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2021.
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül - Ok, Üzeyir. "Kadınlar Mı Yoksa Erkekler Mi Daha Dindar?". ZFWT: Zeitschrift Fur Die Welt Der Tiirken 3/1(2011), 121-141.
• Çakır, Birsel. Ortaokul Öğretmenlerinin Dindarlık Düzeyleri ile Empatik Eğilim Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Ünye Örneği). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Çakmak, A. Hümeyra. Yetişkinlerdeki Dindarlık, Ahlaki Olgunluk ve Ölüm Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Çayabatmaz, Emine. Kur'an'ı Kerim Bağlamında İslami Dindarlık Ölçeği Denemesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Çelik, R. Betül. Rüya Temaları-Dindarlık İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Çetin, Hakan. Üniversite Mezunu Yetişkin Bireylerin Dini Tutum Düzeyleri ile Suçluluk-Utanç Duygularının Karşılaştırılması.İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Çevikbaş, Ayşe. 30-60 Yaşlar Arası Kadınlarda Benlik Saygısı, Sosyal Görünüş Kaygısı- Dindarlık İlişkisi: Isparta Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Çınar, Mehmet. "Dindarlığın Psikolojik İyi Oluş Üzerine Etkisi: Meta-Analitik Bir Çalışma". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (2021), 583-596.
• Çiftçi, Havva. Bireylerin Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutumları ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Nicel Bir Araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çurum, E. Elifoğlu. Dindarlık ve İş Stresi İlişkisi (Samsun Örneği). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Dağlı, Sema. Doğanşehir Halkının Popüler Dindarlık Düzeylerinin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Dalkılıç, Şeyma. Duygusal Zekâ ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Dinçer, Serkan. Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz. Ankara: Pegem Akademi, 2014.
• Doğan, H. Ahsen. Dengeli Yaşam ve Dindarlık İlişkisi. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Doğan, Şahin. İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Dini Tutumları (Ankara Örneği). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Doğan, Murat - Karaca, Faruk. "Cinsiyetin Dindarlık Üzerine Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması". Bilimname 45/2 (2021), 219-260.
• Dokur, A. Selin. Yetişkinlik Dönemi Kişilerarası Güven ve Dindarlık İlişkisinin Psikolojik Tahlili (Osmaniye Örneğinde). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Dökücü, D. Bekir. Politik Karar Verme Tarzları ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Nicel Bir Araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Dönmez, Y. Aras. Din Görevlilerinin Sigara İçme Alışkanlığı ve Dindarlık İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Ekmekçi, Serkan. Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi: Denizli Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Ercan, Soner - Kula, Naci. "Cinsiyetin Dini Başa Çıkma Üzerindeki Etkisi: Meta-Analiz". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (2021), 210-228.
• Erden, Ali vd. "Teachers’ Well-being Levels by Gender and Marital Status: A Meta-Analysis Study". Asian Journal of Instruction (E-AJI) 11.1st International Positive Schools & Well-Being Congress Special Issue (2023), 38-60.
• Erim, Cihad. Obsesif Kompulsif Davranış ve Düşünme Paterninin Şiddeti ve Belirti Kümeleri Üzerine Dindarlık Seviyesinin Rolünün Araştırılması. İstanbul: T.C Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Sultan 2. Abdulhamid Han Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, Tıpta Uzmanlık Tezi, 2022.
• Frankl, Victor. E. "Kendini Gerçekleştirme ve Kendini İfade Etmenin Ötesinde". Der. K. Sayar. Sana Ruhtan Soruyorlar. 313-329. İstanbul: İz Yayınları, 1991.
• Fromm, Erich. Psikanaliz ve Din. çev. Elif Erten. İstanbul: Say Yayınları, 4. Basım, 2015.
• Fukuyama, Yoshio. "The Major Dimensions of Church Membership". Review of Religious Research 2 (1961), 154-161.
• Gencer, Nevzat. Hemodiyaliz Hastalarında Dindarlık ve Öznel İyi Oluş. Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Gencer, Nevzat. İyi Oluş ve Din. Kars: Ertem Kafkars Yayıncılık, 2022.
• Gezenler, Ayşegül. Orta Yetişkinlik Dönemi Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Goodman, Michael A. vd. "Religious Faith and Transformational Processes in Marriage". Family Relations 62/5 (2013), 808-823.
• Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay - Celaleddin Çelik. 1-59. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Güven, Hülya. Depresyon ve Dindarlık İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Güven, İ. Furkan. Makyavelizm ve Dindarlık İlişkisi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Güven, Metin. Narsisizm, Alçakgönüllülük ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Haring-Hidore, Marilyn vd. “Marital Status and Subjective Well-being: A Research Synthesis”. Journal of Marriage and Family (1985), 947-953.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
• Işık, Hakan. Kişilik ve Dindarlık İlişkisi (Artvin İli Örneği). Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• James, William. The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature. London: Routledge Inc., 2002.
• Karaca, Faruk. Ölüm Psikolojisi. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Karataş, Nidanur. Dindarlık, Kendini Gerçekleştirme ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Karslı, Necmi. Öfke Kontrolü ve Dindarlık İlişkisi (Erzurum Örneği). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Kayahan, Hasan. Kamu Çalışanları Dini Tutum ve Sağlık Algılarının Sosyo-Demografik Değişkenlerle İlişkisi: Kamu Alan Çalışması. Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Kayıklık, Hasan. Orta Yaş ve Yaşlılıkta Dinsel Eğilimler. Adana: Baki Kitabevi, 2003.
• Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi: Bireysel Dindarlık Üzerine. Adana: Karahan Kitabevi, 2011.
• Kazak, Mehmet. Yapay Zekâ Kaygısı, Yabancılaşma ve Dindarlık İlşikisi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, İslami İlimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Keçeci, Hatice. Dindarlık ve Çevre İlişkisi. Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Keleş, Ali. Din Görevlilerinde Dindarlık ve Mutluluk Arasındaki İlişki (Sivas Örneği). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Keleş, Fatmatüzzehra. Duygusal Zeka ve Dindarlık. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kes, Öznur. Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Dindarlık İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kılıç, A. Asiye. Yetişkinlerin Aldıkları Din Eğitimi ile Dindarlık Düzeyleri Arasındaki İlişki (İSMEK Örneği). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kış, Ali. "Marital Status Differences in Burnout among Educational Stakeholders: A Meta-Analysis". Journal of Human Sciences 11/2 (2014), 543-558.
• Kızılgeçit, Muhammed. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Kızılgeçit, Muhammed. "Dindarlık Üzerine Meta-Analitik Bir Çalışma: Doğu Karadeniz Örmeği". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/4 (2016), 1143-1163.
• Koca, Necla. Üniversite Öğrencilerinde Dini Tutum, Romantizm ve Eş Seçim Tercihleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Koç, Mustafa. "Dindarlık ile Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma". Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/1 (2009), 473-493.
• Koç, Mustafa. "Demografik Özellikler ile Dindarlık Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma". Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2010), 217-248.
• Korkmaz, Sezai. "Cinsiyete Göre Dindarlık: Bir Meta-Analiz Çalışması". Bilimname 43/3 (2020), 437-460.
• Kula, M. Naci. "Kur’an-ı Kerim’deki Mümin Tiplemeleri Çerçevesinde İslami Dindarlık Ölçeği Oluşturma Üzerine Teorik Yaklaşım". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2014), 219-252.
• Kurnaz, Mahmut. İlk Yetişkinlerde Dini Yönelim - Mutluluk İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Köktaş, M. Emin. Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
• Kurt, Abdurrahman. "Dindarlığı Etkileyen Faktörler". Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2009), 1-26.
• Kurt, Emine. Meme Kanserli Hastalarda Ağrı ve Uzuv Kaybına (Mastektomi) Bağlı Depresyon Düzeylerinin Yaşam Kalitesi ve Dindarlık ile İlişkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Kyung-Sook, Woo, vd. "Marital Status Integration and Suicide: A Meta-Analysis and Meta-Regression". Social Science & Medicine 197 (2018), 116-126.
• Lenski, Gerhard E. The Religious Factor. New York: Doubleday & Company, 1961.
• Mahoney, Annette vd. "Marriage and The Spiritual Realm: The Role of Proximal and Distal Religious Constructs in Marital Functioning". Journal of Family Psychology 13/3 (1999), 321–338.
• Mahoney, Annette vd. "Religion in The Home in The 1980s and 1990s: A Meta-Analytic Review and Conceptual Analysis of Links between Religion, Marriage, and Parenting". Journal of Family Psychology 15/4 (2008), 559-596.
• Mahoney, Annette vd. Religiosity and U.S. Single, Cohabiting and Married Mothers. (FP-15-06). National Center for Family & Marriage Research, 2015.
• Manzoli, Lamberto, vd. "Marital Status and Mortality in The Elderly: A Systematic Review and Meta-Analysis". Social Science & Medicine 64/1 (2007), 77-94.
• Memiş, Mustafa. Yükseköğrenim Görmüş Bireylerde Dindarlıkla Demokratik, Bilimsel ve Sanata Yönelik Tutum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Antalya Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Najaf Najafi, Mona vd. “The Effect of Religious Beliefs and Spirituality Training on Family Health: A Systematic Review and Meta-Analysis". International Journal of Pediatrics 7/12 (2019), 10621-10633.
• Orathinkal, Jose - Vansteenwegen, Alfons. "Religiosity and Marital Satisfaction". Contemporary Family Therapy 28 (2006), 497-504.
• Özgüven, Emine. Kadının Çalışmasına Yönelik Tutumda ve Sosyal Kaytarma Davranışında Dindarlık Düzeyinin Etkisi: Otel Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Batman: Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Özkan, Osman. Öfke Kontrolü ve Dindarlık İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Pargament, Kenneth I. The Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, and Practice. New York: Guilford, 1997.
• Pew RC. Pew Research Center. Religious Landscape Study (Erişim Tarihi: 27 Temmuz 2024). https://www.pewresearch.org/religious-landscape-study/database/marital-status/.
• Pew RC. Pew Research Center. Religion in marriages and families (2016). https://www.pewresearch.org/religion/2016/10/26/religion-in-marriages-and-families/
• Polat, K. Nur. Kadın İşçilerin Psikolojik İyi Oluşları ve Dini Tutumları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma (Sakarya İli Örneği). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Sadi, Nurullah. Dindarlık Düzeyinin Sorumlu Tüketimle İlişkisinin İncelenmesi. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Sanlav, Mevlüt. Özgeciliğin Yordayıcısı Olarak Affedicilik ve Dini Tutumlar. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Sevindik, Durmuş. Orta Yaş Bireylerde Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi: Denizli Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Soyak, Ercan. Popüler Dindarlık Düzeyinin Din Sosyolojisi Açısından İncelenmesi: Battalgazi Örneği. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Stark, Rodney - Glock. Charles Y. American Piety: The Nature of Religious Commitment. USA: University of California Press, 3rd Ed., 1974.
• Stearns, Melanie - McKinney, Cliff. "Connection Between Parent and Child Religiosity: A Meta-Analysis Examining Parent and Child Gender". Journal of Family Psychology 33/6 (2019), 704-710.
• Şakar, Fatma. Malatya'da Yaşayan Kadın Çalışanların İş-Aile Yaşam Çatışmasının Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Şen, Sedat - Yıldırım, İbrahim. CMA ile Meta-Analiz Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2020.
• Şengül, Fatma. Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Thalheimer, Will - Cook, Samantha. How to Calculate Effect Sizes from Published Research: A Simplified Methodology. WorkLearning Research, 2002. How to calculate effect sizes (paulogentil.com) Erişim Tarihi: 28 Mart 2024.
• Tura, Hatice. Dindarlık, Affetme ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Türker, N. Yıldız. Yetişkinlerde Dindarlık ve Psikolojik Sağlamlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, 2018.
• Uyaver, Ayşe. Obsesif-Kompülsif Bozukluk Tanısı Konmuş Hastalarda Dini Tutum ve Davranışlar ile Hastalık Semptomları Arasındaki İlişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Uysal, Veysel. "İslami Dindarlık Ölçeği Üzerine Bir Pilot Çalışma". İslâmî Araştırmalar 8/3-4 (1995), 263-271.
• Uysal, Veysel. Geleneksellik-Çağdaşlık Bağlamında Türkiye’de Dindarlık ve Kadın. İstanbul: D.E.M. Yayınları, 2006.
• Vural, M. Enes. Yetişkinlerde Alçakgönüllülük, Dindarlık ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Yakut, Selahattin. Öğretmenlerde Yabancılaşma, Yalnızlık ve Dindarlık İlişkisi: Polatlı Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Yalom, Irvin D. Psikiyatri ve Din. çev. Zeliha Babayiğit. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2003.
• Yan, Xiao Yan vd. "Marital Status and Risk for Late Life Depression: A Meta-Analysis of The Published Literature". Journal of International Medical Research 39/4 (2011), 1142-1154.
• Yaparel, Recep. Yirmi-Kırk Yaşlar Arası Kişilerde Dini Hayat ile Psiko-Sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1987.
• Yapıcı, Asım. "Türk Toplumunda Cinsiyete Göre Dindarlık Farklılaşması: Bir Meta-Analiz Denemesi". Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2012a), 1-34.
• Yapıcı, Asım. "Modernleşme-Sekülerleşme Sürecinde Türk Gençliğinde Dinî Hayat: Meta-Analitik Bir Değerlendirme". Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/2 (2012b), 1-40.
• Yavuz, Duygu. Geriatrik Onkoloji Hastalarında Dini İnanç ve Maneviyatın Hastalığa Uyum Üzerine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Yıldırım, Sonay. Yetişkinlerde Dindarlık ve Psikolojik Dayanıklılık İlişkisi: Antalya Kamu Çalışanları Örneği. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Yıldız, Murat. "Dindarlığın Tanımı ve Boyutları Üzerine Psikolojik Bir Çalışma". Tabula Rasa 1/1 (2001), 19-42.
• Yılmaz, Emre. Kur'an Kurslarında Öğrenim Gören Yetişkin Bayanlarda Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma (Bilecik Örneği). Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Yılmaz, Fatih. Dindarlık ve Hoşgörü İlişkisi (Konya Merkez İlçelerinde Görev Yapan Öğretmenler Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Yoğurtcu, Fatma. Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Yüce, Fatma. Gençlerde Dini Yönelim ve Kişilik. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.