A descriptive analysis in the context of Bourdieu’s sociology and popular culture: The sample of Introducing Media Studies

Yıl 2025, Sayı: 2, 61 - 83, 23.12.2025

Esra Akarsu

Öz

Popular culture is a widespread form and content that accompanies individuals as part of everyday life and influences the masses in various ways. This study examines the relationship between popular culture, comics, and illustration within the context of Pierre Bourdieu’s sociology through the book Introducing Media Studies. Following the concepts of habitus, field, and capital, the study aims to examine the structure of a communication work that differs from its counterparts, explain its relationship with the selected concepts, and contribute to the literature by describing the illustration technique and comic book style used in an academic source. Methodologically, the study examines the sample work through descriptive analysis while evaluating it within the framing paradigm. Thus, it is seen that the work, which contains elements of comics and illustration, presents concepts and theories related to media from a critical perspective in an alternative style, that the media text, which is deconstructed with reference to its original, is open to new forms of reading, and it is argued that the work exemplifies this approach and offers an effective visual perspective through the comic book and illustration technique, which is a form of expression in popular culture.

Anahtar Kelimeler

media studies , popular culture , habitus , field , capital

Bourdieu sosyolojisi ve popüler kültür bağlamında betimsel bir analiz: Medya Çalışmalarına Giriş örneği

Öz

Popüler kültür, gündelik yaşamın bir parçası olarak bireye eşlik eden ve kitleleri muhtelif yönleri ile etkileyen yaygın bir biçim ve içerik bütünüdür. Medya dolayımıyla hızlı ve kolay bir şekilde yayılan popüler kültür, homojen olmayan geniş kitlelere hitap etme, kolay erişilebilme ve moda olma yönleriyle bilinirken; hem birbirine benzeyen düşünce ve davranış biçimleri üretip hem de ürün, hizmet ve yaşam tarzı örnekleri sunmaktadır. Bu çalışmada popüler kültür, çizgi roman ve illüstrasyon ilişkisi; Pierre Bourdieu sosyolojisi bağlamında Medya Çalışmalarına Giriş kitabı üzerinden incelenmektedir. Habitus, alan ve sermaye kavramları izleğinde bir tartışmanın yürütüldüğü çalışmada amaç; emsallerinden farklı bir iletişim eserinin kurgusunu incelemek, seçilen kavramlarla ilişkisini açıklamak, akademik bir kaynak içeriğinde kullanılan illüstrasyon tekniği ile çizgi roman tarzını betimleyerek literatüre katkı sunmaktır. Metodolojik olarak çalışma, örnek eseri betimsel analiz ile incelerken çerçeveleme paradigması eşliğinde değerlendirmektedir. Böylelikle çizgi roman ve illüstrasyon ögeleri barındıran eserde medyaya ilişkin kavram ve kuramların eleştirel bir perspektiften alternatif bir biçemle sunulduğu, aslına referans ile bir yapısöküme uğratılan medya metninin yeni okuma biçimlerine açık olduğu görülmekte, eserin bu anlamda bir örnek teşkil ettiği ve popüler kültürün bir anlatım biçimi olan çizgi roman ve illüstrasyon tekniği aracılığıyla etkili görsel bir perspektif sunduğu tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

medya çalışmaları , popüler kültür , habitus , alan , sermaye

Kaynakça

• Akçay, E. (2023). Çerçeveleme analizinin halkla ilişkilerde kullanımı: Sürdürülebilirlik raporları üzerine bir inceleme. I. Seyidov (Ed.), İletişim çalışmalarında araştırma yöntem ve tekniği kullanımı rehberi (s. 179-204). Nobel.
• Bal, H. (2018). İletişim sosyolojisi: Sosyal iletişim/kitle iletişimi/elektronik iletişim. Sentez.
• Barnard, M. (2002). Sanat, tasarım ve görsel kültür (Çev. G. Korkmaz). Ütopya.
• Bauman, Z. (2019). Yaşam sanatı (Çev. A. Sarı). Ayrıntı.
• Becer, E. (1997). İletişim ve grafik tasarım. Dost.
• Berger, A. A. (2014). Kültür eleştirisi: Kültürel kavramlara giriş (Çev. Ö. Emir). Pinhan.
• Binark, M. (2024). Medya ve yeni medya ekosistemlerinde çoklu okuryazarlıklar. İ. Erdoğan (Ed.), Medya okuryazarlığı: Türler, izleyici ve çözümleme (s. 12-33). Kalkedon.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi (Çev. D. Fırat ve G. Berkkurt). Heretik.
• Bourdieu, P. (2021). Televizyon üzerine (Çev. A. Bakım). Sel.
• Bourdieu, P. (2023a). Kültür üretimi: Sembolik ürünler, sembolik sermaye (Çev. S. Yardımcı ve E. Gen). İletişim.
• Bourdieu, P. (2023b). Sosyolojiyi düşünmek: Düşünümselliğe dönüş (Çev. A. Sümer). Metis.
• Bourdieu, P. (2023c). Akademik aklın eleştirisi: Pascalca düşünme çabaları (Çev. P. B. Yalım). Metis.
• Bovea, M. D., Perez-Belis, V., Torca-Adell, L., and Ibáñez-Forés, V. (2021). How do organisations graphically communicate their sustainability? An exploratory analysis based on corporate reports. Sustainable production and consumption, 28, 300-314. https://doi.org/10.1016/j.spc.2021.04.011
• Buchanan, I. (2010). A dictionary of critical theory. Oxford University.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Cantek, L. (2014). Türkiye’de çizgi roman. İletişim.
• Chandler, D. ve Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü (Çev. B. Taşdemir). İletişim.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (1997). Sosyal bilimler sözlüğü. Vadi.
• Dikkol Akçay, S. ve Erkılıç, H. (2025). Çevrimiçi gruplarda iletişim pratiklerini Bourdieu ile okumak: Facebook grubu örneği. Medya ve kültür, 5(1), 1-23. https://doi.org/10.60077/medkul.1662562
• Dikkol, S. (2020). Sosyal medya alanına Bourdieucü bir yaklaşım: Facebook üzerine bir inceleme. Erciyes iletişim dergisi, 7(1), 169-188. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.621243
• Eagleton, T. (2019). Kültür (Çev. B. Göçer). Can.
• Etil, H. ve Demir, M. (2014). Pierre Bourdieu’nün bilim sosyolojisine katkısı: Alan teorisi, habitus cini ve refleksivite talebi. Cogito, 76, 311-349.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş (Çev. S. İrvan). Bilim ve Sanat.
• Fiske, J. (2021). Popüler kültürü anlamak (Çev. S. İrvan). Pharmakon.
• Geray, H. (2006). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Siyasal.
• Giray, E. ve Yıldız, O. A. (2017). Çizgi romanın eser niteliği ve çizgi roman üzerinde eser sahipliği. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, 16(2), 733-768.
• Gulbenkian Komisyonu (2009). Sosyal bilimleri açın: Sosyal bilimlerin yeniden yapılanması üzerine rapor (Çev. Ş. Tekeli). Ayrıntı.
• Gündüz, U. (2004). Bir popüler kültür ürünü olarak çizgi romanın kültürel, toplumsal ve siyasi işlevleri (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Güngör, N. (1995). Bir popüler kültür ürünü olarak çizgi roman (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Güngör, N. (1999). Popüler kültür ve iktidar. Vadi.
• Güngör, N. (2020). İletişim: Kuramlar ve yaklaşımlar. Siyasal.
• İlic, D. T. (2015). Pierre Bourdieu ve televizyon alanı: Türkiye’deki ana akım televizyon haberciliğinde bir saha araştırması. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi akademik dergisi, (8)4, 321-340. https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19030/201115
• Köse, H. (2012). Bourdieu’cü beğeni yargısı açısından izleyici ve medya. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi dergisi, 15, 271-284. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifd/issue/22870/244320
• Mutlu, E. (1998). İletişim sözlüğü. Bilim ve Sanat.
• Neuman, W. L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımlar I (Çev. Ö. Akkaya). Siyasal.
• Oskay, Ü. (2005). İletişimin ABC’si. Der.
• Outcault, R. F. (1896). The Yellow Kid [İlk tasarım örnekleri]. Granger. https://www.granger.com/results.asp?txtkeys1=yellow+kid
• Özçetin, B. (2018). Kitle iletişim kuramları: Kavramlar, okullar, modeller. İletişim.
• Özyiğit, C. (2010). Tüketim mallarında çizgi roman kahramanlarının kullanılmasının marka bilinirliğine etkisi (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Pırlant Yılmaz, T. (2025). Dijital kültür çağında popüler temsiliyetin değişimi. Varlık, Mayıs, 18-24.
• Serdar, Z. ve Van Loon, B. (2023). Medya çalışmalarına giriş (Çev. E. Akçay). AA.
• Songür Dağ, E. (2012). Bilim ve sanatın kesiştiği yerde disiplinler arası bir alan: Bilimsel illüstrasyon/resimleme. Grafik tasarım, 49, 28-30.
• Sözen, M. ve Tanyeli, U. (1994). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. Remzi.
• Stevenson, N. (2015). Medya kültürleri: Sosyal teori ve kitle iletişimi (Çev. G. Orhon ve B. E. Aksoy). Ütopya.
• Swartz, D. (2015). Kültür ve iktidar: Pierre Bourdieu’nün sosyolojisi (Çev. E. Gen). İletişim.
• Şahin, S. (2014). 1918’de edebi beğeni ve bir edebi biçimin ortaya çıkışı. Cogito, 76, 417-431.
• Tekke, A. (2023). Dijital kültür aracılığıyla sosyal sermayeden dijital sermayeye. A. K. Uçar (Ed.), Dijitalin eşiğinde: Tekno-toplumsal görünümler (s. 179-208). Literatürk Academia.
• Uçar, T. F. (2019). Görsel iletişim ve grafik tasarım. İnkılâp.
• Wacquant, L. (2014). Bourdieu’yle birlikte: Loïc Wacquant’la söyleşi. Cogito, 76, 445-450.
• Wigan, M. (2012). Görsel illüstrasyon sözlüğü (Çev. M. E. Uslu). Literatür.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.