Yerel Yönetimlerin Kültür Politikaları

Yıl 2025, Sayı: 17, 299 - 326, 28.12.2025

Oğuzhan Erdoğan

https://doi.org/10.53791/imgelem.1789022

Öz

Yerel yönetimlerin kültür politikaları, kentlerin sosyal, ekonomik ve kültürel gelişiminde stratejik bir rol üstlenmektedir. Bu politikalar, kültürel çeşitliliğin korunması, sanatın desteklenmesi, kültürel mirasın yaşatılması ve toplumsal katılımın güçlendirilmesini hedeflemektedir. Yerel yönetimler; tiyatro, müze, kütüphane gibi kültürel altyapılar kurarak kültürel yaşamı desteklemekte, festivaller ve etkinliklerle kent sakinlerinin katılımını teşvik etmektedir. Böylece yerel yönetimler, kent kimliğini güçlendiren ve toplumsal dayanışmayı artıran dinamik kültür aktörler haline gelmektedir. Bu çalışmada yerel yönetimlerin kültür politikaları, kentlerin kültürel gelişimini yönlendiren, toplumsal yaşamı zenginleştiren ve yerel kimliği güçlendiren stratejik bir alan olarak ele alınmaktadır. Çalışma genel olarak nitel bir çalışma olup, betimleyici ve kritik edici bir mahiyete sahiptir. Bu çalışmanın yöntemi, doküman analizidir. Bu kapsamda, çalışmada alandaki literatür bilgisinden yararlanılmıştır. Bu çalışmanın bulguları; kültür politikalarının hayata geçirilmesinde yerel yönetimlerin büyük bir rolü olduğu, özellikle kültürel mirasın korunması ve kent kimliği oluşturma noktasında yerel yönetimlerin kültür politikalarının belirleyici olduğu, Türkiye’de de yerel yönetimlerin festivaller düzenleyerek, tiyatro gösterileri yaparak, müzeler açarak ve kütüphaneler kurarak kültür politikalarını halka yaydığı ancak kültür politikalarının şekillenmesinde siyasal iktidarların önceliklerinin, vatandaşların taleplerinin ve bütçe imkânlarının etkisinin büyük olduğudur. Bu çalışmanın sonucu, Türkiye ve dünyadaki uygulamalar çerçevesinde yerel yönetimlerin kültür politikalarının başarısı üç temel eksende şekillenmektedir. Bunlar; finansman ve kaynak çeşitliliği, sürdürülebilirlik ve katılımcı yönetişimdir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler , Kültürel Miras , Kent Kimliği , Kültür , Kültür Politikaları.

Local Governments’ Cultural Policies

Öz

Local governments’ cultural policies play a strategic role in the social, economic, and cultural development of cities. These policies aim to preserve cultural diversity, support the arts, sustain cultural heritage, and strengthen social participation. Local governments support cultural life by establishing cultural infrastructure such as theaters, museums, and libraries, and encourage the participation of city residents through festivals and events. In this way, local governments become dynamic cultural actors that strengthen city identity and increase social solidarity. This study examines local government cultural policies as a strategic area that guides the cultural development of cities, enriches social life, and strengthens local identity. The study is generally qualitative in nature and is descriptive and critical. The method used in this study is document analysis. In this context, the study draws on the literature in the field. The findings of this study are that local governments play a major role in the implementation of cultural policies, that local government cultural policies are decisive, particularly in the preservation of cultural heritage and the creation of urban identity, In Turkey, local governments disseminate cultural policies to the public by organizing festivals, staging theater performances, opening museums, and establishing libraries. However, the priorities of political authorities, citizens’ demands, and budgetary constraints have a major impact on the shaping of cultural policies. The conclusion of this study is that the success of local governments’ cultural policies in Turkey and around the world is shaped by three fundamental axes: financing and resource diversity, sustainability, and participatory governance.

Anahtar Kelimeler

Local Governments , Cultural Heritage , Urban Identity , Culture , Cultural Policies.

Kaynakça

• Akça, S. (2017). Kültürel Miras Yönetimi; İstanbul Tarihi Yarımada Örneği Değerlendirme ve Öneriler, İdealkent, 8(22), 577-596.
• Aksoy, A., Enlil, Z. (2011). Kültürel Miras Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Aktan, C., C., Tutar, H. (2007). Bir Sosyal Sabit Sermaye Olarak Kültür, Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20), 1-11.
• Alptürker, G. İ., Gök, T. & Altürkler, H. (2021). Somut Olmayan Kültürel Miras Farkındalığının Bilinirlik ve Deneyimleme Açısından Değerlendirilmesi, Milli Folklor, 17(132), 16-31.
• Arnstein, S. R. (1969). A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Institute of Planners, 35(4), 216-224. Doi: https://doi.org/10.1080/01944366908977225
• Ashworth, G. J., Graham, B. (2018). Senses of Place: Senses of Time and Heritage, London: Routlenge. Doi: https://doi.org/10.4324/9781315668505-30
• Avrami, E., Mason, R. & de la Torre, M. (2000). Values and Heritage Conservation, Los Angeles: Getty Conservation Institute.
• Badem, F., Halaç, H. H. (2021). Kültürel Miras: Sistematik Literatür İncelemesi, Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 171-190.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bennett, T. (2001). Differing Diversities: Cultural Policy and Cultural Diversity, Strasbourg: Council Of Europe Publishing.
• Beriş, H. E. (2024). Belediyelerin Kültürel Faaliyetleri. https://kriterdergi.com/siyaset/belediyelerin-kulturel-faaliyetleri
• Bianchini, F., Ghilardi, L. (2007) Thinking Culturally about Place, Place Branding and Public Diplomacy, 3(4), 280- 286. Doi: https://doi.org/10.1057/palgrave.pb.6000077
• Bianchini, F., Parkinson, M. (1993). Cultural Policy and Urban Regeneration: The West European Experience. Cultural Policy and Urban Regeneration, Manchester and Newyork: Manchester University Press.
• Can, A. (2014). Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları Bağlamında İstanbul’da Kentsel Koruma Sorunsalına Sürdürülebilir Çözüm Önerileri, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5), 55-81.
• Castells, M. (2010). The Power of Identity, Wiley-Blackwell.
• Castells, M. (2010). The Rise of The Network Society (2nd ed.), Wiley-Blackwell.
• Council of Europe. (2019). Culture and Local Development: Maximising the Impact, Strasbourg: Council of Europe Publishing.
• Çam, F. (2021). Türkiye’de Belediyelerin Kültür-Sanat İlişkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, A. (2018). Belediyelerde Kültür Yönetimi ve Politikaları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 73(2), 255-278.
• Çolak, H. (2015). Yerel Yönetimlerde Kültür Politikaları ve Sürdürülebilirlik, İstanbul: Beta Yayınları.
• Daslak, İ. B. (2019). Kültürün Yabancı Dil Eğitimi Üzerindeki Etkisi: Trabzon Örneği, İmgelem, 3(4), 81-106.
• Erder, S., İncioğlu, N. (2008). Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erder, S., İncioğlu, N. (2017). Türkiye’de Yerel Yönetimler, İstanbul: Yeni Yüzyıl Kitaplığı.
• Evans, G. (2001). Cultural Planning: An Urban Renaissance?, London: Routledge.
• Evans, G. (2003). Hard-Branding the Cultural City-From Prado to Prada, International Journal of Urban and Regional Research, 27(2), 417-440. Doi: https://doi.org/10.1111/1468-2427.00455
• Flew, T., Cunningham, S. (2010). Creative Industries After the First Decade of Debate, The Information Society, 26(2), 113-123. Doi: https://doi.org/10.1080/01972240903562794
• Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class, Newyork: Basic Books.
• Fung, A., Wright, E. O. (2003). Deepening Democracy: Institutional Innovations in Empowered Participatory Governance, Verso.
• Garcia, B. (2004). Cultural Policy and Urban Regeneration in Western European Cities: Lessons from Experience, Prospects for the Future, Local Economy, 19(4), 312-326.
• Gibson, C., Stevenson, D. (2004). Cultural Policy: Research And Practice in a Changing World, International Journal of Cultural Policy, 10(3), 271-286. Doi: https://doi.org/10.1080/1028663042000318203
• Gray, C. (2010). Analysing Cultural Policy: Incorrigibly Plural or Ontologically Incompatible?, International Journal of Cultural Policy, 16(2), 215-230. Doi: https://doi.org/10.1080/10286630902935160
• Halaç, H. H., Bademci, F. (2021). Kültürel Miras: Sistematik Literatür İncelemesi, Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-190.
• Hall, S. (1997). Cultural İdentity and Diaspora, K. Woodward (Ed.), in Identity And Difference (51-59), SAGE.
• Harvey, D. (2001). Spaces of Capital: Towards a Critical Geography, London: Routledge.
• Harvey, D. (2012). Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution, Verso.
• Hesmondhalgh, D. (2013). The Cultural Industries (3rd Ed.), London: Sage.
• Holden, J. (2006). Cultural Value and the Crisis of Legitimacy, London: Demos.
• Holden, J. (2008). Democratic Culture: Opening up the Arts to Everyone, London: Demos.
• Jokilehto, J. (2007). International Charters on Urban Conservation: Some Thoughts on the Principles Expressed in Current İnternational Doctrine, City & Time, 3(3), 23-42.
• Jordan, G. (1998). Cultural Politics, Oxford: Blackwell.
• Karakul, Ö., Yıldız, T. (2020). Kültürel Mirasın Korunmasında Yerel Yönetimlerin Rolü Türkiye, UCLG-MEWA.
• Kong, L. (2000). Cultural Policy in Singapore: Negotiating Economic and Socio-Cultural Agendas, Geoforum, 31(4), 409-424. Doi: https://doi.org/10.1016/s0016-7185(00)00005-4
• Kongar, E. (1989). Kültür Üzerine, İstanbul: Remzi Kitabev.
• Kutlu, Z. U. (2019). Türkiye’de Yerel Kültür Politikaları Üzerine. https://bilgiyay.com/wp-content/uploads/2019/01/yerel-k%C3%BClt%C3%BCr-politikalar%C4%B1-el-kitab%C4%B1-%C3%B6ns%C3%B6z.pdf
• Kürkçü, M. F. (2024). Türkiye Kültür Yolu Festivali kentlerin sosyal ve ekonomik hayatına katkı sağlıyor. https://www.aa.com.tr/tr/kultur/turkiye-kultur-yolu-festivali-kentlerin-sosyal-ve-ekonomik-hayatina-katki-sagliyor/3242797
• Landry, C. (2000). The Creative City: A Toolkit for Urban İnnovators, London: Comedia Earthscan.
• Lefebvre, H. (1991). The Production of Space (D. Nicholson-Smith, Trans.), Blackwell. (Original Work Published 1974).
• Lynch, K. (1981). A Theory of Good City Form, MIT Press.
• Miller, T., Yúdice, G. (2002). Cultural Policy, Sage Publications.
• Mulcahy, K. V. (2006). Cultural Policy: Definitions and Theoretical Approaches, The Journal of Arts Management, Law and Society, 35(4), 319-330.
• Mumcu, B., Batmaz, Y. N. (2023). Türkiye’de Kültürel Mirası Korumaya Yönelik Politikaların Kamu Yönetimine Yansıması Alan Başkanlığı Uygulaması, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 19(64), 224-255.
• Mutlu, A. (2007). Yönetişimde Yerel Kültür ile Etnik Kimlikler Vurgusu ve Türkiye, Amme İdaresi Dergisi, 40(1), 1-25.
• Oakley, K. (2009). From Bohemia to Britart-Art Students over 50 Years. Cultural Trends, 18(4), 285-310. Doi: https://doi.org/10.1080/09548960903268105.
• Oktay, D. (2011). Kent Kimliğine Bütüncül Bir Bakış, İdeal Kent Dergisi, 3, 8-19.
• Öztaş, C., Zengin, E. (2011). Yerel Yönetimler ve Kültür Hizmetleri, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (54), 155-180.
• Papazoglou, G. (2019). Society and Culture: Cultural Policies Drivenby Local Authorities as a Factor in Local Development-The Example of the Municipality of Xanthi-Greece, Heritage, 2, 2625-2639. Doi: 10.3390/heritage2030161
• Relph, E. (1976). Place and Placelessness, London: Pion.
• Richards, G., Palmer, R. (2010). Eventful Cities: Cultural Management and Urban Revitalisation, London: Routlenge. Doi: https://doi.org/10.4324/9780080940960
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. et al. (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi, Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. Doi: http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sarı, C. (2016). Antalya’da Fuarlar, Festivaller ve Yayla Şenliklerinin Alternatif Turizmin Gelişmesindeki Rolü, Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Sciences Institute, 8(15), 95-111.
• Sassatelli, R. (2009). Cultural Consumption and Society, Sage.
• Scott, A. J. (2000). The Cultural Economy of Cities, SAGE Publications. Doi: https://doi.org/10.4135/9781446217481
• Smith, L. (2006). Uses of Heritage, London: Routledge. Doi: https://doi.org/10.4324/9780203602263
• Sunar, L., Kaya, Y. & Demir, M. (2022a). Kültür Politikaları ve Katılım, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sunar, L., Ülker, O. & Kartal, F. (2022b). Geleceğin Türkiyesinde Kültür Politikaları, Eğilimler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, (Rapor No.2022/117), İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı.
• Throsby, D. (2010). The Economics of Cultural Policy. Cambridge: Cambridge University Press. Doi: https://doi.org/10.1017/CBO9780511845253
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Resmî Gazete, 09/11/1982, Sayı: 17863.
• UCLG. (2015). Agenda 21 for Culture: United Cities and Local Governments, Barcelona: UCLG Committee On Culture.
• UN-Habitat. (2021). The Role of Culture in Sustainable Urban Development, Nairobi: United Nations Human Settlements Programme.
• UNESCO (2018). Culture for Sustainable Urban Development, Paris: UNESCO.
• UNESCO (2018). UNESCO Dünya Mirası Listesi, 19.12.2020 tarihinde UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCOD%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi
• UNESCO. (2003). Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, Paris: UNESCO.
• UNESCO. (2005). Convention On the Protection and Promotion of The Diversity of Cultural Expressions, Paris: UNESCO Publishing.
• Williams, R. (1981). Culture, Fontana Press.
• Williams, R. (1983). Keywords: A Vocabulary of Culture and Society (Rev. Ed.), Oxford: Oxford University Press.
• Yaslıçimen, F. (2018). Yerel Yönetimlerde Kültür Politikaları, İlke Politika Notu – 06, İstanbul: İlim Kültür Eğitim Derneği.
• Yıldız, A. (2020). Yerel Yönetimler ve Kültür Politikaları: Kuramsal Bir Çerçeve, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 112–136.
• Zamorano, M. M. (2017). Cultural Policy Governance, Sub‑State Actors, and Nationalism Comparative Analysis Based on the Spanish Case, Debats. Journal on Culture, Power and Society, 2, 79-93. Doi: http://dx.doi.org/10.28939/iam.debats-en.2017-6
• Zukin, S. (1995). The Cultures of Cities, Oxford: Blackwell.
• 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. Ankara: T.C. Resmî Gazete.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004). Resmî Gazete, 23/07/2004, Sayı: 25531.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu. (2005). Resmî Gazete, 13/07/2005, Sayı: 25874.