Din Görevlilerinin Dünya, Dünyalık ve Ekonomik Kazanç Algısı: Trabzon Örneği

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 95 - 130, 29.12.2018

Nükhet Erden

Öz

Din ve iktisat ilişkisi sosyolojinin ve sosyal hayatın
önemli konularından birisidir. Sosyal hayat içerisinde dinin mi yoksa
ekonominin mi başat rol oynadığı yine sosyolojinin ve özellikle de din
sosyolojisinin önemli ilgi alanları arasında yer almaktadır. Bu çalışma
din-ekonomi ilişkileri çerçevesinde yaşanan ekonomik olumsuzlukların din algısı
üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Bu bağlamda betimleyici bir modelle alan
araştırması olarak gerçekle şen çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda
konunun teorik boyutu izah edilmeye çalışılmaktadır. Araştırmanın uygulama
bölümünde veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Anket formu
evreni temsil ettiği düşünülen 100 kişiden oluşan bir örneklem üzerinde uygulanmıştır.
Araştırma sonucuna göre; din ve dindarlığın, ekonomik alanda istismar aracı
olarak kullanılması, dini kişilik, değer, sembol ve yapıların güvenirliğini
tartışılır kılmaktadır. Bu sorunların toplumsal dokuda kısa zamanda onarılması
mümkün olmamaktadır. Bu çalışmanın amacı Trabzon’da din görevlilerinin dini,
toplumsal ve ekonomik duygu, düşünce, algı, tutum ve davranışlarını anlamak ve
çözümlemektir. 

Anahtar Kelimeler

Din, ekonomi, dindarlık, Trabzon’da dindarlık, meslek, zihniyet

Kaynakça

• Akalın, Kürşad Haldun (2012), Max Weber’in Yorumunda Mesleki Ahlakı Olarak Dünyevi Asketizim, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İçinde Sayı,2 Arslan, Mustafa (2007), Din Hizmetleri Sempozyumu, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi. Atalay, Beşir (1987), Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi İktisadi Kalkınma ve İslam, İstanbul: İlmi Neşriyat Yayınları. Aydın, Derya Güler (2010), Kapitalizmde Bireyin Sorgulanması: Yabancılaşma ve Demir Kafes, Amme İdaresi Dergisi İçinde Sayı:2 Aydın, Mustafa (2013), Kurumlar Sosyolojisi, İstanbul: Açılım Kitap Evi. Bakır Sadr, Muhammed (1979), İslam Ekonomi Doktrini, Hicret Yayınları. Bendiderya, İsmail (2011), İslam ve Batı Medeniyeti, İran: Seyyid Muçteba Musevi Lari Yayınları Bostan, Hanefi (2015), Dini ve Sosyal Hayat, Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Uluslararası Geçmişten Günümüze Trabzon’da Dini Hayat Sempozyumu, İçinde Sayfa: 684 Çelik, Celaleddin (2003), İslam İktisat Ahlakına Dair Birbirini Tamamlayan Bakış Açıları Weber ve Ülgener Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, İslami Araştırma Dergisi İçinde, Sayı 4 Eskicioğlu, Osman (1999), İslam ve Ekonomi, İzmir: Çağlayan Maatba. Gül, Muammer (2014), İslam İktisadi Gelişmesinin Tarihi ve Dini Dinamikleri, Tarih Okulu Dergisi, İçinde Sayı 17 Gürata, Zeynep (1999), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Ankara: Ayraç Yayın Evi. Hamitoğulları, Beşir (1987) Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi İktisadi Kalkınma ve İslam, İstanbul: İlmi Neşriyat Yayınları. Hanioğlu, Şükrü (2005), Max Weber ve İslami Kalvenistler, İslami Araştırmalar Dergisi, Sayı:4 İlhan, Süleyman (2008), Yeni Kapitalizm ve Meslek Olgusunun Değişen Anlamları Üzerine, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, İçinde Sayı,21 İnce, Abdullah (2014), Din Hizmetleri Sunumu Bağlamında Elli ve Üzeri Yaş Grubunun Cami ve Din Adamı Algısı, Sakarya: Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. İnce, Abdullah (2015), Dini ve Sosyal Hayat, Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Uluslararası Geçmişten Günümüze Trabzon’da Dini Hayat Sempozyumu, içinde Sayı: 894 Karahöyük, Mustafa (2013), Din ve Ekonomi İlişkisi, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, İçinde, Sayı:16. Kaya, Mevlüt, ve Küçük Nurettin, (2015) Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri: Safranbolu’da Görev Yapan Din Görevlileri Üzerine Bir Araştırma, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İçinde, Sayı 1 Küçükşen, Kübra (2011), Din Motivasyonlu Ekonomik Organizasyonlarda, Yaşanan Olumsuz Tecrübelerin Din Algısı Üzerindeki Etkileri, Konya: Doktora Tezi. Öksüz, Melek (2006), On sekizinci Yüzyıl’ın İkinci Yarısında Trabzon, Trabzon: Serander Yayınevi. Öz, Satılmış (2013), Çok Ortaklı Şirketlerin Dini ve Toplumsal Temelleri, Erzurum: Doktora Tezi. Özcan, Zeynep (2015), Dini ve Sosyal Hayat, Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Uluslararası Geçmişten Günümüze Trabzon’da Dini Hayat Sempozyumu, İçinde Sayfa: 805 Ramazan, Buyrukçu (2005), Din Görevlisinin Mesleğini Temsil Gücü, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Rodinson, Maxime (1996), İslam ve Kapitalizm, ( Çev. Topaçoğlu, Fevzi), İstanbul: Isparta Küs Yayınları. Tabakoğlu, Ahmet (1987), İslam ve Ekonomik Hayat, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. Tabakoğlu, Ahmet (1987), Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi İktisadi Kalkınma ve İslam, İstanbul: İlmi Neşriyat Yayınları. Tatar, Taner (2010), Sanayi Sosyolojisi Ders Notları. Torun, İshak (2003 ), Max Weber’e Göre İktisadi Zihniyetin Rasyonalizasyonu, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, İçinde Sayı 1 Ülgener, Sabri F. (2006), Zihniyet ve Din, İslam Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisadı Ahlakı, İstanbul: Derin Yayınları. Yıldız, Cengiz (1999), Din Görevlilerinin Sorunları ve Beklentileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Elazığ Uygulaması Yılmaz, Hüseyin (2014), Din ve Dindarlık, İstanbul: Hikmetevi Yayınları.