TARİKATLAR ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR İNCELEME: MENZİL ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 4, 33 - 80, 18.07.2019

Büşra Yakut Oğur

Öz

Değişen ve gelişen 21.yy toplumunda
halen ciddiyetle önemini koruyan ve üye potansiyelinde negatif yönde bir
değişime rastlanmayan tarikatları anlamak ve anlamlandırmaya çalışmak, din
sosyolojisi açısından önem arz eden meselelerden biridir.  Türkiye gibi tarikat yapılanmalarının
toplumsal yapı içerisinde ciddi bir öneme sahip olduğu ülkelerde bu konulara
eğilmenin din sosyolojisi açısından yararlı olacağı düşünülerek bu çalışmanın
yürütülmesine karar verilmiştir. Önemini ve popülaritesini hemen her zaman
belli seviyelerde koruyan ve toplumda birçok kesime hitap edebilen bu yapıların
incelenmesinin gerektiğini düşünerek böyle bir çalışmaya karar verilmiştir.
Yapılan çalışma dört kısımdan oluşmaktadır. Öncelikle giriş kısmında
araştırmanın konu ve önemi dile getirilmiş. Araştırmanın hipotezleri, yöntem ve
tekniklerine yer verilip, daha sonra ise temel kavramlar kısmında ilgili olduğu
düşünülen kavramlara yer verilmiştir. Birinci kısımda tasavvuf tarihinin
gelişimine, İkinci kızımda tarikat ve tarikatların genel yapısına, üçüncü
kısımda Nakşibendî tarikatının genel yapısı ve özelliklerine, dördüncü kısımda
ise konu kapsamında yapılan anket ve mülakat görüşmelerinin bulgularına yer
verilmiştir. Bu kapsamda 25 Menzil tarikatı mensubuna anket uygulanmış ve
beşiyle de derinlemesine mülakat yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Tarikat, Tarikatların Toplumsal Analizi, Menzil Tarikatı

A SOCIOLOGICAL ANALYSIS ON SECTS: MENZIL CASE

Öz

It
is one of the most important issues for the sociology of religion to understand
and make sense of the sects, which still maintain their serious importance in a
changing and developing 21st century society and which do not have a negative
change in member potential. In countries where it has a significant importance
in the social structure sect embodiments such as Turkey would be beneficial in
terms of the sociology of religion address these in mind it was decided to
conduct this study. It was decided that such structures should be examined,
which maintains its importance and popularity almost at certain levels and can
appeal to many segments of the society. The study consists of four parts. First
of all, the subject and the importance of the research are mentioned in the
introduction. The hypotheses, methods and techniques of the research are
included, and then the concepts that are thought to be related are included in
the basic concepts section. In the first part, the development of the history
of Sufism, in the second part the general structure of the orders and sects, in
the third part the general structure and characteristics of the Naqshbandi
order, in the fourth part the findings of the surveys and interviews conducted
within the scope of the subject are given. In this context, 25 Range sect
members were interviewed and in-depth interviews were conducted with five of
them. 

Anahtar Kelimeler

Sect, Social Analysis of Sects, Menzil Sect

Kaynakça

• Küçük, Hülya (2015). Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihine Giriş, 4. Baskı, İstanbul: Ensar Neşriyat .
• Kara, Mustafa (2014). Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, 11. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları .
• Türer, Osman (2015). Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: Ataç Yayınları .
• Ceyhan, Semih (2015). Türkiye’de Tarikatlar Tarih ve Kültür, 1. Baskı, İstanbul: İsam Yayınları .
• Bardakçı, Mehmet Necmettin (2005). Sosyo-Kültürel Hayatta Tasavvuf, 2. Baskı, İstanbul: Rağbet Yayınları .
• Yılmaz, Kamil (2000). Anahtarlarıyla Tasavvuf ve Tarikat, İstanbul: Ensar Neşriyat
• Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi (2006), İstanbul .
• Kurt, Abdurrahman (2014). Din Sosyolojisi, İstanbul, 7. Baskı, İstanbul: Sentez Yayıncılık .
• Bayyiğit, Mehmet (2014). Din Sosyolojisi, 1. Baskı, Konya .
• Güngör, Erol, (1996). İslam Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul, 3. Baskı: Ötüken Neşriyat .
• Yıldırım, Sunay, (2009). Menzil Nakşîliği Kadın Cemaati Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Adıyaman Örneği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ .
• Aybudak, Utku, (2014). Nakşibendîliğin Politik Evrimi ve İskender Paşa Cemaati, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara .
• Kaya, Hakan, (2011). 17. Yüzyılda Osmanlı Toplumunda Nakşibendîlik, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara .
• Yanmış, Mehmet ve Aktaş, Ahmet (2015). “Diyarbakır Sultan Şeymuse Ezzuli Dergâhı Örneğinde Tarikatların Toplumsal İşlevleri”. International Journal of Kurdish Studies, Sayı 1 .
• Kına, Hüseyin Salih, Aidiyet Şuuru, Yeni Makale: http://www.yenimakale.com/huseyin-salih-kina.html, (01.08.2013) .