2000'LERİN TÜRK SİYASAL HAYATI’NI RECEP İVEDİK 4 VE RECEP İVEDİK 5 FİLMLERİNDEN OKUMAK

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 321 - 341, 04.12.2020

Cansu Yetimoğlu Fatih Çağatay Cengiz

Öz

2000’li yılların başlarındaki söylemlerinde, neoliberal politikalara eklemlenmiş sosyal devlet anlayışını benimsediğini, istikrarsız ekonomik gidişata uluslararası kurum ve kuruluşlar ile kurduğu etkileşimle karşı koyacağını ve devlet merkezli yaklaşımdan ziyade millet merkezli bir politik tercihte bulunağını açıklayan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) zamanla izlediği siyasalar doğrultusunda hem kendini hem de “ulus tahayyülünü” dönüştürmüştür. Söz konusu dönüşüm, liberal/bireyci vatandaş profiliyle küresel bir nitelik kazanmaktayken, neoliberal popülist siyasete eklemlenmiş neoliberal milliyetçiliği ile de “millet” olgusunu evrenselden yerele indirgemiştir. Millet kavramının algılanış şeklini, neoliberal milliyetçi yaklaşımıyla politik ve ekonomik kararlarında uygulayan AKP’nin bu tutumu, siyasal alana popülist bir nitelik kazandırmış ve siyasal olanın soyut bir “halk” mefhumu ile olan bağlantısını güçlendirmiştir.
AKP’nin uzun yıllardır siyasal iktidarı elinde tutabilmesinin kaynağının anlamlandırılması açısından neoliberalizm, neoliberal popülizm ve neoliberal milliyetçilik arasındaki bağlantı önem taşımaktadır. İktidarının başından itibaren milliyetçikle arasına mesafe koymuş olan AKP, sonrasında değişen uluslararası konjonktüre bağlı olarak, klasik milliyetçi anlayıştan farklı olduğuna inandığı milliyetçi kimlikleri bünyesine katmıştır. Türk siyasetinin kilit kavramlarından olan muhafazakârlık, milliyetçilik, İslâmcılık gibi düşünceleri, Neo-Osmanlıcık ve neoliberalizm hattında yeniden revize eden AKP, bu yönüyle, Türk siyasal hayatında kendine özel bir yer edinmiştir. Bu çalışma; söz konusu dönüşümün kırılma noktalarını ve söz konusu kırılmaların ortaya çıkardığı “ulus tahayyülünü”, Recep İvedik 4 ve Recep İvedik 5 filmleri üzerinden karşılaştırmalı olarak ele almayı amaçlamaktadır. Böylece, çalışma, siyaset ve sinema arasındaki etkileşimi açığa çıkardığı gibi, Türk Siyasal Hayatı’nın kırılma ve dönüşüm momentlerinin sinemada da kendisini gösterdiğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Siyasal Hayatı, Neoliberalizm, Kamu Yararı, Milliyetçilik, Neo-Osmanlıcılık

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2016). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akbal, Z. T. S. (2015). Muhafazakâr, Mağdur ve Malum Israr, K. İnal, U. B. Gezgin ve N. Sancar (Der.). Marka Takva Tuğra: AKP Döneminde Kültür ve Politika içinde (ss. 154-158). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.