OSMANLI İMPARATORLUĞU VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE MİLLETLEŞME SÜRECİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 8, 1 - 14, 10.07.2021

Hasret Elçin Kürşat Coşkun

Öz

18. yy.’ın sonlarından itibaren modernleşme ve Batılılaşma hareketi, Batılı devletlerin ordularına kıyasla Osmanlı askeri gücünün zayıflığını ortadan kaldırmak ve toprak kayıplarını durdurmak üzere önce askeri alanda başlamış sonra bürokratik yapıya kaymıştır. Böylece askeriye imparatorlukta formatif öncü model olma fonksiyonunu kazandı. Uzun sürede Batılılaşmanın yönetici elit ve halkın üzerindeki psikolojik etkileri konusunda çok az durulmuştur: aşağı görülen küffarların üstünlüğünü kabul etmek Osmanlı elitinde büyük bir narsistik yara açmıştır. Daha farklı bir ruhsal çatışma, Batılılaşmanın teknolojik-askeri alandan kültürel alana da yayılmasıyla ortaya çıkmıştır: Batıyı hem imparatorluğu yıkmayı hedefleyen ve toprak kaybına uğratan düşman olarak görmek, hem de 19.yy.’da artık bütün toplumsal alanlarda -kültür, sanat, siyasi fikirler, edebiyat, vs.- rol model olarak almak ve içselleştirmek. Model olarak alınan daima içselleştirilen obje de olur. Osmanlılarda identifikasyona girilen, üstünlüğü tanınan Batı aynı zamanda korkulan ve nefret edilen bir varlıktır. Dolayısıyla Osmanlı elitinin Avrupa’ya olan psikolojik bağları bir nefret-sevgi ilişkisidir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal değişim, milliyetçilik, osmanlı

Kaynakça

• AKÇAM, T. (1999). Tarihimizi Tabulaştırma Nedenleri ve Sonuçları. In: Birinci Ulusal Tarih Kongresi (30 Nisan-2 Mayıs 1997). Tarih ve Milliyetçilik. Bildiriler. Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi. Mersin. 168-194.
• AKKAYA, Y., & GÜNGÖR, F. Düzen ve Kalkınma Arayışları İçinde Türkiye’de Sendikacılık ve Milliyetçilik. In: Birinci Ulusal Tarih Kongresi (30 Nisan-2 Mayıs 1997). Tarih ve Milliyetçilik. Bildiriler. Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi. Mersin. 400-419.