Türkiye ve Özbekistan Ekonomilerinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2024, Sayı: Özbekistan Özel Sayısı, 67 - 82, 26.10.2024

Hasan Alpago

https://doi.org/10.53791/imgelem.1494422

Öz

Orta Asya cumhuriyeti Özbekistan'ın, Türk Cumhuriyeti olarak tanımlanan bağımsızlığı, Türk dış politikasına yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu bağlamda, ortak dil, tarih ve kültürel bağların paylaşıldığı Türkiye ile Özbekistan arasındaki ilişkiler ve iş birliği, ortak çıkarlar nedeniyle birçok alanda hızla gelişmiştir. Türkiye'nin Özbekistan'a yönelik politikası, ülkenin siyasi ve ekonomik istikrara sahip, uluslararası toplumla bütünleşmiş ve demokratik değerleri içselleştirmiş bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürmesini desteklemektir. Nitekim Türkiye, Özbekistan'ın bağımsızlığını derhal tanıyarak ve ülkeye ekonomik destek sağlayarak bu konudaki stratejisini ve politikasını açıkça uygulamıştır. Bu doğrultuda Türkiye, özellikle Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) aracılığıyla eğitim programları, projeler ve teknik yardımlarla ülkeyi desteklemektedir. Bu temel strateji doğrultusunda, bu çalışmada Özbekistan ve Türkiye ekonomik ve sosyopolitik açıdan değerlendirilmekte ve her ülkenin özel konumu ve jeopolitik konumunun izledikleri stratejileri nasıl şekillendirdiği ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özbekistan, Türkiye, SSCB, AB, NATO, Ekonomi, Sosyo-Kültür.

Comparative Analysis of the Economies of Türkiye and Uzbekistan

Öz

The independence of the Central Asian republic of Uzbekistan, described as the Turkic Republic, has added a new dimension to Turkish foreign policy. In this context, relations and cooperation between Turkey and Uzbekistan, where common language, history and cultural ties are shared, have developed rapidly in many areas due to common interests. Turkey's policy towards Uzbekistan is to support the country's continued existence as an independent state that has political and economic stability, is integrated with the international community, and internalizes democratic values. As a matter of fact, Turkey has clearly implemented its strategy and policy on this issue by immediately recognizing Uzbekistan's independence and providing economic support to the country. In this direction, Turkey supports the country with training programs, projects and technical assistance, especially through the Turkish Cooperation and Coordination Agency (TIKA). In line with this basic strategy, in this study, Uzbekistan and Turkey are evaluated from an economic and sociopolitical perspective and how each country's special location and geopolitical position shapes the strategies they follow.

Anahtar Kelimeler

Uzbekistan, Türkiye, USSR, EU, NATO, Economy, Socio-Culture.

Kaynakça

• Aben, D. (2022). New Stage in Turkey-Uzbekistan strategic partnership, Eurasian Research Institute, Erişim Adresi: https://www.eurasian-research.org/publication/new-stage-in-turkey-uzbekistan-strategic-partnership/
• Arıdemir, H. (2024), Yeni Dünya Düzeninde Özbekistan, chrome- extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.ito.org.tr/documents/Kurumsal/Yayinlar/yeni_dunya_duzeninde_ozbekistan.pdf /Accesed, 20.08.2024
• Alagöz, M; Yapar, S ve Uçtu, R. (2004). “Türk Cumhuriyetleri İle İlişkilerimize Ekonomik Açıdan Bir Yaklaşım”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:12, 59-74. DEİK, Kazakistan Ülke Raporu 2012 s-1-17 https://deik.org.tr/uploads/kazakistan-ulke-bulteni.pdf /Accesed:05.08.2024
• Alpago, H. (2018), İktisadi Düşünce Tarihi (Eleştirisel bir Bakış Açısıyla), Çizgi Kitapevi
• Alpago, H. (2022). The Importance Of Outsourcıng In The Productıon Process In The Globalızıng World. İmgelem, 6(11), 539-550. https://doi.org/10.53791/imgelem.1120505
• Balıkçıoğlu, N. (2019). Türkiye İle Diğer Türk Cumhuriyetleri Arasinda Diş Ticaretin Gelişimi: 2000-2017 Dönemi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(1), 225-245.
• Bekar, N. (2024). Rol Teorisi, Konstrüktivizm ve Realizm Çerçevesinde Türkiye-Özbekistan İlişkileri (1991-2023). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(80), 360-374. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1438194
• Çatalbaş, N. (2014). Uluslararası Ticaretin Serbestleştirilmesi Sürecinde Orta Asya Ülkelerinin Yaklaşımları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 143-158. https://doi.org/10.18037/ausbd.80105
• DEİK, (2024), Türkiye İle Özbekistan’in Ticaret Hacmi Hedefi 5 Milyar Dolar, https://www.deik.org.tr/basin-aciklamalari-turkiye-ile-ozbekistan-in-ticaret-hacmi-hedefi-5-milyar-dolar /Accesed: 15.08.2024
• Dilaver, T. (2020). Türkiye Orta Asya İlişkilerinde Uluslararası İşbirliği, Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), Analiz No: 3, 1-6.
• Doroshko, N. (2013). Respublika Uzbekistan na geopoliticheskoy karte mira, Wschodnioznawstwo, 7, 235-244.
• CIA, (2024), Uzbekistan - The World Factbook – CIA, https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/uzbekistan/ Accessed: 17.08.2024
• Erol, M. S. (2018). Türkiye-Özbekistan İlişkilerinde Stratejik Ortaklık Dönemi, Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM), https://www.ankasam.org/turkiye-ozbekistan-iliskilerinde-stratejik-ortaklik-donemi/ Accessed: 17.08.2024
• Hepaktan, E., & Çılbant, C. (2016). Geçmişten Günümüze Türkiye İle Özbekistan’in Diş Ticaret İlişkileri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2). https://doi.org/10.18026/cbusos.86423
• Hamzaoğlu, H. (2022). Turkey-Uzbekistan Relations: Strategic Cooperation And Partnership. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 6(2), 313-329.
• Önder, B. (2024), Özbekistan, son 7 yılda yeni bir hikâye yazdı, https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/ozbekistan-son-7-yilda-yeni-bir-hikaye-yazdi/746731 / Accessed: 25.08.2024
• URL -1: Chamber of Commerce and Industry of the Republic of Uzbekistan, (2024), https://chamber.uz/en, (Accessed: 17.08.2024).
• URL-2: Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Uzbekistan, (2024), https://mfa.uz/en/ (Accessed: 17.08.2024).
• URL 3: Türkiye Cumhuriyet Dışişleri Bakanlığı, (2024), Özbekistan'ın Ekonomisi, https://www.mfa.gov.tr/ozbekistan-cumhuriyeti-ekonomisi.tr.mfa/Accesed: 16.09.2024
• Kadirov, U. (2015), Türkiye-Özbekistan İlişkilerinde Yeni Dönem, https://www.tyb.org.tr/ozbekistanin-ankara-buyukelcisi-ulfet-kadirov-ulkeler-ve-elciler-programinda-konustu-2770h.htm / Accessed: 25.08.2024
• Kangal, N. (2022), Özgürlükçü Ekonominin Hukuki Ve Ekonomik Bileşenleri: Türk Devletleri Ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”. Türk Dünyası Araştırmaları 132, sy. 261 413-36. https://doi.org/10.55773/tda.1213296.
• Şimşek, N., & Kurt, A. S. (2021). Evaluation of the Economic Relations between Turkey and Uzbekistan. PERCEPTIONS: Journal of International Affairs, 26(1), 121-151.
• Muradova, S. (2010), Türkiye ve Özbekistan Arasındaki, Sosyo-Ekonomik İşbirliği, Tasam. STATISTA, (2024), Statistics about Uzbekistan, https://www.statista.com/map/asia/uzbekistan/ Accessed: 26.08.2024
• TASAM, (2024), Türkiye - Özbekistan Stratejik Diyaloğu Düşünce Diplomasisi: Yeni Dünya Yeni Ufuklar, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/66921/turkiye_-_ozbekistan_stratejik_diyalogu_dusunce_diplomasisi_yeni_dunya_yeni_ufuklar Accesed: 25.04.2024.
• TIKA, (2024), Özbekistan, https://tika.gov.tr/?s=%C3%96zbekistan, Accessed: 01.09.2024
• TUİK, (2024), Ülke İstatistik Ofisleri- Özbekistan, https://www.tuik.gov.tr/Kurumsal/Istatistik_Ofisleri Accessed: 10.08.2024,
• TOBB, (2024), Özbekistan, https://www.tobb.org.tr/UlkeRehberi/Sayfalar/ozbekistan.php , Accessed: 25.08.2024
• Tolkun, S. (2021). Özbekistan Tarihi. International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies, 3(6), 275-284.