Sacred Spectacle in New Media: The Use of Religious Symbols in Entertainment

Yıl 2025, Sayı: Yeni Medya Çalışmaları, 27 - 60, 28.09.2025

Nihat Oyman , Mustafa Macit

https://doi.org/10.53791/imgelem.1735542

Öz

This research is about the use of religious symbols in the entertainment oriented posts of conservative content creators on Instagram and it is important for revealing the reflections of the visual representation of the sacred within social perception and cultural transformation. Understanding the reflections of “sacred spectacle” on Instagram, which refers to the audience focused construction of religious symbols, rituals, and discourses integrated with entertainment, consumption, ostentation, and aesthetic elements is the main objective of this study.To achieve this objective, a netnographic design, a qualitative research method used to examine online communities and cultures, is deployed to understand the posts of Instagram creators within the framework of sacred spectacle and the use of religious symbols. The study has examined the religious posts of 16 conservative/religious content creators active on Instagram using maximum variation sampling. Document analysis, observation, visualization, and collage techniques were used, and the posts have been analyzed within a semiotic framework. The study’s findings show that content creators present an entertainment focused sacred spectacle using religious symbols in new media. In this context, religious symbols become part of individuals’ strategies to attract attention, demonstrate affiliation, and engage with consumer culture, causing to the erosion of the meaning of the sacred and the transformation of religious symbols into objects of spectacle. Consequently, new media offers a hybrid space where the sacred is reproduced and circulated in different contexts.

Anahtar Kelimeler

New Media , Sacred Spectacle , Instagram , Entertainment , Religious Symbols.

Etik Beyan

In this research article, ethics committee permission was not required as the data were not obtained using survey or interview techniques.

Yeni Medyada Kutsal Gösteri: Eğlenceye Dair Dinî Sembollerin Kullanımı

Öz

Bu araştırma, Instagram platformundaki muhafazakâr içerik üreticilerin eğlenceye yönelik paylaşımlarında dinî sembollerin kullanım biçimlerini konu edinmekte ve kutsalın görsel temsilinin toplumsal algı ve kültürel dönüşümün içindeki yansımalarını ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır. Dinî sembol, ritüel ve söylemlerin; eğlence, tüketim, gösteriş ve estetik unsurlarla bütünleşerek izleyici odaklı bir biçimde kurgulanması anlamına gelen “kutsal gösteri”nin Instagram üzerinde yansımalarını anlamak, çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek adına Instagram’daki içerik üreticilerin paylaşımları kutsal gösteri ve dinî sembollerin kullanımı çerçevesinde anlamak üzere nitel araştırma yöntemlerinden çevrimiçi toplulukları ve kültürleri incelemek için kullanılan bir araştırma deseni olan netnografik desen kullanılmıştır. Araştırmada, Instagram’da aktif 16 muhafazakâr/dindar içerik üreticisinin dinî paylaşımları maksimum çeşitlilik örneklemesiyle incelenmiştir. Doküman analizi, gözlem, görselleştirme ve kolaj teknikleri kullanılmış; paylaşımlar göstergebilimsel bir çerçevede analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, içerik üreticilerin yeni medyada dinî sembollerle eğlence odaklı kutsal bir gösteri sunduğu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda dinî semboller, bireylerin dikkat çekme, aidiyet sergileme ve tüketim kültürüne dahil olma stratejilerinin bir parçası haline gelmekte ve bu da kutsalın anlamının aşınmasına ve dinî sembollerin gösteri nesnesi haline gelmesine yol açmaktadır. Sonuç olarak, yeni medya, kutsalın yeniden üretildiği ve farklı bağlamlarda dolaşıma girdiği melez bir alan sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Medya , Kutsal Gösteri , Instagram , Eğlence , Dinî Semboller.

Etik Beyan

Bu araştırma makalesinin verileri anket veya mülakat teknikleri kullanılarak elde edilmediğinden etik kurul izni gerekmemiştir.

Kaynakça

• Akdoğan, A., Sungur, E. (2016). Postmodern Ortamda Dindarın Değişen Giyim Anlayışı, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9/1), 67.
• Aydoğan, E. (2022). Sosyokültürel Bir Faktör Olarak Dinî Değerlerin Marka Sadakatine Etkisine Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi- Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Badur, S., Sardağ, S. (2020). Gummy Smile’da Etkin Çözüm: Botoks, Uluslararası Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi, 18.
• Bağcı, D. (2023). Muhafazakâr Gelinin Alkolsüz Şampanya Eşliğinde Yaptığı Bekârlığa Veda Partisi Tartışmaların Odağında, Onedio Haber, 2023. https://onedio.com/haber/muhafazakar-gelinin-alkolsuz-sampanya-esliginde-yaptigi-bekarliga-veda-partisi-tartismalarin-odaginda-1165026 (Erişim: 27.06.2024).
• Batar, H., Kavuran, T. (2019). İnteraktif Medyada Duyguların Göstergesel Aktarımı; Emojiler, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (8/1), 313.
• Baudrillard, J. (2018). Tüketim Toplumu, N. Tutal ve F. Keskin (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2020). Simülakrlar ve Simülasyon, O. Adanır (Çev.), Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Belfakir, L. (2020). Spiritual Fitness and Community Welfare, International Journal of Research in Social Science and Humanities, (1/4), 15-22.
• Bellah, R. N. (2017). İnsan Evriminde Din: Eski Taş Çağından Eksen Çağına, M. Tunçay (Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bergkvist, L., Zhou, K. Q. (2016). Celebrity Endorsements: A Literature Review and Research Agenda, International Journal of Advertising, (35/4), 648. Doi: https://doi.org/10.1080/02650487.2015.1137537
• Berkowitz, D. (2017). Botox Nation: Changing the Face of America, New York: NYU Press.
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital, John G. Richardson (Eds.), in Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (241–258), New York: Greenwood Press.
• Breward, C. (1995). The Culture of Fashion, Indiana: Manchester University Press.
• Breward, C. (2005). Fashion and Modernity, London: Berg Publishers.
• Bulmer, S., Palakshappa, N., Dodds, S. vd. (2024). Sustainability, Brand Authenticity And Instagram Messaging, Journal of Business Research, (175), 47. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2024.114547
• Campbell, H. A., Tsuria, R. (2023). Dijital Din: Dijital Medyada Dinî Pratikleri Anlamak. (K. Ataman, Ö. F. Cengiz ve D. E. Cengiz (Çev.), İstanbul: İz Yayınları.
• Chandler, D., Munday, R. (2018). Medya ve İletişim Sözlüğü, B. Taşdemir (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Chu, S. C., Seock, Y. K. (2023). The Power of Social Media in Fashion Advertising, Journal of Interactive Advertising, (20/2), 93. Doi: https://doi.org/10.1080/15252019.2020.1802955
• Chul Han, B. (2024). Şeffaflık Toplumu, H. Barışcan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Coakley, J., Pike, E. (2024). Spor Sosyolojisi, F. Akcan (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Coşkun, A. (2003). Din ve Kimlik, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (24/1), 15-16.
• Craik, J. (1994). The Face of Fashion: Cultural Studies in Fashion, London: Routledge.
• Çelebi, C. R., Kahraman, T. ve Uçar, Ö. (2010). 1996- 2009 Türkiye Güzellerinin Karakteristik Yüz ve Makyaj Özelliklerinin Değerlendirilmesi, Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, (2/1), 303.
• Çınar, A. (2005). Modernity, Islam, and Secularism in Turkey: Politics of Interpenetration, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Davie, G. (2000). Religion in Modern Europe: A Memory Mutates, Oxford University Press.
• Davis, K. (2013). Reshaping the Female Body: The dilemma of Cosmetic Surgery, New York: Routledge.
• Debord, G. (2024). Gösteri Toplumu, A. Ekmekçi ve O. Taşkent (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dotson, M., Hyatt, E. M. (2000). Religious Symbols as Peripheral Cues in Advertising: A Replication of the Elaboration Likelihood Model, Journal of Business Research, (48/1), 64. Doi: https://doi.org/10.1016/S0148-2963(98)00076-9
• Eliade, M. (2023). Kutsal ve Dindışı, A. Berktay (Çev.), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Entwistle, J. (2000). The Fashioned Body: Fashion, Dress, and Modern Social Theory, Polity Press.
• Erce Özbilen, E. E., Eser, Z. ve Sığrı, Ü. (2022). Reklamlarda Ünlülerin Kullanılmasının Tüketicilerin Marka Tercihine Olan Etkisi: Nitel Bir Araştırma, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (15/1), 35.
• Ergül, N. (2025). Tüketim, Dindarlık ve Kutsal: Disiplinlerarası Bir Analiz, İmgelem, (16), 177-202. Doi: https://doi.org/10.53791/imgelem.1647678
• Ess, E. (2002). AoIR Ethics Working Committee, Ethical Decision-Making and Internet Research: Recommendations from the Aoir Ethics Working Committee. AoIR. (Erişim: 20.09.2023).
• Fitzpatrick, S. (2009). Covering Muslim Women at the Beach: Media Representations of the Burkini, UCLA Center for the Study of Women, 9. https://escholarship.org/uc/item/9d0860x (Erişim 24.03.2024).
• Frommer, D. (2010). Here’s how to Use Instagram, Business Insider, (11), 1-23. Doi: https://doi.org/10.1016/j.procs.2017.01.074
• Giddens, A. (2022), Mahremiyetin Dönüşümü: Modern Toplumlarda Cinsellik, Aşk ve Erotizm, İ. Şahin (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, E. (1959). The Presentation of Self in Everyday Life, New York: Anchor Books.
• Göle, N. (2010). İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2017). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2019). Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayınları.