Psikolojik Travmanın Suriyeli Göçmen Kadınların Psikososyal Uyumlarına Etkisi: Gaziantep Örneği

Yıl 2025, Sayı: 16, 43 - 66, 29.07.2025

Joud Baki Zada , Atik Aslan

https://doi.org/10.53791/imgelem.1640578

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’deki Suriyeli göçmen kadınların yaşadığı travmaların psikososyal uyum süreçlerine etkisi ele alınmaktadır. Çalışmada erkek egemen yaklaşımların ötesine geçerek kadınların göç nedeniyle yaşadıkları sorunların anlaşılmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi benimsemiş olup fenomenolojik desen tercih edilmiştir. Çalışmaya, geçici koruma statüsünde olan 22 ile 60 yaşları arasındaki 25 Suriyeli kadın katılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilen veriler nitel yönteme uygun olarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde oluşturulan 13 tema çerçevesinde Suriyeli sığınmacı kadınların göç öncesinde, göç sırasında ve göç sonrasında yaşadıkları sorunlar tespit edilmiştir. Suriyeli sığınmacı kadınların göç öncesinde “kaygı, şiddet, cinsel baskı” gibi sorunlar yaşadıkları; göç sonrasında ise “ekonomik, sosyal ve kültürel” açıdan çeşitli zorluklarla mücadele ettikleri gözlemlenmiştir. Araştırma verilerine göre Suriyeli sığınmacı kadınların Türkiye’de yaşamaya devam etme eğiliminde oldukları ancak sosyal uyumlarını zorlaştıran cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklı engeller başta olmak üzere toplumsal engellerle karşılaştıkları görülmektedir. Bu bağlamda travmatik bir göç deneyimi yaşamış olan Suriyeli göçmen kadınlara yönelik sosyal destek ağlarının güçlendirilmesi, ekonomik destek programlarının artırılması ve cinsiyet eşitliği temelli politikaların geliştirilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Suriyeli göçmen kadınların yaşadıkları sorunlara çözüm oluşturacak ve içine geldikleri yerel topluma uyum sağlamalarını kolaylaştıracak politikalara ihtiyaç olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç , Travma , Psikososyal Uyum , Suriyeli Göçmen Kadınlar.

The Effect Of Psychological Trauma On The Psychosocial Cohesion Of Syrian Migrant Women: The Case Of Turkey

Öz

This study addresses the impact of traumas experienced by Syrian migrant women in Turkey on their psychosocial adaptation processes. The study aims to contribute to the understanding of the problems experienced by women due to migration by going beyond male-dominated perspectives. In the study, qualitative research method was adopted and phenomenological design was preferred. Twenty-five Syrian women between the ages of 22 and 60 with temporary protection status participated in the study. The data obtained through semi-structured interviews were subjected to content analysis in accordance with the qualitative method. Within the framework of 13 themes created in the analysis of the data, the problems experienced by Syrian refugee women before, during and after migration were identified. It was observed that Syrian asylum-seeking women experienced problems such as ‘anxiety, violence, and sexual oppression’ before migration and struggled with various difficulties in terms of ‘economic, social and cultural’ after migration. According to the research data, it is seen that Syrian refugee women tend to continue to live in Turkey, but they face social obstacles, especially obstacles arising from gender inequality, which make their social adaptation difficult. In this context, there is a need to strengthen social support networks, increase economic support programs and develop gender equality-based policies for Syrian migrant women who have experienced a traumatic migration experience. It is seen that there is a need for policies that will create solutions to the problems experienced by Syrian migrant women and facilitate their adaptation to the local society they have arrived in.

Anahtar Kelimeler

Migration , Trauma , Psychosocial Adjustment , Syrian Migrant Women.

Etik Beyan

The data of this study were obtained with the permission of Gaziantep University Social and Human Sciences Ethics Committee at its meeting dated 02.02.2024 and numbered “04”.

Kaynakça

• Acartürk, C. (2016). Göç ve Ruh Sağlığı İlişkisi, The Journal of Academic Social Science, 4(25), 137-150. Doi: 10.16992/ASOS.1104.
• Adıgüzel, Y. (2019). Göçmenlerin kültürel entegrasyonu, A. Esen & M. Duman (Eds.), in Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler: Tespitler ve Öneriler, İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Vakfı.
• Altinişik, M. S., Şanlı, E. & Genç, A. (2024). The Mediating Role of Social Stigma Anxiety Related to Seeking Psychological Help in the Relationship Between the Impact of Traumas and Self-Disclosure in Syrian Refugees, Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 33(11), 1418-1436. Doi: https://doi.org/10.1080/10926771.2024.2373343
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. DOI: https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Berry, J. W., Phinney, J. S., Sam, D. L. et al. (2006). Immigrant Youth: Acculturation, Identity, and Adaptation, Applied Psychology: An International Review, 55(3), 303-332. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2006.00256.x
• Boyd, M., Grieco, E. (2003). Women and Migration: Incorporating Gender Into International Migration Theory. Migration Policy Institute. https://www.migrationpolicy.org/article/women-and-migration-incorporating-gender-international-migration-theory (Access: 11.06.2024).
• Çakır, B., Çevik, C. (2021). Küreselleşme, Göç ve Kadın Sağlığı, Humanistic Perspective, 3(1), 225-243. Doi: https://doi.org/10.47793/hp.856206
• Coşkun, C. (2022). Göçmen olgusu ve kültürel uyum: Suriyeli kadın göçmenler üzerine ampirik bir çalışma, Unpublished Master’s Thesis, Üsküdar Üniversitesi.
• Dalaman, Z. B. (2022). Türkiye’de Suriyeli kadın üniversite öğrencilerinin oluşturduğu yeni kadın kimliği, Içtimaiyat, 6 (Göç ve Mültecilik Özel Sayısı), 531-555.
• Doğangün, G., Keysan, A. Ö. (2022). Göçün Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyet pratikleri üzerindeki etkisi: İmkânlar ve zorluklar, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77(1), 125-150. Doi: https://doi.org/10.33630/ausbf.986526 (Access: 31.07.2024).
• Erdoğan, H. (2022). Zorunlu göç bağlamında suriyeli kadınların sorunları, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(1), 609-623. Doi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/itobiad/issue/68190/1015949 (Access: 20.07.2024).
• Ezerbolat, M., Yılmaz Özpolat, A. G. (2016). Travma sonrası büyüme: Travmaya iyi yanından bakmak. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Madalyon Psikiyatri Merkezi, Ankara.
• Farley, T., Galves, A., Dickinson, M. et al. (2005). Stress, coping, and health: A comparison of Mexican immigrants, Mexican Americans, and Non-Hispanic Whites, Journal of Immigrant Health, 7(3), 213-220. Doi: 10.1007/s10903-005-3678-5
• Fiddian-Qasmiyeh, E. (2014). Gender and Forced Migration, E. Fiddian-Qasmiyeh, G. Loescher, K. Long, N. Sigona (Eds.), in The Oxford Handbook of Refugee and Forced Migration Studies, Oxford University Press.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş kimliğin inşa edilişi üzerine notlar, Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Gülyaşar, M. (2017). Suriyeliler ve vatandaşlık: Yerel halk ve Suriyeli sığınmacılar çerçevesinde bir değerlendirme, Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 678-705. Doi: https://doi.org/10.26466/opus.341263
• Harunoğulları, M., Cengiz, D. (2014). Suriyeli Göçmenlerin Mekânsal Analizi: Hatay (Antakya) Örneği, TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu, 23-24, 309-318.
• İlgar, M. Z., Goşgun İlgar, S. (2015). Göç ve göçmenliğin psikolojik yansımaları (Vatansız vatandaş olmak), Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu 2015 içinde (159-177), İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Kamber, B., Ulutaş, E. (2017). Göçmen kadınların toplumsal uyumu: Türkiye’deki Suriyeli kadınların deneyimleri, Kadın Araştırmaları Dergisi, 28(3), 4-6.
• Karakurt, Z., Gülerce, H. (2022). Suriyeli sığınmacı kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyete dayalı sorunlar ve belirsizlik, Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 53, 143-155. Doi: https://doi.org/10.30794/pausbed.1058828
• Kira, I. A. (2001). Taxonomy of trauma and trauma assessment, Traumatology, 7(2), 73-86. Doi: https://doi.org/10.1177/153476560100700202
• Kumar, R. (2011). Research methodology: A step-by-step guide for beginners, Sage Publications.
• Kurtuldu, K., Şahin, E. (2018). Göçün kadın yaşamı ve sağlığı üzerine etkileri, Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1), 37-46.
• Lecaj, F. (2019). Küreselleşme Göç ve Kadın, Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3(1), 49-58.
• Lotfi, S., Başcıllar, M. (2017). Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve Sosyal Hizmet, İGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 275- 286.
• Rahmani, F. (2019). Gender and Migration from afghanistan: an analysis of women’s empowerment and migration, Unpublished Master’s Thesis, İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Rudwan, S. J. (2020). Migration from a psychological perspective. https://osf.io/a47z9/download. (Access: 23.06.2024).
• Sağır, Z. (2014). Suriyeli mültecilerde dini başa çıkma ve ruh sağlığı, Unpublished Master’s Thesis, Marmara Üniversitesi.
• Selimbeyoğlu, E. (2022). Göç sürecine travma perspektifinden bir bakış, 3(1), 1–11.
• Şen, A. B., Vural, C. (2014). Suriye iç savaşında göç ve kadın, Yaratıcı Drama Dergisi, 9(17), 29-40.
• Sevinç Yalçın, Ç. P., Öztürk, E. (2018). Travma Sonrası Zamanın Donması ve Travmanın Nesiller Arası Aktarımı, Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(3), 21-28.
• Sevlü, H. (2017). Suriyeli Göçmen Kadınların Günlük Hayat Deneyimleri ve Kentte Var Olma Mücadeleleri: Gaziantep Örneği, Unpublished Master’s Thesis, Gaziantep Üniversitesi.
• Sırma, A., Aslan, A. (2024). Sosyal hizmette güçlendirme yaklaşımının göç çalışmaları alanında değerlendirilmesi, Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 5(2), 185-207. Doi: https://doi.org/10.61861/spshcd.1587014 (Access: 19.01.2025).
• Tuzcu, A., Bademli, K. (2014). Göçün psikososyal boyutu, Current Approaches in Psychiatry, 6(1), 56-66. Doi: 10.5455/cap.20130719123555
• United Nations. (2024). Women and ınternational migration. Division for the Advancement of Women Department of Economic and Social Affairs. https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/events/coordination/3/docs/P01_DAW.pdf (Access: 07.01.2025).