BULAŞICI HASTALIKLARIN İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU YÖNÜNDEN NİTELENDİRMESİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11, 61 - 96, 30.09.2021

Hakan Cindemir

Öz

Bulaşıcı hastalıkların özellikle küresel salgın boyutuna ulaştıkları dönemlerde, insanlık tarihi boyunca pek çok dönüşüm ve değişimi beraberinde getirdiği gerek sosyal gerekse ekonomik anlamda pek çok önemli etkide bulunduğu göz ardı edilemez. Nitekim salgın hastalıkların doğal sonucu olarak hukuk alanında doğurduğu etkiler doğrultusunda yeni tartışma alanları yarattıkları oldukları açıktır. Bu itibarla halen etkisini sürdürmeye devam eden COVID 19 ve H1N1 virüsünden kaynaklanan SIV (domuz gribi) hastalığı gibi hastalıkların yanı sıra ileride ortaya çıkabilecek daha tehlikeli bulaşıcı hastalıkların iş hukuku boyutlarını tanımlamak da önemli bir meseleyi oluşturmaktadır. Zira hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı döngüsü çerçevesinde bulaşıcı hastalıkların yerinin tespit edilmesi yalnızca sağlık çalışanları bağlamında değil; bütün işçileri kapsayıcı bir hukuksal çerçevenin ortaya konması ve sorumluluk yapısının belirlenmesi anlamında büyük önem taşımaktadır. Bu itibarla önce SIV (H1N1) daha sonra ise COVID 19’un ulaştığı geniş kitlelerin durumu dikkate alınarak bulaşıcı hastalıkları, iş kazası ve meslek hastalığı yönlü nitelendirme ve doktrindeki tartışmaları da ortaya koyarak, içtihatlarla ve karşılaştırmalı hukuk dairesince incelemek suretiyle tanımlamak hukuki bir gereklilik halini almıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid- 19, H1N1, SIV, İş Kazası, Meslek Hastalığı, Bulaşıcı Hastalık, Salgın Hastalık.

DEFINITION OF CONTAGIOUS DISEASES REGARDING LABOR AND SOCIAL SECURITY LAW

Öz

It cannot be ignored that communicable diseases have brought many transformations and changes throughout the history of humanity, especially in the periods when they reached the level of global epidemics and had many important effects both socially and economically. As a matter of fact, epidemics have created new areas of discussion in the legal sense. In this respect, it is also an important issue to define the labor law dimensions of diseases such as COVID 19 and SIV (H1N1), which continue to be effective, and more dangerous infectious diseases that may arise in the future. Determining the location of infectious diseases within the framework of the disease, work accident and occupational disease cycle is not only in the context of health workers; It is of great importance in terms of establishing a legal framework that covers all workers and determining the structure of responsibility. In this respect, it has become a legal requirement to define infectious diseases, by considering the situation of the large masses reached by SIV (H1N1) and then by COVID 19, by putting forward the qualifications and discussions in the doctrine, by examining it with case law and comparative law.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, H1N1, SIV, Occupational Accident, Occupational Disease, Infectious Disease, Epidemic

Kaynakça

• AKBABA, Murat/ DAVUTOĞLU, Vedat, Sağlık ve Hukuk Kıskacında Hekim Ne Yapmalı, Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, C.44, S.7, Kare Yayıncılık, İstanbul 2016.
• AKDENİZ, Ayşe Ledün, “İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Kaynaklanan Sorumluluğunun Hukuki Niteliği”, Prof. Dr. Berin Ergin’e Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXII, S. 2, Legal Yayınevi, İstanbul 2014.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/ SEZGİNER, Murat/ KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayınları Ankara 2015.
• ARICI, Kadir, Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara 2015.
• AYAR, Zeynep, “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası, Tanımı, Unsurları ve Kuruma Bildirilmesi”, Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:3, S:2, Seçkin Yayınları, Kayseri 2015.
• AYDOĞDU, Murat/ YAĞCIOĞLU, Ali Haydar, Kovid-19 Salgının Borç İlişkilerine ve Yargılamaya Etkileri, Seçkin Yayınları, Ankara 2020.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, Hastalık ve Sakatlığın Hizmet Akdine Etkisi, Beta Yayınları, İstanbul 2002.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısına Göre Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri”, Çalışma ve Toplum, 2006/1, S.8, 2006.
• ÇENBERCİ, Mustafa, Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Olgaç Matbaası, Ankara 1985.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluğu, Sevinç Matbaası, Ankara 1974.
• EREN, Fikret, İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluk, Ankara 1974.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluğu, Ankara 1974.
• ERTEN, Rifai, “Yahudilik’te ve Yahudi Kültüründe Şifa Anlayışı”, Kalemname, C.5 S.10, Temmuz- Aralık 2020.
• ERTEN, Rifai, Hristiyanlık’ta İslamiyet’te Şifa ve Bu Dine İnanaların Sağlık Konusuna Bakışları, Kalemname, C.5, S.10, Temmuz- Aralık 2020.
• ERTÜRK, Şükran, “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016 (2016 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi), Oniki Levha Yayınevi, İstanbul 2018.
• FİŞEK, Nuri, “Sağlık Hizmetleri ve İşçi Sağlığı Ailelerinin Sağlık Sorunları”, Modern Yönetim Semineri, Türk-İş Yayınları, 1982, No: 144, http://ankararefakat.net/ drupaltr/drupal-5.2/?q=node/12.
• GEÇER, Bekir, İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2004.
• GİRİTLİ, İsmet/ BİLGEN, Pertev/ AKGÜNER, Tayfun, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul 2013.
• GÖZLER, Kemal/ KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa 2015.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi Ankara 2013.
• GÜZEL, Ali/ OKUR, Ali Rıza/ CANİKLİOĞLU, Nurşen, Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul 2019.
• HAFNER, H. Bley/ R. Kreikebohm/ A. Marschner, sozialrecht, 9. Aufl, Lucterhand, 2007 Neuwied.
• İZVEREN, Adil, Sosyal Politika ve Sosyal Sigortalar, Ankara 1970.
• KING L.V, The Code Hammurabi, Yale Law School, Lillian Goldman Law Library, 2008, https://avalon.law.yale.edu/ancient/hamframe.asp.
• KORKUSUZ, Refik/UĞUR, Suat, Sosyal Güvenlik Hukuku, Ekin Yayınları Bursa 2018.
• MACKOWIAK A. Philip/SEHDEV Paul S., “The Origin of Quarantine”, Clinical Infectious Diseases, C.35, S.9, Oxford University Press, Oxford 2002.
• NOW AK, Denis/OCHMANN, Uta/BRANDENBURG, Stephan/NIENHAU, Albert/WOLTJEN, Michael, COVID-19 als Berufskrankheit oder Arbeitsunfall: Überlegungen zu Versicherungsschutz und Meldepflicht in der gesetzlichen Unfallversicherung, Dtsch Med Wochenschr 2021; 146(03),s.198,199, https://www.thieme-connect.de/products/ejournals/pdf/10.1055/a-1341- 7867.pdf.
• PAN, Yang, Viral Load of Sars- CoV-2 in clinical samples, The Lanet İnfectious diseases, S.20, Nisan 2020.
• POLAT, Murat, “İslam Hukukunda Karantina Ahkamı”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.7, S.1, Pamukkale Üniversitesi Yayınları, Pamukkale 2020.
• SANCAKTAR, Oğuz/ US Eser/ TURHAN, Mine Kasapoğlu/ ÖNÜT, Lale Burcu, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Yayınları, Ankara 2015.
• SAYMEN, Ferit Hakkı/EKONOMİ, Münir, Sosyal Sigortalar Tatbikatı, İstanbul 1966.
• SÖZER, A. Nazım, “Türk Sosyal Sigortalar Hukukunda İş Kazası Kavramı ve Unsurları”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul 2001.
• SÖZER Ali Nazım, İşçi, Bağımsız Çalışan ve Kamu Görevlileri Bakımından Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 3. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2017.
• SUBAŞI, İbrahim, “Küresel Covid 2019 Salgını’nın Türk Bireysel İş Hukukuna Etkisi”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.9, İstanbul, 2020.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (İş Güvenliği), Güncellenmiş 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• SÜZEK, Sarper, İş Güvenliği Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara, 1985.
• ŞAHAN, Ceyda/ÖZGÜR Esra Aydın/ARKAN Gökçen,/ALAGÜNEY M. Erdem/ DEMİRAL, Yücel, COVID-19 Pandemisi’nde Meslek Hastalığı Tanı Kılavuzu, 22.03.2019, https://korona.hasuder.org.tr/wp- content/uploads/Mesleksel-COVID_19_Tan%C4%B1_Rehberi_2020.pdf, s.9.
• ŞAHBAZ, Zübeyde Başboğa, İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sorumluluğu ile Maddi Zarar Hesabına İlişkin Esaslar, Beta Yayınevi, İstanbul, 2010.
• ŞAKAR, Müjdat, Sosyal Sigortalar Uygulaması, Beta Yayınları, İstanbul, 2017.
• ŞAKAR, Müjdat, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2015.
• TAŞKENT, Savaş, “İş Kazası Kavramı”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul, 2001.
• TUNCAY, A. Can/ EKMEKÇİ Ömer, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, İstanbul, 2019.
• TUNÇOMAĞ, Kenan, Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Sigortalar, Beta Yayınları, İstanbul, 1990.
• UYAR, Turgut, Açıklamalı İçtihatlı Borçlar Kanunu Sorumluluk ve Tazminat Hukuku, C. 2, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2003.
• ÜÇIŞIK, H. Fehim, Sosyal Güvenlik Hukuku, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2015.
• WIKELEY, N. J/ OGUS, A., The Law of Social Security,. Fifth Edition: OUP Oxford 2002.
• YILMAZ, Aslı, “Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Kazası Kavramı: Kıta Avrupası ve AngloSakson Sistemlerinden Birer Örnek ile Türk Hukuku Karşılaştırması”, Sosyal Güvence Dergisi, Y.6, S.11, 2017.
• YÜKSEL, Hasan, Sosyal Güvenlik Hukuku, Primli & Primsiz Rejim, Ekin Yayınevi, Bursa, 2016.