FORMATION AND FUNCTIONING OF OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY BOARDS IN THE EMPLOYER, SUB-EMPLOYER RELATIONSHIP

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 12, 139 - 167, 31.03.2022

Banu Özden

Öz

One of the main aims of the labor law is to ensure that the employees work in a healthy and safe environment, and to protect them from work accidents and occupational diseases. In this context, occupational health and safety measures to be taken by the employer in the workplace are a requirement of the employer's obligation to protect the worker. The employer's obligation to protect the worker has been regulated in Article 417 of the Turkish Code of Obligations No. 6098, this obligation has been embodied in the Law No. 6331 on Occupational Health and Safety and the measures that employers should take are comprehensively specified. The obligation to establish an occupational health and safety committee, which is one of the occupational health and safety measures to be taken by the employer in workplaces, is regulated in Article 22 of the Occupational Health and Safety Law No. 6331. The workplaces where the occupational health and safety committees will be established, their formation, duties and powers, and how the coordination and cooperation between the committees will be carried out are specified in the Regulation on Occupational Health and Safety Committees. In order to ensure occupational health and safety in the relationship between the main employer and the subcontractor, where the workers of the main employer and the subcontractor share the same work area, in the Occupational Health and Safety Law No. 6331, in cases where the main employer-sub-employer relationship lasts for more than six months, cooperation between the employers' occupational health and safety boards and coordination obligations. It is important to determine whether the employers fulfill the obligation of cooperation and coordination between the boards, since the fault status of the parties is determined according to the obligations imposed on them by the occupational health and safety legislation in the event of a work accident of the subcontractor worker. In our study, the general framework of the main employer and sub-employer relationship in accordance with the Labor Law No. 4857, the employers' obligation to establish an occupational health and safety committee in accordance with the Occupational Health and Safety Law No. 6331 and the Regulation on Occupational Health and Safety Boards are discussed. In addition, in cases where there is a principal employer-subcontractor relationship, the employers' obligation to coordinate between the boards and the legal and criminal liability of the employers in case of violation of the obligation are discussed.

Anahtar Kelimeler

Employer, Sub-Employer, Health and Safety, Occupational Health and Safety Board, Coordination Obligation

ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARININ OLUŞUMU VE İŞLEYİŞİ

Öz

Çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda iş görme edimini yerine getirmesi, iş kazaları ve meslek hastalığından korunması iş hukukunun temel amaçlarından birini oluşturmaktadır. Bu kapsamda işyerinde işveren tarafından alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri işverenin işçiyi koruma borcunun bir gereğidir. İşverenin işçiyi koruma borcu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesinde düzenleme altına alınmış, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda bu yükümlülük somutlaştırılmış ve işverenlerin alması gereken önlemler kapsamlı olarak belirtilmiştir. İşyerlerinde işveren tarafından alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden biri olan iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurma yükümlülüğü 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 22. maddesinde düzenleme altına alınmış, kurulların hangi işyerlerinde kurulacağı, oluşumu, görev ve yetkileri ile kurullar arası koordinasyon ve iş birliğinin nasıl yürütüleceği İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelikte belirtilmiştir. Asıl işveren ile alt işveren işçilerinin aynı çalışma alanını paylaştığı asıl işveren alt işveren ilişkisinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda altı aydan fazla süren asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde işverenlere ayrıca iş sağlığı ve güvenliği kurulları arasında iş birliği ve koordinasyon yükümlülüğü getirilmiştir. Alt işveren işçisinin iş kazasına uğraması halinde tarafların kusur durumunun iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının kendilerine yüklediği yükümlülüklere göre belirlendiği göz önüne alındığında işverenlerin kurullar arası iş birliği ve koordinasyon yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin tespiti önem taşımaktadır. Bu kapsamda çalışmamızda 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin genel çerçevesi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik uyarınca işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurma yükümlülüğü, asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu durumlarda işverenlerin kurullar arası koordinasyon yükümlülüğü ve yükümlülüğe aykırılık halinde işverenlerin hukuki ve cezai sorumluluğu ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asıl İşveren, Alt İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu, Koordinasyon Yükümlülüğü

Kaynakça

• AKI, Erol, “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Çalışma Yaşamına Etkileri”, DEÜHFD, C. 15, Özel Sayı, 2013.
• AKIN, Levent, İş Sağlığı ve Güvenliği ve Alt İşverenlik, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
• AKYİĞİT, Ercan, İş Ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Alt İşverenlik (Öğreti ve Uygulama), 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• ALPAGUT, Gülsevil, “Alt İşverenlik Yönetmeliği ve Hukuka Uygunluk Sorunu”, Legal İSGHD, Ekim 2008, S. 19 (Hukuka Uygunluk Sorunu).
• ALPAGUT Gülsevil, “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Genel Esasları”, İÜHFM, Cilt: LXXII, S. 2 (Genel Esaslar).
• BAŞBUĞ, Aydın, Alt İşveren İlişkisi ve Güncel Sorunları Şeker Sanayi Örneği, Türkiye Şeker Sanayi İşçileri Sendikası, Ankara, 2010. (Güncel Sorunlar).
• BAŞBUĞ, Aydın, İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği, Türkiye Şeker Sanayi İşçileri Sendikası, Ankara, 2013. (İş Sağlığı ve Güvenliği).
• CANBOLAT, Talat, Türk İş Hukukunda Asıl İşveren- Alt İşveren İlişkileri, Kazancı Hukuk Yayınları: 113, İstanbul 1992. (Asıl İşveren- Alt İşveren).
• CANBOLAT, Talat, “Borçlar Hukuku Bakımından Alt İşveren”, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları, Antalya-Belek, 29 Nisan-2 Mayıs, 2010. (Borçlar Hukuku Bakımından).
• CANBOLAT, Talat, “4857 Sayılı İş Kanununun Temel Kavramlara İlişkin Hükümlerinden Doğan Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri”, 10. Yılında 4857 Sayılı İş Kanunu (Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri) Sempozyumu, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yayınları, 2016. (Çözüm Önerileri).
• CANBOLAT, Talat, “Alt İşverenlik”, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 10. Çalışma Meclisi Semineri, Bilkent Otel ve Konferans Merkezi Ankara, 26-27 Eylül 2013. (Alt İşverenlik).
• CANBOLAT, Talat, “Yozlaşmış Alt İşverenlik (Taşeronluk)”, Tes-İş Dergisi, Ağustos, 2010. (Taşeronluk).
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Öngörülen İşveren Yükümlülükleri”, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası Çalışma Mevzuatı Seminer Notları, Antalya, 26-30 Eylül 2012.
• CENTEL, Tankut, “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Kuruluş ve İşleyişi”, SİHD, Mart, 2013, Y. 8, S. 29.
• ÇANKAYA, Osman Güven/ÇİL, Şahin, İş Hukukunda Üçlü İlişkiler, Genişletilmiş 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
• ÇELİK, Nuri / CANİKLİOĞLU, Nurşen / CANBOLAT, Talat / ÖZKARACA, Ercüment, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 34. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• DEMİRCİOĞLU, A. Murat / KORKMAZ, Doğan / KAPLAN, Hasan Ali, Sorularla İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• EKMEKÇİ, Ömer, 4857 Sayılı İş Kanununa Göre İş Sağlığı Ve Güvenliği Konusunda İşyeri Örgütlenmesi, Birinci Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2005. (İşyeri Örgütlenmesi).
• EKMEKÇİ, Ömer, “Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İSG Uygulamaları”, Çimento Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu Tebliğler Ve Tartışmalar, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası, 14-15 Kasım 2008. (İSG Uygulamaları).
• EKMEKÇİ, Ömer/ YİĞİT, Esra, Bireysel İş Hukuku Dersleri, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• EKONOMİ, Münir, “Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin Kurulması Ve Sona Ermesi, Türk İş Hukukunda Üçlü İlişkiler”, Legal Vefa Toplantıları (II) Prof. Dr. Nuri Çelik’e Saygı, İstanbul, 2008.
• ERTÜRK, Şükran, “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda İşverene Getirilen Yükümlülükler”, SİHD, Eylül 2012, Y.7, S.27.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt: 1 Bireysel İş Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Lykeion Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZDEMİR, Erdem, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Dersleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• SARIBAY ÖZTÜRK, Gizem, İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları, Birinci Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2015.
• SOYER Polat, “4857 Sayılı İş Kanununun 10. Yılında Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi İle İlgili Genel Bir Değerlendirme”, 10. Yılında İş Kanunu Semineri 15 Kasım 2013/İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, İstanbul, 2013.
• SUBAŞI, İbrahim, "İş Hukukunda Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi”, Prof. Dr. Sarper SÜZEK’e Armağan, Cilt: I, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2011, s.125-186.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, Yenilenmiş 21. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.