Conditions of the Criminal Liability of the Employer’s Representative Arising from the Work Accident

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 415 - 450, 20.03.2023

Eren Yıldız

https://doi.org/10.58733/imhfd.1267402

Öz

Due to complex structure of working life, employers have needed someone to represent them in management and administration of workplace. Employer representatives act on behalf of the employer and take part in management of work and workplace. Employers may fulfil their occupational health and safety obligations through employer representatives.
The principles taken as basis in determining criminal liability are the principles of “individuality of punishment” and “fault”. Thereunder these principles, it is not possible to impose a criminal liability on persons other than the perpetrators of an offence and to punish persons who are not at fault in occurrence of the offence. Therefore, when determining the criminal liability arising from a work accident, individuals who are at fault in occurrence of these situations should be determined and evaluated in terms of criminal liability. Herein, the failure of the employer’s representatives to fulfil occupational health and safety measures within their authorities may lead to criminal liability. However, to prevent employers from avoiding criminal liability by showing someone as the employer’s representative, helped by doctrine and judicial decisions, criminal liability of the employer’s representative is subject to certain conditions. These conditions are valid delegation of authority has been made to the employer’s representative; the person to whom the delegation of authority has been made must have necessary and sufficient qualifications, authority, and authority to take measures delegated to individual; and the employer’s representative must have intent or at least negligence in cases where the offence is accepted to be committed by negligence.

Anahtar Kelimeler

Employer, Employer’s Representative, Criminal Liability, The Principle of ındividual Criminal Responsibility, Work Accident

İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğunun Şartları

Öz

Çalışma hayatının karmaşık yapısı nedeniyle işverenler, işyerinin sevk ve idaresinde kendilerini temsil edecek kimselere ihtiyaç duymuşlardır. Bu temsil ihtiyacı sonucunda çalışma hayatında işveren vekilliği kavramı ortaya çıkmıştır. İşveren vekilleri, işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin yönetiminde yer alan kişilerdir. İşverenler kendilerine yüklenilen iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini işveren vekilleri aracılığıyla yerine getirebilirler. Cezai sorumluluğunun belirlenmesinde esas alınan ilkeler “cezaların şahsiliği” ve “kusur” ilkeleridir. Bu ilkeler gereği bir suçun failleri dışındaki kişilere doğrudan bir cezai sorumluluk yüklenilmesi ve suçun ortaya çıkmasında kusuru bulunmayan kişilerin cezalandırılması mümkün değildir. Dolayısıyla bir iş kazasından doğan cezai sorumluluğun tespiti yapılırken bu durumların ortaya çıkmasında kusuru bulunan kişiler belirlenerek cezai sorumluluk bakımından değerlendirilme yapılmalıdır. Bu bağlamda işveren vekillerinin yetkileri kapsamında yer alan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini yerine getirmemeleri cezai sorumluluklarının doğmasına neden olabilecektir. Ancak işverenlerin, birtakım kişileri görünüşte işveren vekili göstererek cezai sorumluluktan kurtulmalarının önüne geçmek adına öğretide ve yargı kararları ışığında işveren vekilinin cezai sorumluluğunun doğabilmesi birtakım şartlara bağlanmıştır. Bunlar, işveren vekiline geçerli bir yetki devrinin yapılmış olması, yetki devri yapılan kişinin kendisine devredilen önlemleri alma konusunda gerekli ve yeterli vasıflara, yetki ve otoriteye sahip olması ve işveren vekilinin kastının veya suçun taksirle işlenebileceği kabul edildiği haller bakımından en azından taksirinin bulunması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşveren, İşveren Vekili, Cezai Sorumluluk, Cezaların Şahsiliği İlkesi, İş Kazası

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin, “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülüğü Bulunan Kişiler ve Bu Kişilerin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Kaynaklanan Cezai Sorumlulukları”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2018, C. 13, S. 143, s. 14-30.
• AKIN, Levent, “İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenin Cezai Sorumluluğu”, TİSK Akademi, Y. 2008, C. III, S. 5, s. 210-231 (Cezai Sorumluluk).
• AKIN, Levent, “İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından Doğan İşveren ve İşveren Vekillerinin Cezai Sorumluluğu, (Çevrimiçi) https://www.slideshare.net/iGYZirve/veren- ve-veren-vekillerinin, E.T. 24.07.2022 (İşveren Vekili).
• ARTUK, M. Emin / GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, M. Emin / ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• AVCI, Mehmet Serhat, İşverenin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu, Tekbel Yayın, İstanbul, 2018.
• AYDINLI, İbrahim, İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Hukuk ve Cezai Sorumluluk (Yargı Kararları ve İlgili Mevzuat), Seçkin Yayınları, Ankara, 2015.
• BAŞTERZİ, Süleyman, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2018, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• BIYIKLI, Hasan, Sosyal Ceza Hukuku: İşçinin Ceza Yoluyla Korunması, Gazi Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1983.
• ÇELİK, Nuri / CANİKLİOĞLU, Nurşen / CANBOLAT, Talat / ÖZKARACA, Ercüment, İş Hukuku Dersleri, 34. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• DEMİRCİOĞLU, A. Murat, Ulusal ve Uluslararası Hukukta İş Güvenliği Uzmanlığı, Beta Yayınları, İstanbul, 2006.
• DEMİREL, Muhammed, Çifte Özen Anlayışı Çerçevesinde Taksirli Suçtan Doğan Ceza Sorumluluğu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2022.
• EKMEKÇİ, Ömer / KÖME AKPULAT, Ayşe / AKDENİZ, Ayşe Ledün, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• EKMEKÇİ, Ömer / YİĞİT, Esra, Bireysel İş Hukuku Dersler, 3. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• ERBAŞ, Rahime, Türk Ceza Kanunu’nda Görünüşte İhmali Suçlarda Garantörlük, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• ERDOĞAN, Çağla, İşveren ve İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu, Yetkin Yayınları Ankara, 2016.
• ERGÜNEŞ, Seda, “İşveren Vekilinin İş Kazasından Kaynaklanan Cezai Sorumluluğu”, Legal İSGHD, Y. 2013, C. X, S. 39, s. 137-162.
• ERTÜRK, Şükran / ŞAHİN EMİR, Asiye, “6331 Sayılı Kanun Açısından İşveren Vekili Kavramı ve İşveren Vekilinin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu”, Legal İSGHD, Özel Sayı: Prof. Dr. Fevzi Demir’e Armağan, Nisan 2016, s. 101-134.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019 (Ceza Genel).
• HAKERİ, Hakan, Kasten Öldürme Suçları TCK 81-82-83, 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007.
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• KOVANCI, Nuray, “İş Kazası Sonucu Ölüm Nedeniyle İşverenin Cezai Sorumluluğunun Suçun Manevi Unsuru Bakımından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahke- mesi Dergisi, Y. 2018, S. 11, s. 263-296.
• MEMİŞOĞLU, S. Özgür / ÇINAR, Çağatay, “İşverenin İş Kazasından Kaynaklanan Cezai Sorumluluğu”, Legal İSGHD, Y. 2012, C. 9, S. 33, s. 31-70.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku, 7. Bası, Lykeion Yayınları, Ankara, 2022.
• NARTER, Sami, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda İdari, Cezai ve Hukuki Sorumluluk, 2. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018 (Sorumluluk).
• NARTER, Sami, “İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Tüzel Kişi Organı Olarak Ortak İşverenin Cezai Sorumluluğu”, Gazi İİBF Dergisi, Y. 2015, C. 17, S. 2, 2015, s. 229-266 (Tüzel Kişi).
• ÖZDEMİR, Erdem, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Dersleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020 (Ders Kitabı).
• ÖZDEMİR, Erdem, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014 (İSG).
• ÖZEN, Muharrem / TOZMAN, Önder “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Işığında İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Ceza Sorumluluğu”, Sicil İHD, Y. 2008, S. 10, s. 214-236.
• ÖZGENÇ, İzzet Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021 (Ceza Genel).
• ÖZGENÇ, İzzet, “İhmalî Suç Teorisi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2021, C. 25, S. 4, s. 303-378, s. 305 (İhmali Suç). ÖZKAN, Halid, İş Kazalarından Doğan Ceza Sorumluluğunda Kusur Tespiti” GÜHFD, Y. 2016, C. 20, S. 15, 2016, s. 511-571.
• PALUT, Adem, Kasten Adam Öldürme Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• OCAK, Saim, İş Güvenliği Uzmanlığı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• SARIBAY ÖZTÜRK, Gizem, İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları, Beta Yayınları, İstanbul, 2015.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Kazası Halinde İşveren Vekilinin Hukuki Sorumluluğuna İlişkin Bir Yargıtay Kararı Üzerine, Prof. Dr. Savaş Taşkent’e Armağan, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019, s. 318-327 (İşveren Vekili).
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, 5. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, 21. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.
• ULUSAN, İlhan, Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu ve Bundan Doğan Hukuki Sorumluluğu, Kazancı Hukuk Ya- yınları, İstanbul, 1990.
• YILMAZ, Alper, İşveren Vekilinin İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Bakımından Sorumluluğu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.