COMMITTING THE CRIME OF FRAUD WITH THE INTENTION OF OBTAINING THE INSURANCE AMOUNT

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 29 - 70, 21.03.2024

Korhan Yeğrim

https://doi.org/10.58733/imhfd.1451561

Öz

Obtaining benefits from the insurance company under the name of insurance price by fraudulent behaviour on the insurance subject constitutes the qualified form of the crime of fraud stipulated in the Turkish Criminal Code No. 5237. This crime is completed by obtaining benefit in favour of the perpetrator or a third party at the expense of the insurance company. Insurance fraud is a loss crime for which a result is sought in the legal definition. The commission of this offence by three or more persons together or within the framework of the activities of an organisation is foreseen as a reason for increasing the penalty. For this offence, effective remorse provisions are included as a personal reason for a reduction in the penalty. In our study, the commission of the offence of fraud with the intention of obtaining insurance proceeds is discussed within the framework of the systematic framework specific to criminal law. It is controversial whether the legal issue of this offence is property and/or freedom of will, whether legal entities can be the victim of this offence, whether the offence is committed if the benefit to be obtained by the perpetrator or the third party is justified, whether the element of deception is objectively suitable for deception, and when the enforcement actions begin. The controversial issues are discussed in the light of the doctrine and the current case law of the Court of Cassation and solutions are presented.

Anahtar Kelimeler

Insurance Fraud, Fraud, Insured, Insurer, Insurance Price

DOLANDIRICILIK SUÇUNUN SİGORTA BEDELİNİ ALMAK MAKSADIYLA İŞLENMESİ

Öz

Sigorta konusu üzerinde hileli davranışlarda bulunmak suretiyle sigorta şirketinden sigorta bedeli adı altında menfaat temin edilmesi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen dolandırıcılık suçunun nitelikli halini oluşturmaktadır. Bu suç sigorta bedelinin sigorta şirketi zararına failin ya da üçüncü kişinin lehine yarar elde edilmesiyle tamamlanır. Sigorta dolandırıcılığı, kanuni tanımda bir neticenin arandığı zarar suçudur. Bu suçun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi ya da bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi cezanın arttırılmasını gerektiren bir neden olarak öngörülmüştür. Bu suç için cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi bir sebep olarak etkin pişmanlık hükümlerine yer verilmiştir. Çalışmamızda, dolandırıcılık suçunun sigorta bedelini almak maksadıyla işlenmesi ceza hukukuna özgü sistematik çerçevesinde ele alınmıştır. Bu suçun hukuki konusunun malvarlığı ve/ya irade özgürlüğü olması, tüzel kişilerin bu suçun mağduru olabilme durumu, failin ya da üçüncü kişinin elde edeceği menfaatin haklı olması halinde suçun işlendiğinin kabulü, hile unsurunun objektif olarak kandırmaya elverişli olup olmadığı, icra hareketlerinin ne zaman başlayacağı hususları tartışmalıdır. Tartışmalı olan hususlar, öğreti ve güncel Yargıtay içtihatları ışığında ele alınmış ve bu konuda çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sigorta Dolandırıcılığı, Hile, Sigorta Ettiren, Sigortacı, Sigorta Bedeli

Kaynakça

• AKALIN, Şükrü Haluk, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, 11. Baskı, Ankara, 2019.
• AKBULUT, Berrin, “Dolandırıcılık Suçunda Hile ve Hilenin Zamanı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 30, S. 4, 2022, s. 2267-2301.
• AKBULUT, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• ARSLAN, Uğur, “Sigorta dolandırıcılığı Suçu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2017, S. 130, s. 89-118.
• ARTUK, M. Emin / GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, M. Emin / ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• ARTUK, M. Emin / GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, M. Emin / ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 20. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• ASLAN, Göksel, Örneklerle Uygulamada Dolandırıcılık, Hırsızlık ve Mala Zarar Verme Suçları, Pozitif Hukuk Dizisi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• AŞKIN, Uğur, “Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 24, S. 2, Aralık 2018, s. 682-710.
• AYDIN, Devrim, “Dolandırıcılık Suçu”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 2, 2021, s. 649-705.
• BAYRAKTAR, Ahmet Ümit, Türk Hukukunda Sigorta Dolandırıcılığı, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2023, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 9. Bası, Beta Yayım Dağıtım A. Ş., İstanbul, 2016.
• ÇEKER, Mustafa, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Sigorta Hukuku, 8. Baskı, Karahan Kitabevi, Adana, 2013.
• DEMİR, Abdullah, Hukuki Terimler Sözlüğü, 1. Baskı, Astana Yayınları, Ankara, 2017.
• DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıcılık, 18. Baskı, Ankara, 2023.
• DÖNMEZER, Sulhi, “Dolandırıcılık Cürmü”, İBM, S. 9 (1943), s. 546-565.
• ELDELEKLİOĞLU, İrem Aral, Şematik Sigorta Hukuku, 2. Baskı, Ankara, 2022.
• EKER KAZANCI, Behiye / ZEYREK, İlker, “TCK’da Dolandırıcılık Suçu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C.21, Özel S. 2019, s. 517-583.
• GERÇEKER, Hasan, Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. III, 2. Baskı, Ankara, 2014.
• GÖKCEN, Ahmet, Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki Ceza Müeyyideleri, İstanbul, 1989.
• GÜLHAN, Melisa, “Sigorta Alacaklarında Zamanaşımı”, Ankara Barosu Dergisi, 2023, S.1, s. 345-364.
• GÜNAY, Barış, Sigorta Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2023.
• GÜNAY, Erhan, Dolandırıcılık ve Belgede Sahtecilik Davalarında Yargılama Süreci, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / ÖZEN, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, U.S.A. Yayıncılık, Ankara, 2010.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 28. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• HEFENDEHL, Roland, Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch (Herausgeber: Volker ERB/ Jürgen SCHÄFER), 4. Aufl. 2022.
• HEGER, Martin, (Herausgeber: Karl LACKNER/Kristian KÜHL/Martin HEGER), Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Aufl, München, 2023.
• KASISKE, Peter, Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch (Herausgeber: Volker ERB/ Jürgen SCHÄFER), 4. Aufl. 2022.
• KENDER, Rayegan, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, 14. Baskı, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2015.
• KINDHÄUSER, Urs / HOVEN, Elisa, Nomos Kommentar, (Herausgeber: Urs KINDHÄUSER / Ulfried NEUMANN / Hans-Ullrich PAEFFGEN / Frank SALIGER), 6. Aufl., Baden- Baden, 2023.
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• MAVİŞ, Volkan, “Dolandırıcılık Suçunun Hile Unsuruna İlişkin Sorunlar”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, Özel Sayı, 2015, s. 597-626.
• MERAN, Necati, Dolandırıcılık, Sahtecilik, Güveni Kötüye Kullanma, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• ÖZBEK, Veli / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• ÖZBEK, Veli / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 18. Baskı, Ankara, 2023.
• ÖZDAMAR, Mehmet / DOĞAN, Burak, Sigorta Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ÖZEN, Mustafa, Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• ÖZEN, Mustafa, Ceza Hukuku Özel Hükümler Dersleri, Adalet Yayınevi, 8. Baskı, Ankara, 2023.
• ÖZGENÇ, İzzet, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZTÜRK, Sami, Açıklamalı-İçtihatlı Güveni Kötüye Kullanma Bedelsiz Senedi Kullanma Dolandırıcılık Suçları ve TCK Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• PARLAR, Ali / HATİPOĞLU, Muzaffer, Açıklamalı-Yeni İçtihatlarla 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, C. III, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• PARLAR, Ali, Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçları, 1. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara, 2011.
• PERRON, Walter, (Herausgeber: Adolf SCHÖNKE/Horst SCHRÖDER), Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, München, 2019.
• RADO, Türkan, “GAİUS’a Göre Klasik Roma Hukukunda Furtum Suçu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1952, C. 18, S.1-2, s. 479-519.
• SELÇUK, Sami, Dolandırıcılık, 1. Baskı, Yasa Yayınları, İstanbul, 1982.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK / Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku -I, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• TANERİ, Gökhan / KAMIŞLI, Gani, Dolandırıcılık-Sahtecilik-Güveni Kötüye Kullanma Suçları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / ÖNOK, R. Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Güncellenmiş 20. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, 9. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2006.
• TÜMERKAN, Somay, Dolandırıcılık Suçu (Karşılıksız Çek Keşidesi Fiilleri), 1. Baskı, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1987.
• TÜRAY, Aras, “Hukuki İşlemlerde Basit Dolandırıcılık Suçu”, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, 2011, s. 1681-1697.
• ULAŞ, Işıl, Uygulamalı Sigorta Hukuku, Mal ve Sorumluluk Sşgortaları, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
• YAŞAR, Osman / GÖKCAN, Hasan Tahsin / ARTUÇ, Mustafa, Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Adalet Yayınevi, C. IV, Ankara, 2014.
• YAZICIOĞLU, R. Yılmaz, “Hırsızlık Suçunun Malvarlığına Karşı İşlenen Bazı Benzer Suçlardan Ayrımı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 19, S. 2, 2013, s. 757-796.
• YENİSEY, Feridun / PLAGEMANN, Gottfried, Alman Ceza Kanunu Strafgesetzbuch (StGB), Beta Yayınevi, İstanbul, 2015.