Thoughts on the Concept of Commercial Sales in Terms of Turkish Commercial Code and Turkish Code of Obligations

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 671 - 687, 30.09.2024

İbrahim Akan Özdemir

https://doi.org/10.58733/imhfd.1493778

Öz

Buying and selling transactions that we are involved in, both to meet our needs and to gain occupational earnings, constitute a crucial part of our daily lives. In commercial life, actors who are parties to sales transactions, especially for the purpose of making a profit, have justified expectations for the creation of a legal infrastructure in terms of the promptness, flexibility, predictability, effectiveness, and security they need in commercial area. In order to meet this expectation, it is observed that the legislature provides certain special opportunities to the parties regarding commercial sales, especially in terms of commercial sales transactions. Being able to use these opportunities first requires a determination that the sales contract is of commercial nature. When we look at the provisions of the TCC, it is understood that the area that will be considered as commercial sales is quite constricted. Based on the TCO regulations, ways to use the special opportunities related to the concept of commercial sales outside this constricted area and in a wider part of commercial life will provide the elements such as promptness, flexibility, and security needed on the market. In this context, in our study, we have tried to identify the situations that create problems in terms of qualification determination in the views of the TCC and TCO provisions on the subject. Then, the criteria for including a sales transaction in the concept of commercial sales were mentioned and on the possibilities of broad interpretation of the legal provisions regarding the concept.

Anahtar Kelimeler

Commercial Sales, Ordinary Sales, Sales Contract, Trader, Tradesman

Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu Bakımından Ticarî Satış Kavramına Dair Düşünceler

Öz

Gerek ihtiyaçlarımızı giderme, gerekse mesleki olarak kazanç elde etmek gayesiyle tarafı olduğumuz alım-satım işlemleri, günlük hayatımızın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Ticari hayatın içerisinde, kazanç elde etme amacıyla satış işlemlerinin tarafı olan aktörler, yeterince zor olan bu mecrada, ihtiyaç duydukları güvenlik, hareket serbestisi ve çabukluk açısından hukuki altyapı oluşturulması adına haklı bir beklenti içerisine girmektedirler. Bu beklentiye cevap verebilmek adına, özellikle ticari vasıf taşıyan satış işlemleri bakımından yasa koyucunun ticari satışlar hususunda taraflara belirli bir takım özel imkanlar sağladığı gözlenmektedir. Söz konusu olanakları kullanabilmek hususunda, öncelikle satış sözleşmesinin ticari vasıfta olup olmadığının tespiti önem taşımaktadır. Bir satış sözleşmesinin ticari niteliğe sahip olup olmadığının tayini açısından, TTK ve TBK’da herhangi bir açıklamanın yer almadığı ifade edilmelidir. TTK hükümlerine bakıldığında vasıf tayini için alanın oldukça dar tutulduğu anlaşılmaktadır. TBK düzenlemelerinden hareketle ticari satış kavramına dair özel imkanların, bu dar alanın dışında ve ticari hayatın daha geniş bir kısmında kullanılması yolları araştırılmalıdır. Bu kapsamda çalışmamızda TTK ve TBK hükümlerinin konuya ilişkin görünümlerinde vasıf tayini bakımından sorun oluşturan durumlar tespit edilmeye gayret edilmiştir. Ardından bir satış işleminin ticari satış kavramına dahil edilmesi hususundaki kıstaslara değinilmiş, bunlar üzerinden kavrama ilişkin yasa hükümlerinin geniş yorumlanması ihtimallerine yönelik bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ticari Satış, Satış Sözleşmesi, Tacir, Esnaf.

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Burak, Tacirler Arası Ticari Satış, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• ARIKAN, Mustafa, “Ticari Satış Sözleşmelerinde Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu ve Bu Bağlamda 6102 Sayılı TTK. m. 18/III Hükmünün Değerlendirilmesi”, MÜHF-HAD Özel Sayı, C.18, S.2, 2012, s.11-18.
• ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Yirmi üçüncü Basıdan Tıpkı Basım, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2017.
• ASLAN, İ. Yılmaz, 6502 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 5. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, İstanbul, 2015.
• ATAMER, Yeşim M., “Zararın Soyut Yöntem İle Hesaplanması ve Bu Hesabın CISG Madde 74 ve 76 Örneğinde Mahrum Kalınan Kâr Talebi İle İlişkisi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013/1, s.137-160.
• AYDOĞDU, Murat/KAHVECİ, Nalan, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Sözleşmeler Hukuku, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• BAHTİYAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, 19. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2018.
• BİLGİN YÜCE, Melek “Satış Sözleşmesinde Ayıptan Dolayı Sorumluluğun Şartları ve Alıcının Seçimlik Hakları”, MÜHF-HAD Özel Sayı, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu III, (3-4 Haziran 2011), 2012, s.371-408.
• BOZER, Ali/GÖLE, Celal, Ticari İşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2011.
• CİNDORUK AYHAN, Cansu, Ticari Satış, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• ÇETİNER, Bilgehan, “Yeni Türk Borçlar Kanunu’nda Yarar ve Hasarın İntikali İle Satıcının Ayıptan Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, İÜHFM, C.LXVII, S.1-2, 2009, s.97-114.
• DEMİRKAPI, Ertan, “Ticari İşletmenin Tespiti Açısından Esnaf İşletmesi Kavramının Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XVII, 2013, S.1-2, s.371-441.
• DOĞAN, Nazlı, Tacirler Arası Ticari Satım Sözleşmelerinde Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 11. Baskı, Legem Yayınevi, Ankara, 2023.
• ERZURUMLUOĞLU, Erzan, Sözleşmeler Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin, Borçlar Hukuku, İkinci Kısım, Akdin Muhtelif Nevileri (Özel Borç İlişkileri), C.I, 4.Bası, İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C.I, 3.Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.
• İMREGÜN, Oğuz, Kara Ticareti Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
• KAYAR, İsmail, Ticari İşletme Hukuku, 8. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara, 2012.
• KIRCA, İsmail, “Esnaf ve Sanatkar İle Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin 2007/12362 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı”nın Değerlendirilmesi”, BATİDER, C.XXIV, 2007, S.2, s.293-304.
• KLEINALTENKAMP, Michael/ PLINKE, Wulff/ WILKINSON, Ian/ GEIGER, Ingmar, Fundamentals of Business-to-Business Marketing, Mastering Business Markets, Springer Text in Business and Economics, Berlin-Sydney, 2015.
• KOCAR, Serra, Ticari Satış Sözleşmesi ve Ticari Satışta Ayıp Sorumluluğu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul, 2018.
• KOLLER, Alfred, Basler Kommentar Obligationenrecht I, Art.1-529 OR, 7.Aufl., Helbing Lichtenhahn, Basel, 2019.
• NOMER, Haluk Nami/ENGİN, Baki İlkay, Türk Borçlar Kanunu Şerhi, 2. Kısım, Özel Borç İlişkileri, C.I, Satış Sözleşmesi, I. Fasikül, Giriş-Madde 207-214,245, 2.Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Yargıtay Kararları Işığında Ticari Satış Sözleşmesinde Ayıp Kavramı ve Ayıba Bağlı Hakları Kullanmak için Uyulması Gereken Külfetler, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C.I, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007, s.39-58.
• ÖZDAMAR, Emine, “Ticari Satışlarda Temerrüde İlişkin Özel Durumlar”, Terazi Hukuk Dergisi, C.8, S.87, 2013, s.14-24.
• POROY, Reha/YASAMAN, Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, 16. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• SEROZAN, Rona, Sözleşmeden Dönme, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007.
• ŞAHİNİZ, C. Salih, Tacirler Arası Ticari Satımlarda Satıcının Ayıplı İfadan (Ayıplı Mal Tesliminden) Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• TEKİNALP, Ünal/ÇAMOĞLU, Ersin, Türk Ticaret Kanunu Ticarî Mevzuat ve İkincil Düzenlemeler, 15. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• TAMER, Hüseyin, “Ticari Satımlar ve Hukuki Sonuçları”, Sakarya University Of Applied Sciences, Journal Of Business and Trade, 2(1), 2001, s.17-27.
• TANDOĞAN, Halûk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 6. Basım, C.I/1, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/ KAYA, Arslan/NOMER ERTAN, N. Füsun, Ticari İşletme Hukuku, 6. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2014.
• YILMAZ, Elif Merve, Ticari Satışta Satıcının Temerrüdü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul, 2019.
• YÜCER AKTÜRK, İpek, “Tüzel Kişi Tacirin Tüketici Sıfatı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XX, 2016, S.2, s.103-128.
• ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 13. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• www.lexpera.com.tr (Lexpera)
• www.karararama.yargitay.gov.tr (Yargıtay)