The Legal Consequences of The Family Home Annotation

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 425 - 451, 26.03.2025

Rumeysa Çevik

https://doi.org/10.58733/imhfd.1598651

Öz

The concept of the family home is not defined in the Turkish Civil Code. Hence, it is important to explain the concept of the family home. The family home is generally defined as the residence that is designated by the spouses as the center of family life during the continuation of the marriage. As a rule, under the Turkish Civil Code, spouses have the freedom to conduct legal transactions. However, there are certain exceptions to this rule. One of the exception is about the family home. There are various opinions in the doctrine regarding this regulation.The annotation of the family home is the main subject of this study. The legal effect of the family home annotation is explained within the framework of doctrinal views and decisions of the Court of Cassation. In this context, it must be explained whether the family home annotation eliminates the good faith of the person transacting with the spouse or the good faith of a third party who is not a party to the transaction. Because this determination is important in clarifing the legal effect of the family home annotation. Finally, it is clarified how the deletion of the Family Home Annotation is addressed in cases of the continuation or termination of the marriage. In this study, issues are explained within the framework of the Court of Cassation's practices. This is because the interpretation of provisions regarding the family home is dependent on the decisions of the higher courts. Therefore, the evolving judicial precedents and their reasoning are included, reflecting the current practice of the Court of Cassation

Anahtar Kelimeler

Family Home, Annotation of the Family Home, Effect of the Family Home Annotation, Land Registry, Deletion of the Family Home Annotation

Aile Konutu Şerhinin Hukuki Sonuçları

Öz

Aile konutunun tanımı Türk Medeni Kanunu’nda yer almamaktadır. Bu nedenle, aile konutu kavramından ne anlaşılması gerektiğinin ortaya konulması önem taşır. Aile konutu, genel olarak, evlilik birliği devamı sırasında eşler tarafından aile hayatının merkezi haline getirilen konut olarak tanımlanabilir. Kural olarak, Türk Medeni Kanunu’na göre eşler yapacakları hukuki işlemler konusunda hukuki işlem serbestisine sahiptirler. Ancak, bu kuralın bazı istisnaları vardır. Bu istisnalardan biri de aile konutuna ilişkin hukuki işlemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Doktrinde söz konusu düzenlemeye ilişkin çeşitli görüşler yer almaktadır. Aile konutunun korunmasını amaçlayan aile konutu şerhi ise çalışmamızın ana konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada aile konutu şerhinin hukuki etkisi doktrindeki görüşler ve Yargıtay kararları çerçevesinde açıklanmaktadır. Bu kapsamda, aile konutu şerhinin eşle işlem yapan kişinin mi, yoksa eşle yapılan işlemin tarafı olmayan üçüncü kişinin mi iyiniyetini ortadan kaldırdığı hususu izah edilmektedir. Zira bu belirleme aile konutu şerhinin kimler açısından hukuki etki doğuracağını belirlemede yol gösterici olmaktadır. Son olarak, aile konutu şerhinin terkin ettirilmesi hususu evlilik birliğinin devam etmesi ve evlilik birliğinin sona ermesi olmak üzere iki başlık altında incelenmektedir. Çalışmamızda Yargıtay uygulaması göz önünde bulundurularak başlıklar ele alınmaktadır. Zira üst mahkemenin kararları aile konutuyla ilgili hükümlerin yorumuna ışık tutmaktadır. Öte yandan, zaman içinde Yargıtay’ın içtihat değişikliğine gittiği görülmektedir. Bu nedenle, değişen içtihatlara ve gerekçelerine yer verilerek güncel Yargıtay uygulamasına yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile konutu, Aile konutunun şerhi, Aile konutu şerhinin etkisi, Tapu sicili, Aile konutu şerhinin terkini

Kaynakça

• ACAR, Faruk, “Bir Boşanma Sebebi Olan Terk Kurumunun Konutun Aile Konutu Niteliğine Etkisi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2011, C. 10, S. 2, s. 35-52 (Aile Konutu).
• ACAR, Faruk, Aile Hukukumuzda Aile Konutu-Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
• AKÇAAL, Mehmet, Medeni Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya, Türk Medeni Kanunu Aile Hukuku, Beta, İstanbul, 2014.
• ALTINOK ORMANCI, Pınar, “Aile Konutuna İlişkin Korumanın Evliliğin Ölümle Sona Ermesinden Sonraki Etkileri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2020, C. 19, S, 2, s. 1105-1123.
• ANTALYA, O. Gökhan/TOPUZ, Murat, Eşya Hukuku Cilt IV/1 Giriş, Temel Kavram ve İlkeler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• ARMUTÇUOĞLU, Can Yalçın, “Aile Konutuna Sağlanan Koruma ve Aile Konutu Şerhinin Hukuki Niteliği”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y. 2011, C.17, Sayı 1-2, s. 413-436.
• BAĞCI, Ömer, “Aile Konutu Üzerinde Tasarruf”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2007, C. 4, S. 2, s. 145-175.
• BAYBURTLU, Burçin, “Kiralık Aile Konutlarında Kira Sözleşmesine Taraf Olmayan Eşin Hukuki Durumu”, İstanbul Barosu Dergisi, Y. 2011, C. 85, S. 5, s. 157-174.
• BİLGEN, Mahmut, “Türk Medeni Kanunu’nda Yeni Bir Kurum Aile Konutu”, Bursa Barosu Dergisi, Y. 2002, C. 26, S. 70, s. 13-21.
• BULUT, Mehmet, Teminat Sözleşmelerinde Eşlerin Hukuki İşlem Özgürlüğüne Getirilen Sınırlamalar, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
• CEYLAN, Ebru, “Yeni Türk Medeni Kanunu’nda Aile Konutunun Önemi”, TBB Dergisi, Y. 2017, C. 29, S. 128, s. 203-230.
• DALCI ÖZDOĞAN, Nurcihan, “Aile Konutu Niteliğinin Sona Ermesi ile Diğer Eşin Rızası Alınmadan Yapılan Tasarruf İşlemi Kendiliğinden Geçerli Hale Gelir Mi?”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2018, C. 13, S. 2, s. 135-167.
• DEMİRBAŞ, Feride, “Aile Konutu Şerhinin İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Ayni Hak Kazanımlarına Etkisi ve Konuya İlişkin Yargıtay Uygulaması” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Y. 2017, C. 4, S. 12, s. 420-427.
• DOĞAN, Murat, “Medeni Kanunu’nu Getirdiği Yeni Bir Düzenleme: Aile Konutu”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2002, C. 4 S. 1-4, s. 285-300.
• ERDEM, Mehmet, Aile Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
• ERDEM, Mehmet/MAKARACI-BAŞAK, Aile Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2022.
• ERTEKİN, Oğuzhan, Türk Medeni Hukukunda Aile Konutu ve Aile Konutu Şerhi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yüksek Lisans, 2020.
• GENÇCAN, Ömer Uğur, Aile Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m. 185-281), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• GÜNDOĞDU, Fatih, “Yargıtayın Aile Konutu Şerhinin Üçüncü Kişilere Etkisi ile İlgili İçtihat Değişikliği Hakkında Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2017, C. 16, S. 2-1, s. 787-799.
• GÜNERGÖK, Özcan, “Eşlerden Birinin Mülkiyetindeki Tapuya Kayıtlı Aile Konutu Üzerinde Üçüncü Kişilerin Mülkiyet Veya Sınırlı Ayni Hak İktisabı”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2009, C. 8, S. 1-2, s. 249-283.
• HATEMİ, Hüseyin, Aile Hukuku, 10. Bası, On İki Levha Yayıncılık, , İstanbul, 2023.
• HELVACI, Serap/ERLÜLE, Fulya, Medeni Hukuk, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2022.
• HÜSEYİN, İhsan, “Aile Konutu: Kavram, Üzerindeki Haklar ve Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2018, C. 67, S. 3, s. 577-604.
• HÜSEYİN, İhsan, “Medeni Kanunun 194. Maddesinde Yer Alan Sınırlamanın Hukuki Niteliği”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2018, C. 8, S. 2, s. 167-195 (Aile Konutu).
• İŞLETEN, Mehtap İpek, “Aile Konutu Şerhi ve Şerhin İyiniyetli Üçüncü Kişilere Etkisinin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 4.10.2006 Tarihli, E. 2006/2591, K. 2006/624 Sayılı Kararı Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2014, C. 13, S. 2, s. 927-953.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Medeni Kanunumuzun Aile-Miras-Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004 (Yenilikler).
• KURT, Leyla Müjde, “Aile Konutu Şerhinin Hukuki Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2018, C. 14, S. 146, s. 33-44.
• MURATOĞULLARI, Harun, “Aile Konutu Üzerinde Tesis Edilen İpotek”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2013, C. 8, S. 82, s. 38-45.
• NEBİOĞLU ÖNER, Şebnem, “Aile Konutunun Özellikleri, Unsurları, Koruma Süresi ve Korunma Nedenleri”, TBB Dergisi, Y. 2011, C. 97, s. 117-154.
• NEBİOĞLU ÖNER, Şebnem, Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
• NOMER, Haluk Nami/ ERGÜNE, Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• SAATÇİOĞLU, Fuat, Aile Konutu ve Şerhi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016, s. 55.
• SERDAR, İlknur, “1756 (2014/4) Sayılı Genelge Kapsamında Aile Konutu Şerhi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2019, C. 21, S. 2, s. 583-628.
• ŞIPKA, Şükran, Aile Konutu ile İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası, İstanbul, 2004.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku Kısaltılmış Ders Kitabı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• OLGAÇ, Samet Can, “Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi (TMK m. 240-652), Terazi Hukuk Dergisi, Y. 2016, C. 11, S. 120, s. 105-118.
• TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Melis, “Aile Konutuna İlişkin Hukuki Sınırlamanın İcra Hukukundaki Etkilerinin Değerlendirilmesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2022, C. 21, S. 1, s. 933-1011.
• TOPUZ, Gökçen, “Aile Konutunun Haczi ve Kiralanan Aile Konutunun İlamsız İcra Yoluyla Tahliyesi”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2008, C. 3, S.1, 2008, s. 271-291.
• UZUNKAYA, Mehmet Celal, “Aile Konutu Üzerinde Tesis Edilebilecek Hukuki İşlemler ve Aile Konutu Şerhi”(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü, 2018.
• YAKUPPUR, Sendi, “Aile Konutu ve Tapu Kütüğüne Güven İlkesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2016, C. 11, S. 145-146, s. 777-797.
• YILDIRIM, Abdulkerim, Türk Aile Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2014.