Yasal Bir Hakkın Kullanılması Cezaı Mirasçılıktan Çıkarılma Sebebi Teşkil Eder mi?

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 289 - 307, 21.01.2021

Emrah Kulaklı

Öz

Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 510-512 hükümleri arasında kanun koyucu, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufu ile saklı paylı mirasçıların mirasçılık haklarını kısmen veya tamamen sona erdiren bir imkan olarak mirasçılıktan çıkarma müessesesine yer vermiştir. Bu müessese, saklı paylı mirasçıları cezalandırıcı veya koruyucu bir etkiye sahiptir.

Cezaî mirasçılıktan çıkarma sebepleri, TMK m. 510’da iki bent halinde düzenlenmiştir. Buna göre saklı paylı mirasçının mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarına karşı işlediği ağır bir suç veya aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerine aykırı davranışı, cezaî mirasçılıktan çıkarma sebebi teşkil eder. Ancak TMK m. 510 hükmünün çizdiği sınırlar, geniş ölçüde yoruma açıktır. Bu kapsamda, saklı paylı mirasçının, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınları ve aile üyelerine karşı yasal bir hakkını ileri sürmesinin cezaî mirasçılıktan çıkarma sebebi teşkil edip etmeyeceği de tartışma konusudur.

Bu bağlamda çalışmamızda öncelikle cezaî mirasçılıktan çıkarmanın tanımı, miras hukuku sistemimizdeki yeri ve şartlarına değinilecek, devamında ise çalışmamızın esasını oluşturan tartışma konusu hususa ilişkin açıklamalara yer verilecektir. Ardından sorunun çözümünde göz önüne alınması gereken ilkeler ile yargı kararları ışığında değerlendirmelerimize ve uygulamada karşımıza çıkabilecek birtakım durumlar üzerinden genel kanaatlerimize yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Mirasçılıktan Cezaî Çıkarma, Saklı Pay, Aile Hukukundan Doğan Yükümlülük, Yasal Bir Hakkın Kullanılması, Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı

Does The Allegation of a Legal Right Constitute a Reason for the Retributive Debartment from Inheritance?

Öz

The legislator sets forth the institution of the debarment from inheritance, which enables the inheritance rights of the inheritors having the reserved portion to end partially or completely by virtue of the testamentary disposition of the decedent under the provisions between Article 510 –512 of the Turkish Civil Code. This institution has a retributive or protective effect for the inheritors having the reserved portion.

The causes of the retributive debarment from inheritance are set forth as two subparagraphs under Article 510 of the Turkish Civil Code. In accordance with the mentioned provision, if the inheritors having the reserved portion (i) commit a serious offence against the decedent or his/her the relatives or (ii) breach her/his liabilities arising out and of the family law against the family members; these circumstances constitute a justified reason for the retributive debarment from inheritance. However the limitations determined under Article 510 of the Turkish Civil Code are extensively open to interpretation. Within this framework, it is also the matter in question that whether or not any legal allegation of an inheritor having the reserved portion against the decedent or the relatives of the decedent and her/ his family members constitutes a justified reason for the retributive debarment from inheritance.

In this regard, we will firstly describe the retributive debarment from inheritance and will explain its importance in our inheritance law system and its conditions in this study. Subsequently we will explain the below mentioned matter constituting the matter in question which is the essential of our study. Following to the mentioned explanations, we will submit the principles, which should be taken into consideration for the resolution of the mentioned legal problem, and our legal evaluations in the light of the precedent judicial decisions and our general opinions over some circumstances, which we may come up during the law practices.

Anahtar Kelimeler

The Retributive Debarment from Inheritance, Reserved Portion, Liability arising out and of the Family Law, Allegation a Legal Right, Prohibition of the Abuse of Right

Kaynakça

• Antalya, Gökhan, Miras Hukuku, C. III, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Ayan, Mehmet, Miras Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• Baydar, Utku, Türk Medeni Kanununa Göre Mirasçılıktan Çıkarma, Yayımlanmamış YLT, İÜ Sosyal Bilimler Enst., İstanbul, 2005.
• Bessenich, Balthasar, Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, Art. 457 – 977 ZGB, Art 1 -61 SchlT ZGB, Hrsg. Honsell; Vogt; Geiser, 3. Bası, Helbing Lictenhahn, Basel, 2007.
• Birinci-Uzun, Tuba, “Artık Değere (TMK m. 237 f.2) ve Ortaklık Mallarına (TMK m. 276 f.3) Katılma Anlaşmalarıyla Saklı Pay Kurallarının Bertaraf Edilmesi: Bir Medeni Hukuk Anomalisi”, İnÜHFD, C. IX, S. 1, 2018, s. 105 – 132.
• Çakın, Nur, “Türk Hukukunda Mirastan Iskat İle İlgili Problemler – Mirastan Iskat”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 1974, s. 523 – 536.
• Çabri, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 485 – 574), C. I, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Çağa, Tahir, “Medeni Kanunumuzun Mahfuz Hisse Sistemi ve Mahfuz Hissenin Şartları”, İÜHFM, C. XV, S. 4, 1949, s. 1021 – 1147.
• Çubukgil, A. Rıza, “Mirastan Adi Iskatın Hukukî Mahiyeti ve Sebepleri”, AÜHFD, C. VII, S. 3-4, 1950, s. 441 – 467.
• Dural, Mustafa; Öğüz, Tufan; Gümüş, Mustafa Alper, Aile Hukuku, 12. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016.
• Dural, Mustafa; Öz, Turgut, Miras Hukuku, 12. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
• Ersöz, Oğuz, “Mirasçılıktan Cezalandırıcı Çıkarma”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. VII, S. 14, 2019, s. 195 – 254.
• Escher, Arnold, Zürcher Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. III, Das Erbrecht, 1. Abt.: Die Erben (Art. 457 - 536), 3. Bası, Schulthess Zürich, 1959.
• İmre, Zahit; Erman, Hasan, Miras Hukuku, 9. Bası, Der Yayınları, İstanbul, 2013.
• İnan, Ali Naim; Ertaş, Şeref; Albaş, Hakan, Miras Hukuku, 9. Bası, Bilge Yayınevi, İstanbul, 2015.
• Kahveci, Nalan, “Alman Medeni Kanununda Saklı Paydan Uzaklaştırma Sebeplerine İlişkin yapılan Değişiklikler ve İsviçre - Türk Hukuku İle Karşılaştırılması”, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, C. VIII, Özel Sayı, 2013, s. 1483 – 1524.
• Kılıçoğlu, Ahmet, Miras Hukuku Ders Notları I-II, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1987.
• Köprülü, Bülent, Miras Hukuku Dersleri, Mirasçılar – Ölüme Bağlı Tasarruflar – Mirasın İntikali (Geçmesi), 2. Bası, İÜHF Yayınları, İstanbul, 1985.
• Oğuzman, M. Kemal, Miras Hukuku, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.
• Özuğur, Ali İhsan, “Miras Hakkından Iskat”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 1996, s. 346 – 353.
• Sert, Selin, “Mirasçılıktan Çkarmanın Nafaka Yükümlülüğüne Etkisi”, TAAD, C. V, S. 16, 2014, s. 229 – 245.
• Serozan, Rona; Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları, 5. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• Şener, Esat, Miras Hak ve Payları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1996.
• Şenocak, Zarife, “Cezaî Iskat ve Cezaî Iskatın Hükümleri”, Prof. Dr. Ali BOZER’e Armağan, Ankara 1998, s. 421 – 429.
• Tongsir, Ferih Bediî, Türk Hukukunda Mirastan Iskat, Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, İstanbul, 1956.
• Tuor, Peter, Berner Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. III, Das Erbrecht, 1. Abt.: Die Erben, Art. 457 – 536 ZGB, 2. Bası, Stämpfli, Bern, 1964.
• Usta, Sevgi, Velayet Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Weimar, Peter, Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Bd. III, Das Erbrecht, 1. Abt.: Die Erben, Teilbd. 1: Art. 457 – 480 ZGB: Die Gesetzlichen Erben, Die Verfügungsfähigkeit, Die Verfügungsfreiheit, Stämpfli, Bern, 2000.
• Yağcı, Kürşad, Cezaî Mirasçılıktan Çıkarma (Mirastan Iskat), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.