Türk Hukukunda Dürüstlük ve İyiniyet İlkelerinin Karşılığı Olarak İngiliz Hukukunda “Good Faith” İlkesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 163 - 186, 30.06.2022

Pelin Çavdar

Öz

İngiliz hukukunda, “good faith” ilkesi, Türk, İsviçre, Alman hukuku ve birçok uluslararası sözleşmedeki düzenlemelerden farklı olarak genel bir ilke olarak kabul edilmemektedir. İngiliz mahkeme kararlarındaki tanımlar dikkate alındığında, “good faith” ilkesinin TMK md.2’de düzenlenen dürüst davranma kuralını ve TMK md.3’te düzenlenen iyiniyet ilkesini kapsamına aldığı anlaşılmaktadır. İngiliz mahkeme kararlarında yer bulan söz konusu ilkenin, makul ve öngörülü davranma, dürüst davranma, yanlış bilgi vermeme, sözleşmenin amacına uygun hareket, makul ticari standartların gözetilmesi ve tarafların haklı beklentilerine uygun davranma gibi farklı şekillerde tanımlandığı görülmektedir.
İngiliz hukukunda söz konusu ilkenin genel bir ilke olarak kabul edilmemesinin sebepleri olarak; sözleşme özgürlüğünü sınırladığı, belirlilik ve öngörülebilirlik ilkelerine zarar verdiği gibi gerekçeler ileri sürülmektedir. Bu yaklaşıma paralel olarak, İngiliz hukukunda “good faith”in genel bir ilke olarak kabul edilmediğine ilişkin çeşitli kararlar mevcuttur. Ancak İngiliz hukukunda daha yeni tarihli mahkeme kararlarında, söz konusu ilkenin sözleşmede açıkça (express duty) veya zımni yükümlülük (implied duty) olarak kararlaştırılarak, ilkeye işlerlik kazandırılmaya çalışıldığı da dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dürüstlük kuralı, iyiniyet, zımni yükümlülük, kararlaştırılan yükümlülük, sözleşmeye bağlılık, belirlilik.

Kaynakça

• Adams, John; Brownsword, Roger, Understanding Contract Law, 4th Edition, London, 2004.
• Akyol, Şener, Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, 2. Bası, Vedat, İstanbul, 2006.
• Antalya, Gökhan; Topuz, Murat, Medeni Hukuk, 3. Bası, Seçkin, Ankara, 2019.
• Brownsword, Roger, “Good Faith In Contracts’ Revisited”, Current Legal Problems, Vol:49, Issue 1, 1996, s.111-157.
• Cai, Wenrui, “The Relationship Between A Duty of Good Faith and Implied Terms In English Contract Law”, Exeter Student Law Review, Vol:1, Issue 1, 2015, s.1-5.
• Chen, Jason, “Should English Contract Law Adopt A General Duty To Negotiate In Good Faith?”, Bristol Law Review, Vol:4, 2017, s.18-27.
• Collins, Hugh, “Implied Terms: The Foundation In Good Faith and Fair Dealing”, Current Legal Problems, Vol:67, 2014, s.297-331.
• Dural, Mustafa; Sarı, Suat, Türk Özel Hukuku Cilt I, Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 11. Bası, Filiz, İstanbul, 2016.
• Farnsworth, E. Allan, “Good Faith In Contract Performance”, Good Faith and Fault In Contract Law, Ed. Jack, Beatson; Daniel, Friedmann, New York, 2002, s.153-170.
• Helvacı, Serap; Erlüle, Fulya, Medeni Hukuk, 6. Bası, Legal, İstanbul, 2020.
• Kayıhan, Şaban; Ünlütepe, Mustafa, Medeni Hukuka Giriş ve Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri, 2. Bası, Seçkin, Ankara, 2016.
• Mckendrick, Ewan, Contract Law – Text, Cases, And Materials, 2nd Edition, Oxford, 2005. (Mckendrick, Contract Law)
• Mckendrick, Ewan, “The Regulation of Long-term Contracts in English Law”, Good Faith And Fault In Contract Law, Ed. Beatson, Jack, Friedmann; Daniel, New York, 2002, s.305-333.
• Mckendrick, Ewan, “Good Faith: A Matter of Principle?” Good Faith In Contract And Property, Ed. Forte, A.D.M., Oxford, 2000, s.39-62.
• Mcmeel, Gerard, “Foucault’s Pendulum: Text, Context and Good Faith In Contract Law”, Current Legal Problems, Vol:70, Issue 1, 2017, s.365-397.
• Mitchell, Catherine, “Leading a Life of Its Own? The Roles of Reasonable Expectation in Contract Law”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol:23, Issue 4, 2003, s.639-665.
• Oğuzman, M. Kemal; Barlas, Nami, Medeni Hukuk, 27. Bası, Oniki levha, İstanbul, 2021.
• Ollerenshaw, Zoe, Managing Change In Uncertain Times: Relational View of Good Faith, Commercial Contract Law Transatlantic Perspectives, Cambridge, 2013.
• O’sullivan, Janet; Hilliard, Jonathan, The Law of Contract, Oxford, 2001.
• Perry, Christina, “Good Faith In English And US Contract Law: Divergent Theories, Practical Similarities”, Business Law International, Vol:17, Issue 1, 2016, s.27-39.
• Piers, Maud, “Good Faith in English Law – Could a Rule Become a Principle?”, Tulane European & Civil Law Forum, Vol:26, 2011, s.123-169.
• Richards, Paul, Law of Contract, 13th Edition, New York, 2017.
• Sims, Vanessa, “Good Faith in English Contract Law: Of Triggers and Concentric Circles”, Ankara Law Review, Vol:1, Issue 2, 2004, s.213-232.
• Singh, Arun, Business and Contract Law, London, 2010.
• Smits, Jan, Contract Law – A Comparative Introduction, Cheltenham, 2014.
• Stapleton, Jane, “Good Faith In Private Law”, Current Legal Problems, Vol:52, Issue 1, Ocak, 1999, s.1-35.
• Stone, Richard, The Modern Law of Contract, 5th Edition, London, 2002.
• Stone, Richard; Devenney, James, The Modern Law of Contract, 11th Edition, Abingdon, 2015.
• Styles, Scott Crichton, “Good Faith: A Principled Matter”, Good Faith In Contract And Property Law, Ed. Forte, A.D.M., Oxford, 1999, s.157-180.
• Thomson, Joseph, M., “Good Faith In Contracting: A Special View”, Good Faith In Contract and Property, Ed. Forte, A.D.M., Oxford, 1999, s.63-76.
• Whittaker, Simon, “Unfair Terms in Commercial Contracts and the Two Laws of Competition: French Law and English Law Contrasted”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol.39, N.2, March, 2019, s.404-434.
• Willett, Chris, “Good Faith In Consumer Contracts: Rule, Policy and Principle”, Good Faith In Contract and Property, Ed. Forte, A.D.M., Oxford, 1999, s.181-203.
• Zhou, Qi, “The Yam Seng Case: A New Development of Good Faith In English Contract Law”, International Trade and Business Law Review, 2014, s.358-369.