Accidents of the Insured During Transportation to and from Work in Social Security Law

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 123 - 152, 13.06.2024

Sevil Doğan

Öz

Occupational accidents, which are frequently encountered in working life, damage the physical and mental integrity of the insured employee and may even result in death. In the event of an occupational accident, important rights are provided to the insured employee or their survivors under the Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510. In order to benefit from the rights, the cases of occupational accidents listed under Law No. 5510 must be realized. One of the situations that the law accepts as an occupational accident is the accidents that the insured suffers while traveling to and from work in a vehicle provided by the employer. Although the conditions required by the Law are that the vehicle is provided by the employer and the accident occurs on the route to and from work, the relevant conditions are applied more flexibly in the decisions of the Court of Cassation and the concept of work accident is expanded. In this context, the scope and limit of our study is to examine the accidents that are regulated in the Law No. 5510 and ruled as occupational accidents, in which the insured employee has an accident with the vehicle provided by the employer during transportation to and from work, within the framework of doctrine and judicial jurisprudence by making a comparison with the similar regulation in German law, and finally to propose a solution on how to make the relevant regulation in Turkish law.

Anahtar Kelimeler

Occupational accident, elements of occupational accident, social security law, traffic accident, vehicle

Sosyal Güvenlik Hukukunda Sigortalının İşe Gidiş Geliş Sırasında Geçirdiği Kazalar

Öz

Çalışma yaşamında sıklıkla karşılaşılan iş kazaları, sigortalının bedensel ve ruhsal bütünlüğüne zarar vermekte ve hatta ölümüyle sonuçlanabilmektedir. Sigortalının iş kazası geçirmesi durumunda 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında sigortalıya veya geride kalanlara önemli haklar sağlanmaktadır. Haklardan faydalanabilmek için 5510 sayılı Kanun kapsamında sayılan iş kazası hallerinin gerçekleşmesi gerekmektedir. Kanunun iş kazası olarak kabul ettiği hallerden biri ise, sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işe gidiş geliş esnasında geçirdiği kazalardır. Taşıtın işverence sağlanıyor olması ve kazanın işe gidiş-geliş güzergahında gerçekleşmesi Kanunun aradığı koşullar olmakla birlikte Yargıtay kararlarında ilgili koşullar daha esnek uygulanmakta ve iş kazası kavramı genişletilmektedir. Bu bağlamda çalışmamızın kapsam ve sınırı, 5510 sayılı Kanunda düzenlenen ve iş kazası olarak hükme bağlanan, sigortalının işe gidiş geliş esnasında işverence sağlanan taşıtla geçirdiği kazaların Alman hukukundaki benzer düzenleme ile karşılaştırma yapılarak, doktrin ve yargısal içtihatlar çerçevesinde irdelenmesi ve nihayetinde Türk hukukunda ilgili düzenlemenin ne şekilde yapılması konusunda çözüm önerisinde bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

İş kazası, iş kazasının unsurları, sosyal güvenlik hukuku, trafik iş kazası, taşıt

Kaynakça

• Akdeniz, Ayşe Ledün, “İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Zararlardan Sorumluluğunun Niteliği”, İÜHFM Prof. Dr. Berin Ergin’e Armağan, Cilt 72, Sayı 2, 2014, s. 3-29.
• Akın, Levent, İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, Yetkin Yayınları, Ankara 2001.
• Aumann, Anne Marie, Arbeitsunfall 4.0, Die Abgrenzung privater und beruflicher Risikosphären in der modernen Arbeitswelt, Studien aus dem Max-Planck-Institut für Sozialrecht und Sozialpolitik, Band 72 Nomos 2018.
• Bostancı, Yalçın, “Yargıtay Kararları Işığında İş Kazası Kavramı”, Kamu-İş Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 2005, s. 48-93.
• Caniklioğlu, Nurşen, “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısına Göre Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri”, Çalışma ve Toplum, Cilt 8, Sayı 1, 2006, s. 50-92.
• Centel, Tankut, Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Elling, Lisa, Der Wegeunfall. Ein Versicherungsfall der gesetzlichen Unfallversicherung, Studienarbeit, 2017.
• Ertürk, Şükran, “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Ankara, 2017, s. 745-1026.
• Fischinger, Philipp/Latzel, Clemens/Richardi, Reinhard, J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2, Recht der Shuldverhältnisse, Otto Schmidt 2020. (Staudinger Kommentar)
• Fuchs, Maximilian; Preis, Ulrich, Sozialversicherungsrecht, Lehrbuch für Studium und Praxis, 2. Baskı, 2009.
• Güzel, Ali; Okur, Ali Rıza; Caniklioğlu, Nurşen, Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 19. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Hromadka, Wolfgang; Maschmann, Frank, Arbeitsrecht Band I, Individualararbeitsrecht, 7. Baskı, Springer 2018.
• Junker, Abbo, Grundkurs Arbeitsrecht, 9. Yeniden Gözden Geçirilmiş Baskı, C.H.Beck 2010.
• Karaahmetoğlu, Atanur, “Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından İş Kazası Sayılan Haller”, İş ve Hayat Dergisi, Sayı 12, 2020, s. 67-88.
• Özyürür, Şerafettin/Kocakaya, Özgür, “5510 sayılı Kanun’un 21/1. Maddesi Uyarınca İş Kazası ve Meslek Hastalığında Kaçınılmazlık İlkesi”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, Sayı 41, 2019, s. 62-87.
• Schaub, Günther, Arbeitsrecht- Handbuch, Systematische Darstellung und Nachschalagewerk für die Praxis, Verlag C.H. Beck 2019.
• Schlaeger, Tobias, “Neuere BSG-Rechtsprechung zum Wegeunfall nach § 8 Abs. 2 SGB VII”, DGUV Forum 9/2021.
• Sosyal Güvenlik Kurumu, 2016/21 Sayılı Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulamaları, Kısa Vadeli Sigorta Kolları Başkanlığı, Ankara, 2016.
• Sözer, Ali Nazım, İşçi, Bağımsız Çalışan ve Kamu Görevlileri Bakımından Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 6. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2023.
• Sümer, Haluk Hadi, “Sigortalının Servis Aracı Beklerken Uğradığı Kaza İş Kazası Mıdır?”, Çimento İşveren Dergisi, Cilt 11, Sayı 4, 1997, s. 6-13.
• Sümer, Haluk Hadi, Sosyal Güvenlik Hukuku, Güncellenmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Tuncay, Aziz Can, “Tüzel Kişi İşverenin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 145-146, 2016, s. 357-392.
• Tuncay, Can; Ekmekçi, Ömer, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 21. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Yılmaz, Aslı, “Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Kazası Kavramı: Kıta Avrupası ve Anglosakson Hukuk İstemlerinden Birer Örnek ile Türk Hukuku Karşılaştırması”, Sosyal Güvence Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, 2017, s. 107-127.
• Yılmaz, Halil, “Motorlu Araçlarla Meydana Gelen İş Kazaları”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, Cilt 15, Sayı 1 Ocak 2016, s. 529-552 (Motorlu Araçlar).