MARKA HUKUKUNDA KÖTÜNİYET VE MARKA SAHİBİNİN KÖTÜNİYETLİ LİSANS ALANA KARŞI KORUNMASI

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 239 - 278, 10.12.2024

Zeki Delikaya

Öz

Hem milli hem de milletlerarası hukuki düzenlemelerde kötüniyete sonuç bağlanamayacağı açıkça düzenlenmiştir. Marka hukukunda kötüniyet hem bir tescil engeli hem de tescilden sonra markanın hükümsüzlüğünü veya asıl hak sahibine devrini talep etmeye imkân sağlayan bir hukuka aykırılık durumudur. Markayı kötüniyetle kendi adına tescil ettiren kişiler marka üzerinde bir hak elde edemeyeceklerdir. Tescilli markanın kötüniyetli kullanımı ise genellikle marka hakkına tecavüz eylemleri şeklinde karşımıza çıkar. Özellikle marka lisans sözleşmesine dayanarak marka üzerinde bir kullanma hakkı elde eden lisans sahiplerinin bu hakkı kötüniyetli tescil veya kötüniyetli kullanımlarla suiistimal etmeleri, lisans verenin kendisine karşı başvurabileceği idari ve yasal prosedürlerin temelini oluşturacaktır. Akde aykırılığı aşan ve marka hakkına tecavüz olarak nitelendirilen lisans sözleşmesinin ihlali durumlarında lisans veren, lisans alana karşı marka hakkını da kullanabilecek ve bu kapsamda marka hakkına tecavüz davalarını açabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Marka Hukukunda Kötüniyet, Marka Lisans Sözleşmesi, Lisans Alanın Kötüniyetli Fiilleri, Markanın Kötüniyetli Tescili, Markanın Kötüniyetli Kullanımı

Destekleyen Kurum

İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Başkanlığı

Kaynakça

• Akbulut, Pakize Ezgi, “İyiniyet ve Hukuki Hata Arasındaki İlişki”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 187, Mart 2020.
• Altıntaş, Ayşe Tuğba, Franchise Sözleşmesinde Tarafların Borçları, Savaş Yay., Ankara, 2019.
• Arkan, Sabih, Marka Hukuku, 2 Cilt, AÜHF Yayınları, Ankara, 1997.
• Arkan, Sabih, “Lisans Verenin Sorumluluğu”, Batider, Eyül 2013.
• Arslan, Özge, Marka Hakkının Sona Ermesi, Adalet Yay., Ankara, 2019.
• Balık, İfakat, “6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Bağlamında Markanın Kötüniyetli Tescili”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 34, Sayı 2, Haziran 2018.
• Basire, Yann, L’essentiel Du Droit De La Propriété İndustrielle, Ed: Gualino/Lextenso, 3. Ed., Paris, 2023.
• Bilgili, Fatih, Marka Hukukunda Hakkın Kötüye Kullanılması, Seçkin Yay., Ankara, 2006.
• Bilgili, Fatihi “Türk Marka Hukukunda Kötü Niyetli Marka Tescili Başvurusuna Karşı İtiraz”, TBB Dergisi, Sayı 70, Mayıs/Haziran 2007.
• Ceylan, Çiğdem, “Marka Lisansı Sözleşmesi”, FMR Dergisi 26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü Özel Sayısı, 2017, ss.59-89.
• Çolak, Uğur, Türk Marka Hukuku, 4. Bası, On İki Levha Yay., İstanbul, 2018.
• Düzgün, Ülgen Aslan, “Marka Lisans Sözleşmelerinde Hakkın Tükenmesi Prensibi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 3, Temmuz 2012.
• Eren, Fikret, 6098 Sayılı Borçlar Hukuku Genel Hükümler: Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış, Yetkin Yay. Ankara, 2012.
• Etlik, Enes, “Türk Hukukunda İnançlı İşlemler”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 95, Sayı 1, Ocak 2021.
• Giray, Rabia Eda, “Markanın Devri ve Devir Hükmü Doğuran Diğer İşlemler”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2010.
• Gül, İbrahim, “Marka Hakkına Tecavüz Davasında Tescilli Marka Savunması”, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, Ocak 2017.
• Güneş, İlhami, “Marka Hukuku Alanında İhtiyati Tedbirler”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 7, Sayı 75, Kasım 2012.
• İşgüzar, Hasan, Tek Satıcılık Sözleşmesi, Dayınlarlı Hukuk Yay., Ankara, 1989.
• Kale, Serdar, Marka Davalarında Yargılama Usulü, Adalet Yay., Ankara, 2020.
• Karahan, Sami, “Haksız Rekabet Davalarında Dava Zamanaşımları ve Sessiz Kalma Nedeniyle Hakkın Kaybedilmesi İlkesi”, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, Cilt 1; Beta Yay., İstanbul, 2001.
• Kaya, Arslan, Marka Hukuku, Arıkan Yay., İstanbul 2006.
• Kıratlı, Metin, “Marka Lisans Sözleşmeleri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 23, Ekim 2015.
• Koçak, Mahmut Arif, Marka Hukukunda Sessiz Kalma Suretiyle Hak Kaybı İlkesi, Oniki Levha Yay., İstanbul, 2021.
• Koşer, Nihal, “Avrupa Birliği Adalet Divanı Genel Mahkemesi’nin 7 Şubat 2019 Tarihli “Swemac” Kararı ve Bu Kararın Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi -Marka Hukukunda Önceki Tarihli Hakların Etkisine İlişkin Bir İnceleme-”, ÇÜHFD, Cilt 5, Sayı 1, Nisan 2020.
• Köroğlu, Emre, “Genel Hatlarıyla Markadan Doğan Hakları Sınırlandıran Sebeplerden Zamanaşımı, Sessiz Kalma Sebebiyle Hak Kaybı ve Üçüncü Kişilerin Şahsi Bilgilerini Dürüst Bir Şekilde Kullanmaları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 22, Sayı 3, 2016.
• Lale, Muktedir, “Yasal Hakkın Kullanılması Bağlamında Tasarım Tescillerinde Kötüniyet”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 9, Sayı 100, Aralık 2014.
• Memiş, Tekin, “Türk hukukunda Kötüniyetli Olarak Marka Tesciline Bağlanan Sonuçlar”, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2009, Ed.: Tekin Memiş, Oniki Levha Yay., İstanbul, 2009.
• Meran, Necati, Marka Hakları ve Korunması, Seçkin Yay., Ankara, 2014.
• Oğuzman, Kemal; Seliçi, Özer, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1997.
• Oğuzman, Kemal; Barlas, Nami, Medeni Hukuk, On İki Levha Yay., İstanbul, 2019.
• Oktay Özdemir, Saibe, “Fikri Nitelikteki Sınai Değerler Üzerindeki Haklar ile Bunlara İlişkin Verilen Lisansın Hukuki Niteliği”, Prof. Dr. Ergun Özsunay’a Armağan, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2004.
• Oktay Özdemir, Saibe, Sınai Haklara İlişkin Lisans Sözleşmeleri ve Rekabet Hukuku Düzenlemelerinin Lisans Sözleşmelerine Uygulanması, Beta Yay., İstanbul, 2002.
• Ongan, Burak, Sınai Haklara İlişkin Lisans Sözleşmelerinde Tarafların Hukuki Durumu, Seçkin Yay., Ankara, 2007.
• Oruç, Harun, “Markanın Ticari Vekil veya Temsilci Tarafından Tescili”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 7, Sayı 66, Şubat 2012.
• Özel, Çağlar, Marka Lisansı Sözleşmesi, Seçkin Yay., Ankara, 2015.
• Parlak Börü, Şafak, “Mülkiyetin Teminat Amacıyla İnançlı İşlemle Devri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Cilt 29, Sayı 128, Ocak 2017.
• Pekdinçer, Tamer; “Ticari Vekil veya Temsilci Tarafından Sınai Hak İhlali”, Fikri ve Sınai Haklar İhlaller & Davalar, İstanbul Barosu Yay., İstanbul, 2008.
• Randrianirina, Iony, “Le droit de Marque”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Université de Poitiers, 2013.
• Sekmen, Orhan, Markanın Hükümsüzlüğü ve Hukuki Sonuçları, Bilge Yay., Ankara, 2013.
• Şan, Mehmet Emin, “Marka Lisansı Sözleşmesinden Doğan Sorunlar”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2016.
• Şehirali Çelik, Feyzan Hayal; “Sınai Mülkiyet Hakkı Tescilinin Anlamı Üzerine -SMK m.155 Vesilesiyle Bir İnceleme-”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 34, Sayı 2, Haziran 2018.
• Şener, Esat, İçtihatlı-Açıklamalı Türk Medeni Kanunu, Yetkin Yay., 3. Bası, Ankara, 1998.
• Şenocak, Kemal; Yarayan, Ali; “Kötüniyetli Marka Tescili”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 10, Sayı 111, Kasım 2015.
• Tekinalp, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• Tissot, Nathalie, “Contrat de licence -- responsabilités et garanties”, Publication Revue du droit de la propriété intellectuelle, de l’information et de la concurrence, ss. 473-486.
• Tunç Yücel, Müjgan, HMK Uyarınca Tahkimde İhtiyati Tedbir ve Delil Tespiti, Seçkin Yay., Ankara, 2013.
• Tüzüner, Özlem, Marka Rehni Sözleşmesi ve Uygulanacak Hukuk, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007.
• Utku, Doruk, Sınai Hakların Rehni, Yetkin Yay., Ankara, 2009.
• Uzunallı, Sevilay, Marka Hukuku, 3. Bası, Adalet Yay., Ankara, 2024.
• Uzunallı, Sevilay, Markanın Korunmasının Kapsamı ve Tazminat Talebi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• Ünal, Mücahit, Marka Tescilinden Doğan Haklarla İlgili Hukuki İşlemler, Seçkin Yay., Ankara, 2007.
• Ünal, Mücahit; Aydın, Sevgican; “Marka Lisans Hakkının İzinsiz Genişletilmesi veya Üçüncü Kişilere Devri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, Mart 2015.
• Yasaman, Hamdi ve Diğerleri, Sınai Mülkiyet Kanunu Şerhi, 3 Cilt, Seçkin Yay., İstanbul, 2021.
• Yaşıyan, Elif, “Marka Hukukunda Kötüniyet Kavramı ve Kötüniyet Kavramının Yargı Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2015.