TARİHSEL KÖKENLERİ VE OLUŞUM KOŞULLARIYLA TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNDE FARKLI YOLLAR: RESMÎ MİLLİYETÇİLİK, IRKÇI TÜRKÇÜLÜK VE TÜRK-İSLAM DÜŞÜNCESİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 219 - 231, 01.10.2018

Can Kakışım

Öz

Milliyetçilik, Türkiye’de en geniş kitlesel tabana sahip ideolojidir. Fakat Türk milliyetçiliğinin tek bir yorumu yoktur, temel ilkeleri hatta bizzat millet tanımı açısından birbirinden farklı milliyetçilik anlayışları söz konusudur. Bunların arasında resmî milliyetçilik, ırkçı Türkçülük ve Türk-İslam düşüncesi en dikkat çekenleridir. Resmî milliyetçilik, Osmanlı Devleti’nin son döneminde doğan Türkçülük akımının devamıdır. Bu anlayış laik ve kapsayıcı bir niteliğe sahiptir. Irkçı Türkçülük, Avrupa’da ırkçılığın güçlü olduğu 1930’lu yıllarda doğmuş ve biyolojik temelli bir milliyetçilik yürütmesi noktasında resmî milliyetçilikten ayrılmıştır. Türk-İslam düşüncesi de yine resmî milliyetçiliğin eleştirisi üzerine kurgulanmıştır. Fakat buradaki eleştiri, esas olarak resmî milliyetçiliğin tavizsiz laikliği ve Batılılaşma vizyonuna yönelik olarak ortaya konulmuştur. Bu makale, söz konusu milliyetçilik anlayışlarını tarihsel kökenleri ve oluşum koşulları bakımından irdelemeyi amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Türk milliyetçiliği, Atatürk Milliyetçiliği, Türkçülük, Turancılık, Türk-İslam Düşüncesi.

DIFFERENT PATHS IN TURKISH NATIONALISM WITH THEIR HISTORICAL ORIGINS AND CONDITIONS OF FORMATION: OFFICIAL NATIONALISM, RACIST TURKISM AND TURKISHISLAMIC THOUGHT

Öz

Nationalism is the most popular ideology in Turkey. However, there is not a single interpretation of Turkish nationalism, there are very different approaches of it with regard to their basic principles and even their definition of nation. Official nationalism, racist Turkism and Turkish-Islamic thought are the most remarkable ones among these ways. Official nationalism is the continuation of the movement of Turkism which rose in the final stage of the Ottoman Empire. This way of understanding is secular and inclusive in character. Racist Turkism came into existence in the 1930s when racism was powerful in Europe and it diverged from official nationalism because of its biological nationalist approach. Turkish-Islamic thought is also critical of official nationalism as it opposes its uncompromising secularism and its vision of Westernization. This article seeks to examine these different paths of nationalism together with their historical origins and conditions of formation

Anahtar Kelimeler

Turkish Nationalism, Nationalism of Atatürk, Turkism, Turanism, Turkish-Islamic Thought

Kaynakça

• Ateş, T. (2007). Türk Devrim Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Atsız, N. (1997), Makaleler III. İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Bora, T. & Can, K. (2009). Devlet, Ocak, Dergâh: 12 Eylülden 1990’lara Ülkücü Hareket. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Davutoğlu, A. (2007). Stratejik Derinlik. İstanbul: Küre Yayınları.
• Ertekin, O. (2008). “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”. Tanıl Bora (ed). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cilt 4 (Milliyetçilik) içinde, ss. 345-387, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Georgeon, F. (1996). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri: Yusuf Akçura (1876-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gökalp, Z. (1970). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Kemal, M. (1993). Eskişehir-İzmit Konuşmaları (1923). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Keskin, M. (1999). Atatürk’ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kılıç, S. (2015). “1934 Yahudi Göçünde Türk Basınının Rolü”. International Journal of Social Sciences and Educational Research, 1(3), ss. 921-931.
• Mardin, Ş. (1991). Türk Modernleşmesi: Makaleler 4. İstanbul: İletişim Yayınları. Nişanyan, S. (2008). Yanlış Cumhuriyet. İstanbul: Everest Yayınları.
• Oran, B. (2009). “1939-1945: Savaş Kaosunda Türkiye: Göreli Özerklik-2”. Baskın Oran (ed). Türk Dış Politikası: Cilt I (1919-1980) içinde, ss. 387-398, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parla, T. (2002). Türkiye’nin Siyasal Rejimi, 1980-1989. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tanör, B. (2002). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Taşkın, Y. (2013). Milliyetçi Muhafazakâr Entelijansiya: Anti-Komünizmden Küreselleşme Karşıtlığına. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi. http://www.anayasa.gov.tr/icsayfalar/mevzuat/anayasalar/1924.html adresinden erişildi (Erişim Tarihi: 07.06.2018).
• Türköne, M. (2003). Siyaset. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.